1 Di tazwara yella win yellan d Awal n Ṛebbi, yella akk-d Ṛebbi, d nețța i d Ṛebbi. Si tazwara, yella akk-d Ṛebbi, kullec yețwaxleq seg-s ; deg wayen meṛṛa yețwaxelqen, ulac ayen ur d-nekki ara s ɣuṛ-es. Deg-s i tella tudert ; tudert-agi tella ț-țafat i yemdanen. Tafat tețfeǧǧiǧ di ṭṭlam, yerna ṭṭlam ur ț-iqbil ara. Yella yiwen wergaz yețwaceggeɛ ed s ɣuṛ Ṛebbi, argaz-agi isem-is Yeḥya ; yusa-d ad yili d inigi n tafat iwakken imdanen meṛṛa ad amnen s cchada-ines. Mačči d nețța i ț-țafat, nețța yusa-d d inigi n tafat. Tafat-agi ț-țafat n tideț, tusa-d ɣer ddunit iwakken aț-țecṛeq ɣef yal amdan. Win yellan d Awal n Ṛebbi yella yakan si tazwara di ddunit, imi d nețța i ț-ixelqen lameɛna ddunit ur t- teɛqil ara. Yusa-d ɣer lumma-s lameɛna nețțat ur t-teqbil ara. Ma d wid i t-iqeblen yumnen yis, widak iɛuzz-iten, uɣalen d arraw n Ṛebbi, mačči seg wemdan i d-lulen, mačči s lebɣi n tnefsit neɣ s lebɣi n wemdan, lameɛna d Ṛebbi i sen-yefkan tudert tajdiṭ. Win akken yellan d Awal, yuɣal-ed d amdan, iɛac gar-aneɣ, yeččuṛ ț-țideț akk-d ṛṛeḥma. Nețweḥḥid di lqeḍra i d-yefka Baba Ṛebbi i Mmi-s awḥid. Yeḥya iched-ed fell-as zdat lɣaci yeqqaṛ : D nețța ɣef i wen-d-nniɣ : win ara d-yasen deffir-iw yezwar-iyi-d axaṭer yella uqbel ad iliɣ. Yesseṛwa-yaɣ s lxiṛat-is, lbaṛaka ɣef tayeḍ. ccariɛa tusa-d s ufus n Sidna Musa, ma d ṛṛeḥma ț-țideț usant-ed s Sidna Ɛisa Lmasiḥ Yiwen ur yeẓri Sidi Ṛebbi, Mmi-s awḥid yellan ɣuṛ-es, d nețța i ɣ-t-id isbeggnen. Atah wamek i geched Yeḥya asmi i d-ceggɛen ɣuṛes lḥekkam n wudayen si temdint n Lquds. Ceggɛen-d ɣuṛes tajmaɛt n lmu-qedmin akk-d yemṛabḍen n at Lewwi akken a t-steqsin, nnan-as : Anwa-k keččini ? Yenna-yasen tideț mbla tuffra : Mačči d nekk i d Lmasiḥ ! Rnan steqsan-t : Anwa-k ihi ? D kečč i d nnbi Ilyas ? Yeḥya yenna-yasen : Xaṭi mačči d nekk. Nutni rnan nnan-as : D nnbi i telliḍ ? Nețța yerra-yasen : Xaṭi ! Rnan ḥeṛsen-t nnan-as : Anwa-k ihi ? Ilaq a nerr lexbaṛ i wid i ɣ-d-iceggɛen. D acu i teqqaṛeḍ ɣef yiman-ik ? Yeḥya yenna-yasen : Nekk d win akken ɣef i d-yenna nnbi Iceɛya : ț-țaɣect tețɛeggiḍ deg unezṛuf : Heggit abrid i Sidi Ṛebbi ! Wid i d-yusan ɣuṛ-es i gellan di tejmaɛt n ifariziyen, rnan steqsan-t nnan-as : Imi ur telliḍ ara d Lmasiḥ neɣ d nnbi Ilyas neɣ d nnbi nniḍen, iwacu ihi i tesseɣḍaseḍ lɣaci deg waman ? Yeḥya yerra-yasen : Nekk sseɣḍaseɣ-kkun deg waman ; yella gar-awen yiwen ur t-tessinem ara, usiɣ-ed uqbel-is, lameɛna ur uklaleɣ ara ad fsiɣ ulamma d lexyuḍ n warkasen-is. Annect-agi meṛṛa yedṛa di taddart n Bitanya ɣer tama n cceṛq n wasif n Urdun anda i gesseɣḍas Yeḥya lɣaci. Azekka-nni, Yeḥya iwala Sidna Ɛisa iteddu-d ɣuṛ-es, yenṭeq s ṣṣut ɛlayen : Atan Izimer n Ṛebbi, d win ițekksen ddnub n ddunit. Fell-as i wen-d-nniɣ : « a d-yas yiwen, zwareɣ-t-id meɛna yella uqbel a d iliɣ.» Nekk s yiman-iw ur ẓriɣ ara anwa-t meɛna usiɣ-ed ad sɣeḍseɣ deg waman akken a t-issinen wat Isṛail . Atan wayen i d-yenna Yeḥya Aɣeṭṭas fell-as : Walaɣ Ṛṛuḥ iqedsen iṣubb-ed seg igenni s ṣṣifa n tetbirt yers-ed fell-as. Nekk ur ẓriɣ ara belli d nețța, meɛna Sidi Ṛebbi i yi-d iceggɛen iwakken ad sɣeḍseɣ deg waman, yenna-yi-d : « Aț-țwaliḍ Ṛṛuḥ iṣubb-ed seg igenni, a d-yers ɣef yiwen wergaz, d nețța ara yesɣeḍsen imdanen s Ṛṛuḥ iqedsen. » Ayagi d ayen i ẓrant wallen-iw, daymi i d-cehdeɣ fell-as qqaṛeɣ : « Argaz-agi d Mmi-s n Ṛebbi.» Azekka-nni, Yeḥya mazal-it dinna nețța d sin seg inelmaden-is. Akken i gwala Sidna Ɛisa iɛedda-d, yenna-yasen : Atan izimer n Ṛebbi ! Mi slan i imeslayen-agi, inelmaden-nni tebɛen Sidna Ɛisa. Sidna Ɛisa mi geẓra tebɛen-t-id, yezzi-d ɣuṛ-sen, yenna-yasen : D acu tebɣam ? Nutni nnan-as : Ṛabi ( yeɛni : a Sidi ), anda tzedɣeḍ ? Yenna-yasen : Ddut yid-i aț-țeẓrem. Inelmaden-nni ddan yid-es, ẓran anda yezdeɣ. Aț-țili d ṛebɛa n tmeddit, qqimen yid-es armi yekfa wass. Andriyus, gma-s n Semɛun Buṭrus d yiwen seg inelmaden-nni i gtebɛen Sidna Ɛisa m'akken i sen-d-yehdeṛ fell-as Yeḥya ; iṛuḥ uqbel ɣer gma-s Semɛun, yenna-yas : Nufa Lmasiḥ ! Win i gextaṛ Ṛebbi. Andriyus yewwi Semɛun ɣer Sidna Ɛisa. Akken i t-iwala Sidna Ɛisa, imuqel-it yenna-yas : Kečč i d Semɛun mmi-s n Yunes. Sya d asawen aț-tețțusemmiḍ Sifas yeɛni : Buṭrus. Azekka-nni, Sidna Ɛisa yeqsed ad iṛuḥ ɣer tmurt n Jlili. Deg ubrid yemmuger-ed Filibus, yenna-yas : Ddu-d yid-i ! Filibus, d yiwen si taddart n Bitsayda, anda akken zedɣen Buṭrus d