Von Hatten B e ÿ einem dorf an einer s tat H ett ein pawr ein wi s mad , D o ward im vil hew an . N u kum es al s o da ʒ der man M ader haben s olt V nd die wi s en mäen wolt . D o gewan er ʒ wannc ʒ ig man , D ie durch lon im gingen dran . V nder den was einer S wecher da n̄ ka ÿ ner V nd verlos gegen in allen . S chelten vnd s challen , W as s ÿ des ʒ u allen s tunden G egen jm getreiben kunden , D as mu s t er verdulten gar V nd getor s t des niendert nemen war : D er w ai s gehai s s en h att . D o man die wi s en matt , D o ging der wirt durch s chawen dar D a ʒ er s ein recht nem war W ie im gepawen wer : D er paw was la s terper V nd gar ʒ e s chedlich Ʒ u ieglichem s egen s trich , A ls ob es empor gemet was D as dennoch s tund wol halbs das gras . » J r her n̓ , wer hat das getan ? J r mü s s et mir ʒ u pues s tan , D a ʒ ich s o la s terliches s chaden V on ew bin vber laden .« S ÿ s prachen : » das tett h att D er al s o v̈ bel matt .« S un s t ʒ aigten s ÿ auf h atten . W ar umb s ÿ das tatten , D es ver s tund er s ich ʒ uhandt , A ls jm h att was erkant . D i s e gro s e vnge s chicht G etor s t wider reden nicht D ar der verkorn . V or ej rem gro s s en ʒ or n̄ M ü s t er es lan vnd durch irn ha s s . D er wirt ging aber fürbas V nd nam de s s elben s chadens war : D er was in einer wei s s gar A llenthalben s chedlich . D er wirt s egnet aber s ich V nd ʒ ürnet , als der noch tut D er an danck verleu s et gut , E r s e ÿ arm oder reich . D o s prachen s ÿ all gleich : » M ei s ter mein , wir mü s s en iehen , W as hie s chadens i s t ge s cheen , D en tet allen h att , D er al s o v̈ bel matt .« S o s prechend gene vnd di s en A llenthalben in der wi s en . D o s prach der wirt : » s eint h att D its alles hat ain gematt , S o s ol er den lone ain haben , E s mag anders nit gan : D er hie ʒ elon euch allen S olt nu s ein gefallen .« H att do den lon empf inge , D en s ÿ gedienten all hie . A l s o ward im die vn s alde benumen , D ie jm ʒ u vn s äld s olt s ein kumen . E s i s t auch noch vil manig man , D en vil lewt s älden empan V nd im doch got ere vnd gut N ach s einen gnaden tut S under der ne ÿ der danck , A ls auch dem h atten gelangk . W an wer ʒ u s alden i s t geporn , A n dem wirt ne ÿ des vil verlorn . A uch bec ʒ aichent dits mer D ie neidigen flucher , A uf die der fluch herwider gat , D ens men s ch vnuerdienet hat . e in gebüre gütes riche Der was gewaltigliche Jn ainem dorff de ʒ pflüg Jm guttes gewan gnüg Sain tail ; ain vor s te de ʒ er pflag , Der bi dem dorfe nache lag , Da von nam er manig pfant : Eppe was er genant . Den machet rich v n̄ balt Sins hert ʒ n̄ güt v n̄ gewalt , Wan der was edel v n̄ gro s ʒ . De ʒ e ppe dick geno s ʒ . d o kam vil witten märe : Eppe der vor s tere Gieng aines tages jn den walt , Der jm manigen pfening galt , Vnd wolte s pech n̄ v n̄ be s ech n̄ , Ob da