Andriyus. Syenna Filibus yeẓra-d Natanahil, yenna-yas : Nufa win ɣef i d-yehdeṛ Sidna Musa di ccariɛa, win akken i ɣef d-xebbṛen lenbiya. D Ɛisa, mmi-s n Yusef n taddart n Naṣaret. Natanahil yerra-yas : Amek, yezmer a d-iffeɣ wayen yelhan si taddart n Naṣaret ? Filibus yerra-yas : Eyya-d aț-țwaliḍ s wallen-ik ! Sidna Ɛisa mi gwala Natanahil iteddu-d ɣuṛ-es, yenna : Atah yiwen n wat Isṛail n tideț, ulac deg-s leɣdeṛ. Natanahil yenna i Sidna Ɛisa : Anda i yi-tesneḍ ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Uqbel a k-d-yessiwel Filibus, mi telliḍ ddaw n tneqleț, walaɣ-k-in ! Dɣa Natanahil yenna-yas : A Sidi, kečč d Mmi-s n Ṛebbi ! D agellid n wat Isṛail ! Sidna Ɛisa yerra-yas : Tumneḍ imi i k-d-nniɣ walaɣ k-in seddaw n tneqleț ; sya ɣer zdat aț-țeẓred ayen yugaren annect-a ! S tideț qqaṛeɣ-awen : aț-țwalim igenni yeldi, lmalayekkat n Sidi Ṛebbi țțalint țṣubbunt sennig Mmi-s n bunadem. 2 Mi ɛeddan sin wussan, tella-d tmeɣṛa di tmurt n Jlili di taddart Kana, tella dinna yemma-s n Sidna Ɛisa. Ula d Sidna Ɛisa yețwaɛṛed nețța d inelmaden-is ɣer tmeɣṛa-nni. Imi i ten-ixuṣṣ ccṛab, yemma-s n Sidna Ɛisa tusa-d ɣuṛ-es tenna-yas : Ifuk-asen ccṛab ! Sidna Ɛisa yerra-yas : D nekk neɣ d kemm i teɛna temsalt-agi a tameṭṭut ? Taswiɛt-iw urɛad i d-tusi. Dɣa yemma-s tenna i iqeddacen : Xedmet ayen akk ara wen-d yini ! Llant dinna sețța n tsebbalin ( icmuxen ) yețwaxedmen s wedɣaɣ, țțawint si tmanyin ar meyya uɛecrin n litrat, seg-sent i d-țɛemmiṛen wat Isṛail aman i luḍu. Sidna Ɛisa yenna i iqeddacen nni : ?čaṛet ticbayliyin-agi d aman. ?čuṛen-tent armi d imi. Dɣa yenna-asen : Ɛemmṛet-ed tura kra n waman seg-sent tawim-ten i bab n tmeɣṛa. Kkren xedmen akken i sen-d-yenna. Win iḍebbṛen di leqdic n tmeɣṛa yeɛṛeḍ aman-nni i guɣalen d ccṛab. Nețța ur yeẓri ansi i d-yekka ccṛab-agi, ma d iqeddacen-is ẓran axaṭer d nutni i ten-id-yewwin. Iṛuḥ yessawel i yesli, yenna-yas : Di tmeɣṛiwin, medden srusun-d uqbel ccṛab yelhan, mi ḥman inebgawen rennun-asen-d win ṛqiqen, kečč teǧǧiḍ ccṛab yelhan armi ț-țura ! D wagi i d lbeṛhan amezwaru i gexdem Sidna Ɛisa di taddart n Kana di tmurt n Jlili. S wakka i d-ibeggen tamanegt-is i inelmaden-is, dɣa umnen yis. Deffir wayagi Sidna Ɛisa iṣubb ɣer temdint n Kafernaḥum. Tedda yid-es yemma-s, atmaten-is akk-d inelmaden-is ; qqimen dinna anagar kra n wussan. Akken i d-yeqṛeb wass n Tfaska n izimer n leslak yellan d lɛid n wat Isṛail, Sidna Ɛisa yuli ɣer temdint n Lquds. Yufa deg wefrag n lǧameɛ iqedsen wid yeznuzun izgaren, ulli d yetbiren, yufa daɣen dinna wid yețbeddilen idrimen ; rran lǧameɛ iqedsen d ssuq. Ixdem-ed ajelkwaḍ ( acelliṭ ) s wemrar, yebda itellif-iten s nutni s wulli-nsen akk-d yezgaren-nsen, iqleb-asen ( ițți-yasen ) daɣen ṭṭwabel i wid yețbeddilen idrimen, iḍeggeṛ asen kullec ɣer lqaɛa, issufeɣ-iten meṛṛa seg ufrag n lǧameɛ iqedsen , yerna yenna i wid yeznuzun itbiren : Kkset syagi ssuq-nwen ! Wagi d axxam n Baba, ur t-țarrat ara d ssuq ! inelmaden-is mmektan-d ayen yuran di tektabt n ?abur : Leḥmala i sɛiɣ ɣef wexxam-ik am tmes itețțen ul-iw ! Kkren wudayen nnan-as : D acu n lbeṛhan ara ɣ-d-tbeggneḍ akken a neɛqel lḥekma s wayes i txeddmeḍ annect-agi ? Sidna Ɛisa yerra-yasen : Huddet lǧameɛ-agi iqedsen, a t-id-sbeddeɣ di tlata wussan. At Isṛail nnan-as : Wid yebnan lǧameɛ-agi qqimen deg-s sețța uṛebɛin iseggasen, kečč tzemreḍ a s-tɛiwdeḍ lebni di tlata wussan ! Lameɛna « Lǧameɛ » i ɣef d-yehdeṛ Sidna Ɛisa d lǧețța-s. Asmi i d-yeḥya Sidna Ɛisa si lmut ɣer tudert, inelmaden-is mmektan-d awal-agi i d-yenna, dɣa umnen s wayen yuran di tira iqedsen d wayen i d-yenna Sidna Ɛisa. Mi gella Sidna Ɛisa di temdint n Lquds di lweqt n lɛid n Tfaska, aṭas i gumnen yis mi ẓran lbeṛhanat i gxeddem. Lameɛna Sidna Ɛisa ur yesɛi ara deg-sen laman axaṭer yessen-iten akken ma llan. Ur yeḥwaǧ ara a s-d-ḥkun ɣef yemdanen imi yessen ayen yellan deg wulawen-nsen. 3 Yella yiwen wergaz isem-is Nikudem i gellan si tejmaɛt n ifariziyen, d yiwen seg imeqqranen n wat Isṛail. Iṛuḥ-ed deg iḍ ɣer Sidna Ɛisa yenna-yas : A Sidi neẓra belli d Sidi Ṛebbi i k-id-iceggɛen iwakken a ɣ-teslemdeḍ, axaṭer yiwen ur izmir ad yexdem lbeṛhanat i txeddmeḍ m'ur yelli ara Ṛebbi yid-es. Sidna Ɛisa yerra-yas : S tideț a k-d-iniɣ : yiwen ur izmir ad iẓer tagelda n Ṛebbi m'ur d-iɛawed ara talalit. Nikudem yenna-yas : Amek i gezmer yiwen a d iɛiwed talalit ma yella d amɣaṛ ? Izmer ad yuɣal ɣer tɛebbuṭ n yemma-s a d iɛiwed talalit ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Nniɣ-ak s tideț : m'ur d-ilul ara yiwen seg waman akk-d Ṛṛuḥ, ur ițțizmir ara ad ikcem tagelda n Ṛebbi. Win i d-ilulen seg wemdan ț-țaṛwiḥt n wemdan, win i d-ilulen s Ṛṛuḥ iqedsen d Ṛṛuḥ. Ur țțawham ara imi i k-d-nniɣ « ilaq a d-tɛiwdem talalit.» Aḍu yețsuḍu ɣer wanda i s-yehwa, tselleḍ i ṣṣut-is lameɛna ur tẓerreḍ ara ansi d-yekka neɣ anda iteddu. Akka daɣen i gella ɣef kra n win i d-ilulen s Ṛṛuḥ iqedsen. Nikudem yenna-yas : Amek ara yedṛu wayagi ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Tesselmadeḍ ccariɛa i wat Isṛail ur tessineḍ ara annect-agi ? A k- iniɣ tideț: neqqaṛ-ed ayen kan i nessen, nețcehhid-ed s wayen i nwala, lameɛna kunwi ur teqbilem ara cchada-nneɣ. M'ur tuminem ara mi wen-d-hedṛeɣ ɣef temsalin n ddunit-agi amek ara tamnem s tid n igenwan ? Yiwen ur yuli ɣer igenwan anagar Mmi-s n bunadem i d-iṣubben seg igenwan. Akken i gɛelleq Musa azrem n nnḥas ɣef tgejdit deg unezṛuf, i glaq ad ițțuɛelleq daɣen Mmi-s n bunadem iwakken kra n win yumnen yis, ad yesɛu tudert n dayem. Sidi Ṛebbi iḥemmel imdanen n ddunit meṛṛa armi i d-yefka Mmi-s awḥid iwakken kra n win yumnen yis ur yețmețțat ara meɛna ad yesɛu tudert n dayem. Sidi Ṛebbi ur d-iceggeɛ ara Mmi-s ɣer ddunit iwakken ad iḥaseb imdanen meɛna iwakken a ten-isellek. Win yumnen yis ur yețțuḥaseb ara, ma d win ur numin ara atan yețțuḥaseb yakan, imi ur yumin ara s Mmi-s awḥid n Sidi Ṛebbi. Atah lḥisab yellan fell-as : « tafat tusa-d ɣer ddunit meɛna imdanen ḥemmlen ṭṭlam axiṛ n tafat, axaṭer lecɣal-nsen diri-ten. » Kra n win ixeddmen cceṛ, yekṛeh tafat yerna ur ițqeṛṛib ara ɣuṛ-es, ițțaggad a d-tessedheṛ yir lecɣal-is. Ma d win iteddun di tideț yețțas-ed ɣer tafat akken a d-iban belli kra n wayen ixeddem, ixeddem it di lebɣi n Sidi Ṛebbi. Syenna Sidna Ɛisa d inelmaden is ṛuḥen ɣer tmurt n Yahuda, qqimen dinna kra n wussan, sseɣḍasen lɣaci deg waman. Yeḥya daɣen yella yesseɣḍas lɣaci di Ɛinun ț-țama n Salim imi qwan waman dinna. Aṭas lɣaci i d-ițasen ɣuṛ-es iwakken a ten-isseɣḍes. Di lweqt-nni urɛad i skecmen Yeḥya ɣer lḥebs. Yiwen wass kra seg inelmaden n Yeḥya hedṛen d yiwen wergaz n wat Isṛail ɣef luḍu. Ṛuḥen ɣer Yeḥya, nnan-as : A Sidi, win yellan yid-ek mi telliḍ agemmaḍ i wasif n Urdun, win akken i ɣef d-tcehdeḍ, atan yesseɣḍas ula d nețța, lɣaci meṛṛa țṛuḥun ɣuṛ-es. Yeḥya yerra-yasen : Yiwen ur izmir ad ixdem ccɣel nniḍen sennig wayen i s-d-yefka Sidi Ṛebbi. Aql-ikkun s yiman-nwen d inigan, acḥal d abrid i wen-d nniɣ : mačči d nekk i d Lmasiḥ, țwaceggɛeɣ d kan uqbel-is . Iwumi tewjed teslit ? Anaɣ i yesli ! Ma d aḥbib n yesli d win yețɣimin ɣer tama-s, ifeṛṛeḥ m'ara isel i ṣṣut n yesli. Ula d nekk tura lfeṛḥ-iw yennekmal. Ilaq nețța ad yețțimɣuṛ nekk ad țțim?iyeɣ. Win i d-yusan seg igenni yella nnig n wayen yellan meṛṛa, ma d win yellan n ddunit-agi iheddeṛ anagar ɣef wayen yellan di ddunit. Win i d-yusan seg igenni yella sennig-nsen meṛṛa. Icehhed-ed ɣef wayen yeẓra d wayen yesla, lameɛna yiwen ur iqbil cchada-ines. Win ara iqeblen cchada-ines, yetḥeqqeq belli Sidi Ṛebbi yeqqaṛ tideț. S tideț amceggeɛ n Ṛebbi iheddeṛ imeslayen i s-d-yefka Ṛebbi, imi i t-yeččuṛ s Ṛṛuḥ iqedsen. Baba Ṛebbi iḥemmel Mmi-s, yerra kullec ger ifassen-is. Win yumnen s Mmi-s yesɛa tudert ur nfennu ; ma d win ur numin ara s Mmi-s ur yețwali ara tudert, urrif n Ṛebbi yezga fell-as. 4 Ifariziyen slan s Sidna Ɛisa yesɛa aṭas n inelmaden yerna yesseɣḍas imdanen akteṛ n Yeḥya. Lameɛna Sidna Ɛisa mačči d nețța s yiman-is i gesseɣḍasen lɣaci, ccɣel-agi yeǧǧa-t i inelmaden-is. Mi geẓra Sidna Ɛisa belli slan yis, yeffeɣ si tmurt n at Yahuda. Iwakken ad yuɣal ɣer tmurt n Jlili, ilaq-as ad iɛeddi ɣef tmurt n Samarya. Yelḥeq ɣer taddart n Sicar iqeṛben akal i d-yeǧǧa Sidna Yeɛqub i mmi-s Yusef ; dinna i gella lbir n Sidna Yeɛqub. Sidna Ɛisa yeqqim ɣef yiri n lbir akken ad yesteɛfu. Aț-țili d tnac n wass. Yiwet n tmeṭṭut n Samarya tusa-d aț-țagem ; Sidna Ɛisa iluɛa-ț, yenna yas : A tameṭṭut, ma ulac aɣilif efk- yi-d ad sweɣ ! Yuɣ lḥal inelmaden-is ṛuḥen ɣer temdint a d-aɣen ayen ara ččen. Tameṭṭut-nni tasamarit tenna-yas : Amek, kečč yellan n wat Isṛail tessutreḍ-iyi-d aț-țesweḍ i nekk yellan ț-țasamarit ? (axaṭer at Isṛail ur țemsaɛaden ara yerna ur țemxalaḍen ara d isamariyen). Sidna Ɛisa yerra-yas : Lemmer teẓriḍ ayen i gebɣa Ṛebbi a m-t-id yefk akk-d win i m-d-yessutren aman, tili d kemm ara s-yessutren a m-d-yefk aț țesweḍ ; nețța, d aman yessidiren ara m-d-yefk. Tameṭṭut-nni tenna-yas : A Sidi, ur tesɛiḍ ara s wacu ara d-tessaliḍ aman yerna lbir-agi lqay. Ansi ara k-d-kken waman-agi yessidiren ? Tebɣiḍ eɛni a d-tiniḍ tɛeddaḍ jeddi-tneɣ Yeɛqub i ɣ-d yeǧǧan lbir-agi, i geswan seg-s nețța d warraw-is akk țqeḍɛiyin-is ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Kra n win ara yeswen seg waman-agi ad yuɣal ad iffad, lameɛna win ara yeswen seg waman ara s-d-fkeɣ ur yețțuɣal ara ad iffad. Yerna aman ara s-d-fkeɣ ad uɣalen deg-s ț-țaɛwint ur nețɣaṛ ara, a d-tețfeggiḍ seg-s tudert n dayem. Tameṭṭut-nni tenna-yas : A Sidi, efk-iyi-d seg waman-agi iwakken ur țțuɣaleɣ ara ad ffadeɣ neɣ a d-aseɣ ɣer lbir-agi ad agmeɣ. Sidna Ɛisa yenna-yas : Ṛuḥ ssiwel-as i wergaz-im tuɣaleḍ-ed ɣer dagi ! Tameṭṭut-nni terra-yas : Ur sɛiɣ ara argaz ! Sidna Ɛisa yenna-yas : Tesɛiḍ lḥeqq imi d-tenniḍ ur sɛiɣ ara argaz. Axaṭer xemsa iberdan i tzewǧeḍ, win yellan yid-em tura mačči d argaz-im ; deg wannect-agi ț-țideț i d-tenniḍ ! Nețțat tenna-yas : A Sidi, ɛeqleɣ-k d nnbi i telliḍ. Ini-yi-d anwa i gesɛan lḥeqq : lejdud nneɣ isamariyen ɛebbden Ṛebbi ɣef wudrar-agi, ma d kunwi s wat Isṛail teqqaṛem amkan anda i glaq a neɛbed Ṛebbi, d Lquds. Sidna Ɛisa yenna-yas : A tameṭṭut, amen s wayen ara m-d-iniɣ ! Iteddu-d lweqt anda mačči ɣef wedrar-agi neɣ di Lquds ara yețwaɛbed Baba Ṛebbi. Kunwi s isamariyen tɛebbdem ayen ur tessinem ara, ma d nukkni nɛebbed ayen nessen axaṭer leslak ițekk-ed seg wegdud n Isṛail. Lameɛna iteddu-d lweqt yerna yewweḍ-ed, anda lmumnin n ṣṣeḥ ad ɛebbden Baba Ṛebbi s Ṛṛuḥ, s tideț, axaṭer d lmumnin-agi n ṣṣeḥ i gebɣa Baba Ṛebbi. Imi Ṛebbi d Ṛṛuḥ i gella, ilaq wid ara t-iɛebden a t-ɛebden s Ṛṛuḥ ț-țideț. Tameṭṭut-nni tenna-yas : ?riɣ a d-yas win i gextaṛ Sidi Ṛebbi, win ițțusemman « Lmasiḥ ». Asm'ara d-yas a ɣ-d-yessefhem kra yellan. Sidna Ɛisa yerra-yas : Lmasiḥ, d nekk s yiman-iw ! Imiren kan wwḍen-d inelmaden is. Wehmen imi i t-id-ufan yețmeslay ț-țmeṭṭut ; lameɛna yiwen deg-sen ur s-yenni : d acu i tebɣiḍ ɣuṛ-es, neɣ iwacu i tețmeslayeḍ yid-es ? Dɣa tameṭṭut-nni teǧǧa tacmuxt-is dinna, tuzzel ɣer taddart tenna i lɣaci : Eyyaw aț-țe?rem yiwen yenna-yi-d akk ayen xedmeɣ ! Ad yili d nețța i d Lmasiḥ ! Lɣaci ffɣen-d si taddart ṛuḥen ad ẓren Sidna Ɛisa. Uqbel a d-yaweḍ lɣaci, inelmaden-is ḥeṛsen-t ad yečč, nnan-as : A Sidi ɛeddi-d aț-țeččeḍ ! Yenna-yasen : Sɛiɣ lqut ara ččeɣ meɛna kunwi ur teẓrim ara d acu-t. Inelmaden qqaṛen wway gar asen : Ahat yella win i s-d-yewwin ad yečč. Sidna Ɛisa yenna : Lqut-iw, d m'ara xedmeɣ lebɣi n win i yi-d-iceggɛen akken ad kemmleɣ ccɣel i ɣef i yi-iwekkel. Kunwi teqqaṛem mazal ṛebɛa wagguren i tmegra ma d nekk a wen-d-iniɣ: ldit allen-nwen aț-țwalim igran weṛṛaɣ-it, wejden i tmegra ! Win imeggren yewwi lexlaṣ-is, ijemmeɛ lɣella i tudert n dayem. Akka lfeṛḥ yesdukkel win izerrɛen d win imeggren. Axaṭer ț-țideț lemtel-agi i d-yeqqaṛen : « Yiwen izerreɛ wayeḍ imegger » ! Nekk ceggɛeɣ-kkun aț-țmegrem anda ur tezriɛem ara, anda i nɛețțaben wiyaḍ ; nutni nɛețțaben, kunwi tɣelltem lɣella n leɛtab-nsen. Aṭas n isamariyen n taddart-nni i gumnen s Sidna Ɛisa mi d-tcehhed fell-as tmeṭṭut-nni s imeslayen-agi : «yenna-yi-d akk ayen i xedmeɣ !» Mi wwḍen ɣuṛ-es isamariyen-nni, ḥellelen Sidna Ɛisa ad iqqim yid-sen. Dɣa yeqqim yid-sen sin wussan. Aṭas nniḍen i gumnen yis mi slan i imeslayen-is. Nnan-as i tmeṭṭut-nni : Tura numen yis mačči kan ɣef wayen i ɣ-d-tenniḍ fell-as, nesla yas s yiman-nneɣ, neẓra belli d nețța i d amcafeɛ n ddunit. Mi ɛeddan sin wussan, Sidna Ɛisa iṛuḥ syenna ɣer tmurt n Jlili. Yenna-yasen : « Ulac nnbi yesɛan leqdeṛ di tmurt-is. » Mi gewweḍ ɣer tmurt n Jlili, lɣaci sṭreḥben yis s lfeṛḥ d ameqqran imi ula d nutni ḥedṛen i lɛid n Tfaska di temdint n Lquds, ẓran akk lbeṛhanat i gexdem dinna. Yuɣal iɛedda ɣef taddart n Kana di tmurt n Jlili anda akken i gerra aman d ccṛab. Yella yiwen lḥakem n ddewla n temdint n Kafernaḥum yesɛa mmi-s yuḍen yenṭer. Mi gesla s Sidna Ɛisa yuɣal-ed si tmurt n Yahuda ɣer tmurt n Jlili, iṛuḥ-ed ɣuṛ-es, iḥellel-it iwakken a d yas ad yesseḥlu mmi-s yețmețțaten. Sidna Ɛisa yenna-yas : M'ur twalam ara licaṛat d lbeṛhanat ur tețțamnem ara ? Lḥakem n ddewla yenna-yas : A Sidi, di leɛnaya-k ɣiwel uqbel ad yemmet mmi ! Sidna Ɛisa yerra-yas : Ṛuḥ, atan mmi-k yeḥla ! Argaz-nni yumen s wayen i s-d yenna Sidna Ɛisa, dɣa yuɣal ɣer wexxam-is. Mi gteddu ɣer wexxam, mmugren-t-id iqeddacen-is nnan-as : Mmi-k yeḥla ! Yesteqsa-ten anta ssaɛa i deg yeḥla, rran-as-ed : Iḍelli ɣef lweḥda n tmeddit i t-teffeɣ tawla. Baba-s n weqcic-nni yewwi-d s lexbaṛ belli di ssaɛa-nni i s-d-yenna Sidna Ɛisa « Mmi-k yeḥla » i geḥla mmi-s, seg imiren yumen nețța d wat wexxam-is meṛṛa. D wagi i d lbeṛhan wis sin i gexdem Sidna Ɛisa di tmurt n Jlili mi d-yuɣal si tmurt n Yahuda. 