icht s chad wär be s chäch n̄ , Das jm gült ain täglich pfant . Er trüg ain ax jn s iner hant Nü ge s liffen v n̄ güt . Nü kam jm jn s inen müt , Das er die recht n̄ s tra s s en lie Vnd ainen holt ʒ s tig gevie Durch s pech n̄ vnd durch s chowen , Ob da icht wär gehowen . d es nam er gutten wöne Vnd lie s ʒ an ainem böme Sin ax hangen ane pfleg Vnd gieng nach dem holt ʒ weg V n̄ tät jr dekaine war . Nü warent v ō dem dorffe dar Ʒ wen gebüren kom ē nach jr s itte Den s elben weg nach witte Vnd warent , als ich han v̓ nom ē , Ʒ u dem s elbe böme komen , Da dü ax ane hieng . Der aine s i vil bald gevieng . Da s prach der ander : » s i i s t min .« Da s prach der er s t : » s i mü s ʒ min s in . w e n̄ nü de ʒ vnfügs ge ʒ äm Das er mir die ax näm , Der hab gewi s ʒ an dirre ʒ it Nach der ax minen s trit V n̄ wer jm s i ʒ war .« Bi gewand v n̄ bi har Begriffent s i ainander do Vnd erroften s ich al s o , Da ʒ s ÿ s in genüg gew ū nen . Mit blüte berünnen Wurdent s i do baidi erkant , Si ʒ arten har v n̄ das gewant Ein ander fli s ickliche . Si warent ʒ orneriche , d ie ʒ e n̄ s i s ere wat ʒ ten , Si bi s s en v n̄ krat ʒ ten , Si roften v n̄ s lugen , Das s i kom getrügen Baidi von ainander da . Eppe kam gegange s a Vnd fragte der märe , Was der red wäre , Da ʒ s i jme tättent erkant . Do s prach jr ai n̓ ʒ e hant : » Mai s ter , das wil ich uch s agen : Jch für da her mit minem wag n̄ Vnd vand die ax da ich her kom . Do dire her da ʒ v̓ nam , d o wolt er mir s i han genüm ē .« » Mai s ter , es i s t nit al s o kom ē : Jch vant die ax , da ʒ s ol s in , Von allen recht n̄ min «, Al s o s prach der ander s o do , » Doch hat er mich gehandelt s o , Das es jn mu s ʒ gewerren , Wai s ʒ got gen minem herren , Vnd wil ich doch die ax han .« » Jr möcht n̄ di s en krieg wol lan , Ob ir gefüg wölten s in «, Sprach e ppe , » wa n̄ die ax i s t min , Die mir niem ā nemen s ol , Wa n̄ ich han s i vergolten wol . d a von s o wil ich s i han . Was ir ain ander hant getan Hie ʒ e lait da ʒ hant jr . Die ax wil ich haben mir .« Eppe nam s in ax da s a . Den ʒ wain wa ʒ nit worden da Wan vngefüge bu s che gro s ʒ v n̄ da ʒ s i wurdent hares blo s ʒ Nach e ppen axe da . Dar ʒ u s id v n̄ ander s wa Wurdent s i ʒ e s pot v n̄ s ch ā den Von den luten uber landen . d i s ʒ mär man g n̓ mercken s ol , E ʒ ʒ impt ʒ e merckent wol : Wa noch s i ain wi s er m ā , Der ubel v n̄ güt erkenn ē kan , Der merck v n̄ s et ʒ nit den müt Mit krieg vff ain frömde ʒ güt . Wer nach frömdem güte wil Mit s inem nachburen kriegen vil , So der s inen s chaden tüt V n̄ s chädlich riches güt Mit kriege verlü s et Vnd s inen fründ verkü s et , So mü s ʒ er den s chad n̄ han V n̄ doch das güt varn lan . Vnd nimpt es der , de ʒ es i s t , So mu s ʒ er iemer alle fri s t ʒ e dem s chaden han den s pot Vnd er ʒ ürnet dar ʒ u got , Das er den roben wolte , Dem er nit m emen