5 Ɛeddan kra n wussan, Sidna Ɛisa yuli ɣer temdint n Lquds akken ad yeḥdeṛ i lɛid n wat Isṛail. Di temdint-agi, zdat n tewwurt yețțusemman « tawwurt n wulli, »tella yiwet n temda n waman qqaṛen-as s tɛibṛanit : « Bitesda ». Zzin-as-d xemsa ifragen yesɛan ssqef. Deg ifragen-agi aṭas n imuḍan i gḍelqen, iderɣalen, iɛibanen d wukrifen țṛaǧun akk ad ḥerrken waman. Axaṭer tiswiɛin yețṣubbu-d yiwen n lmelk ɣer temda, yețḥerrik aman-nni ; win ara ikecmen d amezwaru ɣer temda m'ara ḥerrken waman ad yeḥlu si lehlak-is akken yebɣu yili. Yella dinna yiwen wergaz tmanya utlatin iseggasen nețța di lehlak. Sidna Ɛisa mi t-iwala yeḍleq, yeẓra belli aṭas aya segmi yuḍen, yenna-yas: Tebɣiḍ aț-țeḥluḍ ? Amuḍin-nni yerra-yas-ed : A Sidi, ur sɛiɣ ara win ara yi gren ɣer temda m'ara ḥerken waman ; m'ara ɛeṛdeɣ ad kecmeɣ wayeḍ a yi-izwir. Sidna Ɛisa yenna-yas : Ekker fell-ak, ddem tagertilt-ik telḥuḍ ! Imiren kan argaz-nni yeḥla, yeddem tagertilt-is yebda tikli. Ayagi yedṛa deg wass n ssebt yellan d ass n westeɛfu. Lecyux n wat Isṛail nnan-as i wergaz-nni yeḥlan : Ass-agi d ass n westeɛfu, d leḥṛam fell-ak aț-țebbibeḍ tagertilt-ik ! Nețța yerra-yasen : Win i yi-sseḥlan d nețța i yi-d yennan : « Ddem tagertilt-ik telḥuḍ. » Steqsan-t nnan-as : Anwa i k-d-yennan akka ? Lameɛna argaz-nni yeḥlan ur yeẓri ara anwa-t, axaṭer Sidna Ɛisa yekcem ger lɣaci ițemdeḥḥasen dinna. Taswiɛt kan, Sidna Ɛisa yemlal-it-id deg wefrag n lǧameɛ iqedsen yenna yas : Aql-ik teḥliḍ, sya d asawen xḍu i ddnub iwakken ur ideṛṛu ara yid-ek akteṛ n wannect-nni ! Argaz-nni iṛuḥ ad ixebbeṛ lecyux n wat Isṛail belli d Sidna Ɛisa i t-yesseḥlan. Lecyux n wat Isṛail bdan accetki ɣef Sidna Ɛisa imi i gexdem ayagi deg wass n westeɛfu. Sidna Ɛisa yenna yasen : Baba Ṛebbi ixeddem ar tura, nekk daɣen aql-i xeddmeɣ ! ?ef wawal-agi lecyux-nni ufan-as-ed sebba nniḍen, țqelliben amek ara t-nɣen, mačči kan imi ur iqudeṛ ara ass n westeɛfu meɛna imi gerra Ṛebbi d Baba-s yerna yesseɛdel iman-is d Ṛebbi. Sidna Ɛisa yerra-yasen : S tideț qqaṛeɣ-awen : Mmi-s n Ṛebbi ur ixeddem acemma s yiman is, ixeddem ala ayen yeẓra ixeddem-it Baba-s. Kra n wayen ixeddem Baba-s ixeddem-it Mmi-s daɣen. Axaṭer Baba-s iḥemmel Mmi-s, yesbeggin-as-d lecɣal-is meṛṛa. Ad as-yernu tazmert s wacu ara yexdem ayen yugaren kra n wayen teẓram ar ass-a, aț-țwehmem di lecɣal-is. Akken Baba Ṛebbi yeskkaray-ed lmegtin ițțarra-yasen tudert, akken daɣen Mmi-s yețțak tudert i win yebɣa. Baba Ṛebbi ur iḥekkem ɣef yiwen, lameɛna yerra lḥekma ger ifassen n Mmi-s iwakken imdanen meṛṛa ad qadṛen Mmi-s akken țqadaṛen Baba-s. Win ur nqudeṛ ara Mmi-s ur iqudeṛ ara Baba-s i t-id iceggɛen. S tideț nniɣ-awen : « kra n win yesmeḥsisen i wawal-iw, yumnen s win i yi-d-iceggɛen yesɛa tudert n dayem yerna ulac fell-as lḥisab, lameɛna iɛedda yakan si lmut ɣer tudert. S tideț nniɣ-awen : « iteddu-d lweqt yerna yewweḍ-ed anda lmegtin ad slen i ṣṣut n Mmi-s n Ṛebbi, yerna wid akk ara s-yeslen ad idiren. Akken yesɛa Baba Ṛebbi tudert deg yiman-is i gefka daɣen i Mmi-s ad yesɛu tudert deg yiman-is. Yerra ger ifassen-is lḥekma imi d Mmi-s n bunadem i gella. Ur țțawhamet ara, axaṭer lweqt iteddu-d, wid akk yellan deg i?ekwan ad slen i ṣṣut n Mmi-s n bunadem, imiren a d-kkren ; wid ixedmen lxiṛ a d-ḥyun ɣer tudert n dayem ma d wid ixedmen cceṛ a d-ḥyun iwakken ad țțuḥasben. Ur xeddmeɣ acemma s lebɣi-w lameɛna ḥekkmeɣ s lebɣi n Baba Ṛebbi. Lḥekma-inu d lḥeqq axaṭer ur țqellibeɣ ara ad xedmeɣ lebɣi-w, lameɛna lebɣi n win i yi-d-iceggɛen. » Ma yella d nekk kan i d icehden ɣef yiman-iw cchada-inu ur tețwaqbal ara. Lameɛna sɛiɣ inigi nniḍen, yerna cchada-ines tṣeḥḥa. Tceggɛem ɣer Yeḥya testeqsam-t, nețța icehhed-ed ɣef tideț. Nekk ur țkileɣ ara ɣef cchada n wemdan, nniɣ-awen-d annect-agi akken aț-țețwasellkem. Yeḥya yusa-d