s olte . Dar vmb s o vnder ʒ uch dich des din Vnd la s ʒ aim andern ach da ʒ s in , Wa n̄ es mag dir nit beliben Wiltü es kain wil triben . Von Epee axt E in gepawr an gut reich S a s s gewalticleich J n einem gro s s en dorf des pflug G ab im guts gnug ; A l s o tet ein vor s t des er pflag , D er be ÿ dem dorf vil nahend lag , D o nam er jnn manig pfant : E ppe was der man genant , D en macht frauel vnd palt S ein gut , s eins h rn̄ gewalt , D er was E del vnd gros . D es Eppe in dem dorf genos , D a ʒ er ward wei s e mär . E ppe der vor s ter G ing ains tags in den walt , D er jm manigen pfeni ḡ galt V nd wolte s pehen vnd s ehen , O b da jnn icht s chaden wer ge s chehen , D er jm gült etlich pfant . A in axt trug er in der hand N ew ge s liffen vnd gut . N u ward im ʒ emut , D a ʒ er die s tras lie s s e V nd einen wilden holc ʒ weg ginge D urch s pehen vnd durch s chawen , O b darjnn icht wer gehawen , D es nam er gut en gawm . E r lie s s an einen pawm D ie axt hangen an pfleg V nd ging in das holc ʒ von dem weg V nd nam der axt nindert war . N u warn von dem dorf dar Ʒ wen pawrn nach irem s itt G euaren den s elben weg nach witt V nd warn , als ich han vernomen , Ʒ u dem s elben pawm komen D o die axt hieng . D er ein vil anfieng V nd s prach mit frewden , s ÿ wer s ein . D o s prach der ander : » s ÿ i s t mein . V on der vngefug hie gec ʒ imt , D a ʒ er die axt n ÿ mt , D er hab gewis an der ʒ eitt N ach der axt n ÿ mand s treitt V nd were es im ʒ war .« B e ÿ gewant vnd be ÿ har G egreiffen s ÿ an einander do V nd vnder rauften s ich al s o , D a ʒ s ÿ s ein gnug gewunnen V nd mit pluet berunnen W urden do s ÿ baid erkant . S ÿ ʒ arten har vnd gewant A n einander frai s lich , S ÿ warn ʒ orns reich , D ie ʒ en s ÿ s er wat ʒ ten , S ÿ pi s s en vnd krac ʒ ten , S ÿ rauften vnd s lugen , D a ʒ s ÿ es gnug trugen B aid von einander da . E ppe kom gegangen s a V nd fragt s ÿ der mere , W as di s er red were , D a ʒ s ÿ das tätten im erkant . D o s prach der ain s o ʒ uhant : » M ai s ter , das wil ich euch s agen : J ch fur dort her mit mein ē wagen V nd fand die axt als ich kam . D o di s er das vernam , D o wolt er mir s ÿ haben genom ē .« » M ai s ter , es s e ÿ s o nit herkomen : J ch vant die axt , s ÿ s ol s ein V or im von allen rechten mein «, A l s o s prach der ander do , » A uch hat er mich gehandelt s o , D a ʒ es im vil gewer n̄ M us pringen gen mein ē h rn̄ V nd wil ich doch die axt han .« » J r mocht wol di s en krieg lan , O b ir gefugt wolt s ein «, s S prach Eppe do , » wa n̄ s ÿ i s t mein . J ch kauft s ÿ vnd wil s ÿ han . W as ir an einander habt getan Ʒ e laid das habend ir . M ein axt wil ich haben mir , D ie mir n ÿ mand nemen s ol , W a n̄ ich han s ÿ vergolten wol .« E ppe nam s ein axt s a . D en ʒ waien was nicht worden da D a n̄ vnfug pauchs gros V nd da ʒ s ÿ warn hares plos N ach Eppen axt wurden da , V nd darc ʒ u hie vnd ander s wa V il s pots wurden ʒ u dem s chaden V on den lewten vber laden . D its mär s ol ein ieglich man , D er gut vnd vbel betrachten kan , M ercken vnd s ec ʒ nit den mut M it krieg an ein fremdes gut . W a n̄ wer nach fremden gut vil M it s einen nachpaw n̄ kriegen wil , S o der s einen s chaden getut V nd s chadenlich reichs gut M it krieg verleu s et V nd s olhen frund verkeu s et , D es er mus ÿ m̄ er s chaden han , V nd doch das gut mu s s farn lan V nd es der n ÿ mbt des es i s t , S o mu s s er ÿ mmer alle fri s t Ʒ u dem s chaden haben den s pot . V nd ʒ ürnet doch vnn s er her got , D a ʒ er den rauben wolt , D en er nicht rauben s olt . e in man jn ainem dorfe s a s ʒ Dar jn er manig ʒ it gena s ʒ Des er do haben mochte . Er bütte als jn dochte Sine äcker fli s ʒ icklich . Gütes nit ʒ e rich Was der s elb ackerm ā , Die notdurft er do ch gewa n̄ . Nü ʒ och er mit dem fli s s en s in Ʒ e ainer ʒ it ain s chönes s win , Das er e s s en wolt , Vnd s lug da ʒ als er s olt . Da er s in recht dar an begieng Vnd s inen bachen vff gehieng , d o kam ain vngetrüwer ʒ ag , Sin geuat t̓ , an ainem tag Vnd s ach , das der bache So nach ʒ u der tache Gehencket was . als er jn an s ach , So gro s s en vnd vai s ten , er s prach : » Geuat t̓ , mir i s t an dich lait , Das dü s o gro s s er tümphait Ha s t begangen vnd bega s t , Das dü dinen bachen la s t Hangen , da jn menglich ge s icht , Vnd das dü jn v̓ birge s t nicht , Da ʒ i s t mir durch m inen willen lait : Sicht jn n iem ā hangen , der s ait m ynem herren , dü s ige s t rich . Sich , s o mü s tü s icherlich Stüre geb n̄ grö s ʒ lich Vnd hai s t dar ʒ u vil licht dich Des bachen beroben , Das s oltü mir gelob n̄ .« Er s prach : » geuat t̓ min , rat ʒ u , Was ich mit dem bach n̄ tü .« Der val s che do mit fli s s e s prach : » Da s oltü morn durch da ʒ tach Mit hainlich n̄ s achen Brech n̄ v n̄ machen Ain loch v n̄ birg jn dar jn wol , Wa n̄ dü welt i s t val s ches vol , v vnd s prich , er s i dir enweg getrag ē . So da ʒ erge , s o s oltü s agen , Diebe haben dir jn ge s tolen . Al s us wirt es wol verholn , Das dü jn s elb e s s en macht . Doch la s ʒ jn hangen di s e nacht , Wan jn hat noch niem ā ge s ech n̄ , Da von dir müg s chad be s chech n̄ .« » Das s i , geuat t̓ , das tün ich . Dü he s t vil wol gewi s et mich .« Der geuat t̓ von dannen s chied . Jm was lieb das er jm riet ; Er lie den bachen hangen . Des nachtes kam gegangen s in geuatter vnd brach Gen dem bachen durch das tach Ain gro s ʒ loch vnd trüg jn hin . Das was des wirtes vngewin : Der mornet vff s tund , Do tät er als noch alle tünd , Die s in hert ʒ v n̄ ogen land Laüffen hin da s i hant Behalten jr lieb s tes güt , Das erfröwet jn den müt . Er wattet gen dem tach , Da durch was jm der bach Ge ʒ ogen v n̄ hin getragen . Das begund er s er clagen . e r wart laidig vnd vnfro . Ʒ u s inem geuatter gieng er do Vnd s prach : » trüt geuatter min , La dir min lait geclaget s in : Der bach i s t v̓ s tolen mir .