ț-țaftilt yețfeǧǧiǧen ger yemdanen, ma d kunwi tebɣam aț-țferḥem taswiɛt kan di tafat-is. Tella fell-i cchada nniḍen yugaren tin n Yeḥya : d lecɣal i yi d-yefka Baba Ṛebbi a ten-xedmeɣ. Lecɣal-agi țcehhiden-d fell-i belli d Baba Ṛebbi i yi-d-iceggɛen. Ula d Baba Ṛebbi i yi d-iceggɛen icehhed-ed fell-i, meɛna kunwi leɛmeṛ ur teslim i ṣṣut-is, ur teẓrim udem-is. Awal-is ur yezdiɣ ara deg wulawen nwen imi ur tuminem ara s win i d-iceggeɛ. Tețnadim di tektabin iqedsen tɣilem aț-țafem deg-sent tudert n dayem. Tiktabin-agi d nutenti i-d-icehden fell-i. Lameɛna kunwi tugim a d-tasem ɣuṛ-i aț-țesɛum tudert. Ur țqellibeɣ ara ad sɛuɣ cciɛa ɣer yemdanen, ?riɣ belli deg wulawen-nwen ur tḥemmlem ara Ṛebbi. Nekk usiɣ-ed s yisem n Baba Ṛebbi, kunwi ur iyi-teqbilem ara. Lemmer a d-yas wayeḍ a d-icehhed ɣef yiman-is a t-tqeblem ! Amek ara tesɛum liman ma yella tețnadim aț-țemyeɛǧabem wway gar awen wala aț-țɛeǧbem kan i Ṛebbi ? ?adret aț-țɣilem d nekk ara iccetkin fell-awen zdat Baba Ṛebbi ! D Musa ara iccetkin fell-awen, d Musa-nni ɣef i tețțeklem. Lemmer ț-țideț tumnem s Musa tili tumnem yis-i, axaṭer yura-d fell-i di tira iqedsen. Ma yella ur tuminem ara s wayen i d-yura, amek ara tamnem s wawal-iw ? 6 Syenna, Sidna Ɛisa yezger lebḥeṛ n Jlili ( iwumi qqaṛen daɣen lebḥeṛ n Tiberyas ). Aṭas n yemdanen i geddan yid-es mi walan yesseḥlay imuḍan. Daymi Sidna Ɛisa yuli ɣer wedrar ad innejmaɛ d inelmaden-is. Lɛid n wat Isṛail iwumi qqaṛen Tafaska n izimer n leslak tqeṛb-ed. Akken i gwala lɣaci iteddu-d ɣuṛ-es, Sidna Ɛisa yenṭeq ɣer Filibus yenna-yas : Ansi ara d-naɣ aɣṛum i wannect agi n lɣaci ? Yesteqsa-t kan iwakken ad i?er d acu ara s-d-yini, axaṭer nețța yeẓra yakan d acu ara yexdem. Filibus yerra-yas : A Sidi ur d-keffunt ara mitin alef iwakken mkul yiwen deg-sen a t-id-iṣaḥ ciṭṭuḥ n weɣṛum. Andriyus gma-s n Semɛun Buṭrus, yellan seg inelmaden, yenṭeq ɣer Sidna Ɛisa yenna-yas : Yella dagi yiwen weqcic yesɛa xemsa n teḥbulin n weɣṛum n tem?in akk-d sin iselman (iḥutiwen), lameɛna d acu ara d-xedmen i wannect-agi n lɣaci ? Sidna Ɛisa issendeh-iten ad sɣimen lɣaci. Deg wemkan-nni yeqwa leḥcic, lɣaci yeqqim ɣer lqaɛa, ad ilin azal n xemsa alaf n yergazen. Sidna Ɛisa yeddem-ed tiḥbulin-nni n weɣṛum, yeḥmed Ṛebbi icekkeṛ-it, ifṛeq-itent i lɣaci yeqqimen ɣef leḥcic, yefreq-asen daɣen iselman nni, ččan akk armi ṛwan. Mi ččan ṛwan, Sidna Ɛisa iluɛa inelmaden-is yenna-yasen : Jemɛet-ed ayen i d-yeqqimen akken ur ixețțeṛ ula d acemma. Ayen i d-yegran si xemsa n teḥbulin-nni n weɣṛum n temẓin, jemɛen-t-id ččuṛen yis tnac n iḍellaɛen (tiquftin). Lɣaci-nni mi walan lbeṛhan-agi n Sidna Ɛisa, țɛeggiḍen qqaṛen : Mbla ccekk argaz-agi d nețța i d nnbi-nni ara d-yasen ɣer ddunit. Sidna Ɛisa mi geẓra lɣaci bɣan a t-rren d agellid fell-asen, iḍeṛṛef iman-is, yuli ɣer wedrar. Mi geɣli yiṭij, inelmaden-is uɣalen ṣubben ɣer rrif n lebḥeṛ. Rekben taflukt ad zegren ɣer ugemmaḍ, ɣer Kafernaḥum. Yeɣli-d yakan ṭṭlam, Sidna Ɛisa urɛad yelḥiq ɣuṛ-sen. Yekker-ed yiwen waḍu iǧehden, lebḥeṛ yerwi. Inelmaden-is yuɣ-iten lḥal wwḍen ɣer tlemmast n lebḥeṛ. Walan Sidna Ɛisa iteddu-d ɣuṛ-sen, ileḥḥu-d ɣef wuḍar s ufella n waman. Mi d-iqeṛṛeb ɣer teflukt nsen, xelɛen. Sidna Ɛisa yenna yasen : Ur țțaggadet ara, d nekk ! Bɣan a t-srekben yid-sen di tefluk meɛna ufan-d iman-nsen wwḍen ɣer wemkan anda țeddun. Azekka-nni, lɣaci yeqqimen agummaḍ i lebḥeṛ wwin-d s lexbaṛ belli anagar yiwet n teflukt i gellan dinna, yerna Sidna Ɛisa ur yeddi ara d inelmaden-is mi ṛuḥen di teflukt. Dɣa tiflukin nniḍen i d-yusan si temdint n Tiberyas, wwḍent-ed ɣer wemkan-nni anda akken i sen-yebḍa Sidna Ɛisa aɣṛum mi geḥmed Ṛebbi. Mi walan lɣaci ulac dinna Sidna Ɛisa akk-d inelmaden-is, rekben tiflukin, zegren ɣer Kafernaḥum ad qellben fell-as. Mi t-ufan dinna, nnan-as : A Sidi, melmi d-tusiḍ ɣer dagi ? Sidna Ɛisa yerra-yasen : S tideț a wen-d-iniɣ : imi teččam aɣṛum armi teṛwam i tețqellibem fell-i mačči imi tfehmem lbeṛhanat-iw. Ur țḥebbiṛet ara ɣef yiɛebbaḍ-nwen, ḥebbṛet ɣef tudert yețdumun i dayem. Tudert-agi, d Mmi-s n bunadem ara wen-ț-id-yefken, Baba Ṛebbi yefka-yas tazmert imi i t-iɛellem s ṭṭabeɛ-ines. Nnan-as : D acu ara nexdem ihi, d acu i gețṛaǧu Ṛebbi deg-nneɣ ? Sidna Ɛisa yenna-yasen : Sidi Ṛebbi yețṛaǧu deg-wen aț-țamnem s win i d-iceggeɛ ! Nutni nnan-as : Ihi acu n lbeṛhan ara ɣ-d-tessekneḍ akken a namen yis-ek ? D