« » Geuatter , al s o riet ich dir , Das dü des iech n̄ s olte s t , Ob dü jn behalten wolte s t .« » Geuat t̓ , ich hab jn v̓ lorn , Sicherlich v n̄ och ge s worn .« Er s prach : » es wär mir ʒ orn an dich , Das wi s s e s t s icherlich , Ob dü icht anders ieche s t Wider alle die dü s äche s t .« » i ch mü s ʒ es v ō warhait jech n̄ , Wa n̄ es i s t s icher be s chächen . Mir hat ain dieb jn hinen getragen .« » Sich , das machtü licht mir s agen . So riett ich dir den s elb n̄ li s t , So güt s o nüt ʒ er dir i s t , Da ʒ dü s tätte ieche s t Wider alle die dü s eche s t .« » Geuatter min , s o i s t e ʒ war , San mir da ʒ hailig jar Vnd dar ʒ u s ele vnd lib , Min kint , din götti vnd min wib Mü s s ent de ʒ tüfels aigen s in , Si mir nit der bache hin .« d o s prach aber der va s l s che dieb : » Geuatter min , e ʒ i s t mir lieb V n̄ fröwet mich an dir , Das dü s o gerne volge s t mir . Der bache möchte s in verlorn , Hett ich dir nit den li s t erkorn . Da ʒ gich v n̄ wi s ʒ s tätt dar an .« Was do der s chad hafte m ā Sprach , da ʒ was doch ain wicht , Wan er antwürt jm anders nicht , De n̄ das er al s us ieche Wider alle die er s eche . a l s us hie s ʒ er jn iech n̄ . Das möcht noch mangem be s chech n̄ , Der s ich nit wol behutten kan Vor ainem vngetrüwen m ā , Des vngetrüwen ʒ unge Hat manig wandlunge : Ʒ ücker s ü s ʒ s o i s t da s wort , Gallen bitter i s t ir ort . Der vil vngetrüwe m ā , Der fal s ch mit lüge kan , Der gat s pötlichen ʒ u dem m ā Mit s chonen li s ten wider dan , v nt ʒ jm ain m ā vil gar ge s ait , Was er jn dem hert ʒ n̄ trait , Vnd lat jn nie m̓ komen hin E da ʒ er v̓ rattet jn . De ʒ hüttent uch vor den bö s en . Nit ker dich an jr ko s en Vnd an jr fal s ches klaffen . La s ʒ s i jr ding s chaffen . Si biettent hönig v n̄ lant d ē angel Vnd lit an jn gant ʒ er mangel Aller gutter dinge . Das jn mi s s elinge An allen dingen ewiglich , Das bitt ich got von himelrich . A in man in ain ē dorff s a s s ʒ , D aͬ inn er manig ʒ e ÿ tt genas Des er do hab n̄ mocht . Er bwtt als im dochtt Se ÿ n eker fle ÿ s s enkl ÿ ch . G ů tes nit ʒ e re ÿ ch W ʒ der s elb aker man , Die noturfft er doch gewan . Nun ʒ och er mit dem fle ÿ s s ʒ s ein Ʒ e ai n̓ ʒ ytt ain s chönes s chwe ÿ n , D ʒ er e s s en wolt , V n̄ s chl ů g d ʒ al ʒ er s olt . Do er s ein recht d aͬ an beg ÿ ng V n̄ s einen bach n̄ vff geh ÿ eng , Do kam ain vngetriuer ʒ ag , Sein gefat t̓ , an ainem tag V n̄ s ach , d ʒ der bachh So nach ʒ ů dem dachh Gehenkt w ʒ . als er in s ach , So gro s s n̄ v n̄ s o fai s t n̄ , er s p̃ ch : » Gefat t̓ , mir i s t an dich la ÿ d , D ʒ du s o gro s s ̓ t ū pha ÿ t Hă s t begang n̄ v n̄ begă s t , D ʒ du deinen bach n̄ lă s t Hang n̄ , da in menkl ÿ ch s icht , V n̄ d ʒ du in v̓ birge s t nicht ʒ , D ʒ i s t mir durch dein ē w ÿ ll n̄ la ÿ d : Sicht in ÿ m ā t hang n̄ , der s a ÿ tt Minen h̓ ren , du s e ÿ i s t re ÿ ch . Sich , s o m ů s tu s icherlych Stuir geb n̄ grö s s l ÿ ch V n̄ ha ÿ s t d aͬ ʒ ů villeycht dich Des bach n̄ berăb n̄ , D ʒ s oltu mir gelăb n̄ .« Er s p̃ ch : » gefat t̓ mein , rătt ʒ ů , W ʒ ich mit dem bach n̄ t ů .« Der fal s ch da mit fle ÿ s s ʒ s p̃ ch : » Da s oltu morn durch d ʒ tach Mit haimlich n̄ s ach n̄ Brech n̄ v n̄ mach n̄ Ain loch v n̄ birg in d aͬ ein wol , Wa n̄ die welt i s t fal s ches fol , V n̄ s pr ÿ ch , er s ÿ dir a n weg ge t̃ g n̄ . So d ʒ ergie , s o s oltu s ag n̄ , D ÿ ebe hab n̄ t dir in ge s toln . Al s us wirt es wol verholn , D ʒ du in s elb e s s n̄ macht . Doch lă s s ʒ in hang n̄ di s e nacht , Wa n̄ in hătt noch n ÿ m ē ge s ech n̄ , Da von dir s chad müg ge s chech n̄ .« » D ʒ s e ÿ , gefat t̓ , d ʒ t ů ich . Du hă s t vil wol gewe ÿ s et mich .« Der gefat t̓ von dannan s ch ÿ ed . Jm w ʒ l ÿ eb d ʒ er im r ÿ ett ; Er l ÿ e s s ʒ den bach n̄ hang n̄ . Des nachtes kom gegang n̄ Se ÿ n gefat t̓ v n̄ brach Gen dem bach n̄ durch d ʒ tach Ain gro s s ʒ loch v n̄ tr ů g in hin . D ʒ w ʒ de ʒ gefatters vngewin : Do er mornott vff s t ů nd , Do tett er als noch all t ů nd , Die ir hert ʒ v n̄ ogen lănd lăff n̄ hin da s ÿ hănd Behal n̄ ir l ÿ eb s tes g ů t , D ʒ erfröett in den m ů t . Er l ů get de gen dem tach , D aͬ durch w ʒ im der bach Ge ʒ og n̄ v n̄ hin getrag n̄ . D ʒ begund er s ere klag n̄ . Er ward la ÿ dig v n̄ vnfro . Ʒ ů s einem gefat t̓ g ÿ eng er do V n̄ s p̃ ch : » achh , gefat t̓ mein , Lă dir mein la ÿ d klaget s ein : Der bach i s t ge s tolen mir .« » Gefat t̓ , al s o r ÿ ett ich dir , D ʒ du jc d ʒ iech n̄ s olte s t , Ob du in behalt n̄ wolte s t .« » Gefat t̓ , jch hab in v̓ lorn , Sicherl ÿ ch v n̄ ach ge s chworn .« Er s p̃ ch : » es wer mir ʒ orn an dich , D ʒ w ÿ s s ʒ s icherl ÿ ch , Ob du icht ander s t jeche s t W ÿ d̓ all du die s eche s t .« » Jch m ů s s ʒ es von wărha ÿ tt jech n̄ , Wa n̄ es i s t s icher be s chech n̄ . Mir hănd in d ÿ eb hin getrag n̄ .« » Sich , des macht du leycht mir s ag n̄ . Jo r ÿ ett ich dir den s elb n̄ l ÿ s t , So g ů t s o nüt ʒ er dir i s t , D ʒ du s tete ieche s t W ÿ d̓ all die du s eche s t .« » Gefat t̓ mein , s o i s t es wăr , Sam mir d ʒ ha ÿ lig iăr V n̄ d aͬ ʒ ů die s el v n̄ leyb , Mein kind dein got v n̄ mein weyb Mü s s end des tuifels a ÿ g n̄ s ein , Se ÿ mir nit der bach hin .« Do s p̃ ch a b̓ der falsch d ÿ eb : » Gefat t̓ mein , es i s t mir l ÿ eb V n̄ fröet mich an dir , D ʒ du s o gern folge s t mir . Der bach möchte s ein v̓ lorn , Hett ich dir de nit den li s t erkorn . D ʒ g ÿ ch v n̄ bis s tett d aͬ an .