acu ara txedmeḍ ? Lejdud-nneɣ ččan tamanna deg unezṛuf, akken yura di ccariɛa n Musa : Yefka-yasen ččan aɣṛum i d-yekkan seg igenni. Dɣa Sidna Ɛisa yenna-yasen : S tideț nniɣ-awen, mačči d Musa i wen-d-yefkan aɣṛum i d-yekkan seg igenni, lameɛna d Baba Ṛebbi ! D nețța i wen-d-yețțaken aɣṛum n ṣṣeḥ i d-itekken seg igenni. Axaṭer aɣṛum i d-yekkan s ɣuṛ Ṛebbi, d win i d-iṣubben seg igenni, d nețța i d-yețțaken tudert n ṣṣeḥ i yemdanen. Nutni nnan-as : A Sidi țțak-aɣ-d mkul ass seg weɣṛum-agi. Sidna Ɛisa yenna-yasen : D Nekk i d aɣṛum yețțaken tudert. Win i d-yusan ɣuṛ-i ur yețțuɣal ara ad illaẓ, win yumnen yis-i ur yețțuɣal ara ad iffad. Nniɣ-awen-t-id yakan : twalam yerna tugim aț-țamnem ! Wid akk ara yi-d-yefk Baba Ṛebbi a d-asen ɣuṛ-i ; win ara d-yasen ɣuṛ-i ur t-țarraɣ ara ɣef tewwurt. Ur d-ṣubbeɣ ara seg igenni akken ad xedmeɣ lebɣi-w, ṣubbeɣ-d ad xedmeɣ lebɣi nwin i yi-d-iceggɛen. Win i yi-d iceggɛen ur yebɣi ara ad yeɛṛeq ula d yiwen seg wid i yi-d-yefka, lameɛna a ten-id-sseḥyuɣ si lmut deg wass aneggaru. D wagi i d lebɣi n Baba Ṛebbi: « kra n win yețmuqulen ɣer Mmi-s, yumen yis, ad yesɛu tudert n dayem yerna a t-id-sseḥyuɣ si lmut ass aneggaru.» Lɣaci bdan smermugen gar-asen ɣef Sidna Ɛisa imi d yenna: « d nekk i d aɣṛum i d yekkan seg igenni.» Qqaṛen : « Mačči d Ɛisa mmi-s n Yusef wagi ? Nessen baba-s nessen yemma-s, amek i gezmer a d-yini tura : ṣubbeɣ-d seg igenni ? » Sidna Ɛisa yenna-yasen : Beṛkat asmermeg gar-awen ! Ulac win i gzemren a d-yas ɣuṛ-i ma yella mačči d Baba Ṛebbi i s-d yessawlen, yerna nekk a t-id-sseḥyuɣ si lmut ass aneggaru. Akken yura deg idlisen n lenbiya : « Ad lemden akk s ɣuṛ Ṛebbi. » Kra n win isellen i wawal n Baba Ṛebbi, ilemden s ɣuṛ-es, a d-yas ɣuṛ-i. Ulac win yeẓran Baba Ṛebbi ala win i d-yusan s ɣuṛ-es, nețța yeẓra Baba Ṛebbi. S tideț nniɣ-awen : kra n win yumnen, yesɛa tudert n dayem, axaṭer d nekk i d aɣṛum i d yețțaken tudert. ?as akken lejdud nwen ččan tamanna deg unezṛuf, mmuten. Atan weɣṛum i d-yekkan seg igenni : win ara yeččen seg-s ur yețmețțat ara. D nekk i d aɣṛum n tudert i d yekkan seg igenni. Kra n win ara yeččen seg weɣṛum-agi ad yidir i dayem. Aɣṛum ara d-fkeɣ d lǧețța w, yis ara tɛic ddunit. Mi slan wat Isṛail i wannect-agi bdan țemjadalen qqaṛen wway gar asen : Amek akka i gezmer a ɣ-d-yefk aksum-is a t-nečč ? Sidna Ɛisa yenna-yasen daɣen : S tideț a wen-d-iniɣ: m'ur teččim ara si lǧețța n Mmi-s n bunadem, m'ur teswim ara seg idammen-is ur tețțili ara deg-wen tudert. Win ara yeččen si lǧețța-w, ara yeswen seg idammen-iw ad yesɛu tudert n dayem, yerna a t-id-sseḥyuɣ si lmut ass aneggaru. Axaṭer lǧețța-w d lqut n ṣṣeḥ, idammen-iw ț-țissit n ṣṣeḥ. Win ara yeččen si lǧețța-w, ara yeswen seg idammen-iw ad yili deg-i nekk ad iliɣ deg-s. Baba Ṛebbi i yi-d-iceggɛen deg-s i tella tudert, d nețța i yi ssidiren. Akken daɣen win ara yeččen seg-i ad yidir yis-i. D wagi i d aɣṛum i d-yekkan seg igenni. Mačči am weɣṛum-nni i ččan lejdud-nwen ; nutni mmuten, ma d win ara yeččen aɣṛum-agi ad yidir i dayem. D imeslayen-agi i d-yenna Sidna Ɛisa asmi i gesselmed di lǧameɛ n wat Isṛail di temdint n Kafernaḥum. Mi s-slan inelmaden-is, aṭas deg-sen nnan : Imeslayen-agi weɛṛen, anwa i gzemren a ten-yeqbel ? Sidna Ɛisa, mi geẓra inelmaden is sgermuden wway gar-asen ɣef wayen i d-yenna, yenna-yasen : Iqṛeḥ-ikkun lḥal ? D acu ara tinim ihi m'ara teẓrem Mmi-s n bunadem yuɣal ɣer wanda yella di tazwara ? D Ṛṛuḥ i d-yețțaken tudert amdan ur yețțaweḍ ɣer wacemma ma yețkel ɣef yiman-is. Imeslayen-agi i wen-d-nniɣ, d wigi i d Ṛṛuḥ, d wigi i ț-țudert. Lexsaṛa : llan kra gar awen ur numin ara ! Si tazwara Sidna Ɛisa yeẓra anwi deg-sen ur numin ara, yeẓra daɣen anwa ara t-ixedɛen. Yenna-yasen daɣen : Daymi i wen-d-nniɣ : ulac win i gzemren a d-yas ɣuṛ-i ma yella mačči d Baba Ṛebbi i s-d-issawlen. » Seg imiren, aṭas i t-yeǧǧan seg inelmaden-is , rewlen fell-as. Sidna Ɛisa yezzi ɣer tnac inelmaden-is, yenna-yasen : Ur tebɣim ara aț-țṛuḥem ula d kunwi ? Semɛun Buṭrus yerra-yas : A Sidi, anwa i ɣer ara nṛuḥ ? ?uṛ-ek i gella wawal n tudert. Nukni nesɛa laman deg-k, yerna neẓra belli d kečč i d Imqeddes i d-iceggeɛ Sidi Ṛebbi. Sidna Ɛisa yenna-yasen : Mačči d nekk i kkun-ixtaṛen di tnac yid-wen ? ?as akken yiwen gar awen d Cciṭan . Yenna-d annect-agi ɣef Yudas, mmi-s n Semɛun n taddart n Qeṛyut, yiwen ger tnac inelmaden-is ara t-ixedɛen. 