« Was da der s chadhafft man Sprach , d ʒ w ʒ doch enw ÿ cht , Wa n̄ er anwort im ander s t nicht , Da n̄ d ʒ er al s us jeche W ÿ d̓ all die er s eche . Al s us h ÿ e s s ʒ er in jech n̄ . D ʒ möcht noch mengem ge s chech n̄ , Der s ich nit wol behüten kan Vor ain ē vngetriuen man , Des vngetriue ʒ ung Hăt menig wandlung : Ʒ uker s ü s s ʒ i s t ir wort , Gall n̄ byt t̓ i s t ir ort . Der vil vngetriue man , Der fal s ch mit lugin kan , Der gat s potl ÿ ch n̄ ʒ ů dem man Mit s chönen li s t n̄ w ÿ d̓ da n̄ , Vnt ʒ im ain man vil gar ge s a ÿ tt , W ʒ er in dem h̓ t ʒ n̄ tra ÿ t , V n̄ lătt in nim m̓ k ū men hin Ee d ʒ er v̓ rătet in . Des hüttend iuch vor den bö s en . Nit ker dich an ir ko s en V n̄ an ir fal s ches klaff n̄ . Lă s s ʒ s ÿ ir ding s chaff n̄ . S ÿ b ÿ ett n̄ d honig v n̄ lănd den angel V n̄ le ÿ tt an in gant ʒ ̓ mangel Aller g ů ten ding . D ʒ in mi s s ling An allen ding n̄ ewiklych , Das b ÿ t ich got von himelr ÿ ch . Von einem pa w̄ rn E in pawr , der manigen tag N ach s einen s tatten pawens pflag , J n einem dorf ge s e s s en was , D arjnn er manig ʒ eitt genas D es er do haben mocht . Er pawt als im docht S ein acker al s o flei s s icleich . G utes nit ʒ u reich W as der s elb ackerman , D ie notturft er doch gewan . N u ʒ och er mit dem fleis s ein Ʒ u einer ʒ eitt ein s chön s wein , D as er e s s en wolt , V nd ʒ och das als er s olt . D o er s ein recht daran beging V nd auch den pachen auf gehing , D o kom ein vngetre w̓ ʒ ag , A in s einer nachpawrn , an ein ē tag V nd s ach , da ʒ der pache S o nahend dem dache G ehangen was . als er in s ach , S o fai s t vnd als gros , er s prach : » G euatter , mir i s t von deinen wegen laid , D a ʒ du s o gro s s e tumphait H a s t begangen vnd bega s t , D a ʒ du den pachen hangen la s t , D o in maniglich wol s icht , V nd wer in da hangen s icht D as i s t mir durch deinen willen laid : W er in da hangen s icht , der s a ÿ t M einen h rn̄ , du s ei s t reich . S o mu s t du da n̄ grö s leich S tewr geben , das hab auf mich , V nd hai s t de n̄ villeicht dich D es pachen darc ʒ u berauben , D as s olt du mir gelauben .« » N u gerat , gevatter , mir darc ʒ u , W a ʒ ich mit di s em pachen twe .« D er fal s ch damit val s ch s prach : » D u s olt morgen durch das tach M it ha ÿ mellichen s achen A in loch gegen den pachen P rechen vnd pirg in wol , W a n̄ die welt i s t fal s chs vol . S o da ʒ ergee , s o s olt du s agen , D ir s e ÿ dein pach hingetragen . J n haben dieb dir ver s toln . D its wirt al s o wol verholn , D a ʒ du in s elber e s s en macht . D och las in hangen di s e nacht , W a n̄ in hat n ÿ mand ge s eheen , D auon dir s chad mög ge s cheen .« » D a ʒ s e ÿ , geuatter , das tun ich . D u ha s t gar wol gewei s et mich .« D er geuatter do von im s chied . D er wirt was fro wes er im riet V nd lie s s den pachen hangen . D es nachts kwm gegangen D er geuatter vnd prach G egen dem pachen durch das dach E in loch vnd trug den pachen hin . D as was des wirts vngewin : D o der wirt des morgens auf s tund , E r tet als die noch tund , D ie ir herc ʒ vnd augen land A ller gern s t do s ÿ hand B ehalten ir lieb s tes gut , D a ʒ in erfrewt aller pe s t den mut , V nd wartet gegen dem tag , D a durch das tach was der pach G ec ʒ ogen vnd hin getragen . D as begund er s er clagen V nd ward laidig vnd vnfro . Ʒ u dem geuattern ging er do . E r s prach : » trawt geuatter mein , L as dir mein laid geclagt s ein : D er pach i s t ver s toln mir .« » G euatter , al s o riet ich dir , D a ʒ du des iehen s olte s t , O b du in behalten wolte s t .« » G euatter , ich hab in ÿ e verlorn .« » G euatter , es wer mir au ch f dich ʒ orn , O b du icht anders iehe s t W ider alle die , die du s ehest .« » J ch mu s s n ÿ mer von dir komen . M ir i s t der pach mein genomen V nd dieplichen hin getragen .« » D its macht du mir leicht s agen . J och riet ich dir den s elben li s t , S o gut s o nüc ʒ dir nichts i s t , S o du das du s täticlichen iehe s t W ider all die du s ehe s t .« » J ch mu s s es von warhait iehen , Ʒ war wa n̄ es i s t ÿ e ge s cheen .« » A l s o s prich t , das i s t mir lieb ,« S prach aber do der fal s ch dieb . » H är hie io es i s t war , S am mir das heilig iar , D arc ʒ u s ele vnd leib , M ein kint , den tot vnd dein mein weib M ü s s en des tewfels ÿ mer s ein , M ir s e ÿ ver s toln der pach mein .« » G euatter , nu erfrewt mich an dir , D a ʒ du s o gern volge s t mir . D er pach möcht s ein verlorn , H ett ich dir nit den li s t erkorn . D its s ag vnd pis s tet daran .« W as do der s chadenhaft man S prach , das was im gar enwicht , E r antwurt im ott anders nicht , W a n̄ da ʒ er al s o gach W ider all die die er s ach . E r mü s t s einen s chaden han . A l s o mag es noch ergan E inem ieglichen ma n̄ , D er s ich nit behuten kan V or ein ē vngetrewen man , D er fal s ch mit vntrewen kan R aten vnd lernen . W er s ich an den wil keren , D em mag wol s chad widerfarn , O b er s ich nit kan bewarn V or s einen fal s chen raten , F al s chen vnd vntaten . D es vngetre w̄ n ʒ ung K an manich wandelung : Ʒ ucker s ues s ind ir wort , G allen pitter hat ir hort . W er rechter trewe s ich bewiget V nd fal s ch mit vntrewen pfliget , D er gat s pate vnd frwe D em man mit s chönen ʒ uchten ʒ we V nd le s t in n ÿ mer kumen hin , V nc ʒ das er verrot in . D er vngetrew fal s ch man , D en man mit s ue s s en worten kan B egreiffen , vnc ʒ er jm ge s ait , W a ʒ er in s einem herc ʒ en trait , V nd tut im damit den pö s en rat , D en er von jm ʒ u dem pe s ten hat V nd verrät in damit . D its i s t der vntrewen s it . V or den s ol ein ieglich man S ich behüten wa er kan V nd wes im nit ʒ u ha ÿ mlich . A uf mein ere , das rat ich A llen den ich raten s ol . E s i s t wi s s entlich vnd kumt kumbt auch wol , A l s o volget meiner lere , D es habend ir nuc ʒ vnd ere .