7 Deffir wayagi, Sidna Ɛisa ikemmel abrid-is iteddu di tmurt n Jlili. Ur yebɣi ara ad iṛuḥ ɣer tmurt n Yahuda, axaṭer imeqqranen n wat Isṛail țqelliben fell-as iwakken a t nɣen. Lɛid i deg xeddmen wat Isṛail tiɛecciwin iqeṛṛeb-ed. Dɣa atmaten is nnan-as : Kker aț-țṛuḥeḍ ɣer tmurt n Yahuda akken inelmaden-ik yellan dinna ad ẓren ayen i txeddmeḍ. Win yebɣan ad yețwassen, ur ilaq ara ad iffer wayen i gxeddem. Imi tzemreḍ i lecɣal imeqqranen, sbeggen-ed iman-ik a k-walin akk yemdanen. Atmaten-is s yiman-nsen ur uminen ara yis. Sidna Ɛisa yenna-yasen : Ma yella ɣuṛ-wen iwweḍ-ed lweqt, nekk ɣuṛ-i mazal. Medden ur sɛin ara sebba s wayes ara kkun keṛhen, keṛhen-iyi nekk imi d-sbeggneɣ yir lecɣal-nsen. Kunwi ṛuḥet aț-țɛeggdem, ma d nekk ur tedduɣ ara, imi lweqt-iw urɛad i d-yusi. Mi sen-d-yenna ayagi, yeǧǧa-ten ṛuḥen, nețța yeqqim di tmurt n Jlili. Mi ṛuḥen watmaten-is ad ɛeggden, iṛuḥ ula d nețța mbla ma yesseɛlem yiwen. Deg ussan n lɛid, imeqqranen n wat Isṛail țnadin fell-as, steqsayen anda yella. Lɣaci i d-yusan ad ɛeggden, bdan țmeslayen fell-as. Kra deg-sen qqaṛen : D argaz n lxiṛ ! Wiyaḍ qqaṛen : Awah ! Yețkellix kan ɣef lɣaci ! Yiwen ur d-yehdiṛ fell-as ɛinani axaṭer uggaden imeqqranen n wat Isṛail. Mi gneṣṣef lɛid n iɛecciwen, Sidna Ɛisa yuli ɣer lǧameɛ iqedsen, yebda yesselmad. At Isṛail wehmen, qqaṛen : Ur yeɣṛi ara d lɛulama yerna yessen tira iqedsen, ansi i s-d-tekka tmusni-yagi ? Sidna Ɛisa yenna yasen : Ayen i sselmadeɣ mačči s ɣuṛ-i i d-yekka, yekka-d s ɣuṛ win i yi-d iceggɛen. Win iqesden ad yexdem lebɣi n Ṛebbi ad yeɛqel ma yella wayen i sselmadeɣ yekka-d s ɣuṛ Ṛebbi neɣ d imeslayen-iw kan. Win iheddṛen s yisem-is yețqellib ad yawi cciɛa i yiman-is. Ma d win yețqelliben a d-yawi cciɛa i win i t-id iceggɛen yeqqaṛ tideț, ulac deg-s lexdeɛ. Nnbi Musa yeǧǧa-yawen-d ccariɛa, lameɛna ulac gar-awen win i ț-itebɛen ! Acuɣeṛ i tețqellibem a yi tenɣem ? Lɣaci nnan-as : Anwa akka i gebɣan a k-ineɣ ? Waqila ikcem-ik lǧen ! Sidna Ɛisa yenna-yasen : ?ef wayen akka xedmeɣ i twehmem ? Meyzet ɣef wayagi : nnbi Musa yeǧǧa-yawen-d lextana (ṭṭhaṛa), lɛadda-agi mačči s ɣuṛ-es i d-tekka meɛna s ɣuṛ lejdud-is. Atan tqeblem tessextanem deg wass n westeɛfu. Ma yella tqeblem aț-țesxetnem i weqcic deg ass n westeɛfu, iwakken ur tețxalafem ara ccariɛa n Musa, acuɣeṛ terfam fell-i imi sseḥlaɣ amdan s lekmal-is deg wass n westeɛfu ? Beṛkat ! Ur ḥekkmet ara s wayen kan i țwalint wallen-nwen, lemdet aț-țḥekmem s lḥeqq. Kra n imezdaɣ n temdint n Lquds wehmen, qqaṛen : Mačči d win akken i țqelliben a t-nɣen ? Atan iheddeṛ ɛinani zdat lɣaci, yiwen ur s-yenni acemma ! Ɛeqlen-t lɛulama-nneɣ d nețța i d Lmasiḥ ? Argaz-agi neẓra ansi-t, lameɛna Lmasiḥ asm'ara d-yas yiwen ur iẓerr ansi ara d-yekk. Sidna Ɛisa yenṭeq s ṣṣut ɛlayen, slan-as-d akk deg wefrag n Lǧameɛ iqedsen, yenna : Tessnem-iyi yerna teẓram ansi i d-kkiɣ ! Ur d-usiɣ ara s lebɣi-w, lameɛna d Bab n lḥeqq i yi-d iceggɛen; kunwi ur t-tessinem ara. Nekkini ssneɣ-t axaṭer s ɣuṛ-es i d-usiɣ yerna d nețța i yi-d-iceggɛen. Bɣan a t-ṭṭfen imiren, meɛna yiwen ur yesris afus-is fell-as imi ass-is urɛad d-yewwiḍ. Aṭas n lɣaci si terbaɛt-nni i gumnen yis, qqaṛen : M'ara d-yas Lmasiḥ, eɛni ad ixdem lbeṛhanat yugaren wigi ? Ifariziyen wwin-d s lexbaṛ s wayen heddṛen lɣaci ɣef Sidna Ɛisa, dɣa lmuqedmin imeqqranen akk-d ifariziyen ceggɛen iɛessasen a t-id ṭṭfen. Sidna Ɛisa yenna i lɣaci : Mazal-iyi kra n lweqt yid-wen, syin akkin ad uɣaleɣ ɣer win i yi-d iceggɛen. Aț-țqellbem fell-i ur iyi-tețțafem ara imi ur tezmirem ara a d-tasem ɣer wanda ara yiliɣ. At Isṛail qqaṛen wway gar-asen : Anda akka ara iṛuḥ armi ur nețțizmir ara a t-naf ? Eɛni ad iṛuḥ ɣer wat Isṛail ițwazerɛen ger leǧnas ? Neɣ ibɣa ad isselmed leǧnas nniḍen ? D acu i gebɣa a d-yini mi d-iqqaṛ : « aț-țqellbem fell-i, ur iyi-tețțafem ara axaṭer ur tezmirem ara a d-tasem ɣer wanda ara yiliɣ.» Ass aneggaru n lɛid, yellan d ass yesɛan aṭas n lqima ; Sidna Ɛisa ibedden ger lɣaci iɛeggeḍ, yenna : Win iffuden a d-yas ɣuṛ-i ad isew ; win yumnen yis-i a d-yas ad isew. Akken yura di lkutub : D isaffen n waman ara d-ițfeggiḍen seg-s. Sidna Ɛisa yenna-d ayagi ɣef Ṛṛuḥ iqedsen ara yeččaṛen ulawen n wid yumnen yis. Di lweqt-nni, Ṛṛuḥ iqedsen mazal ur d-ițțunefk ara axaṭer Sidna Ɛisa werɛad yekcim tamanegt-is. Ger lɣaci i s-d-yeslan, llan wid yeqqaṛen : Argaz-agi mbla ccekk d nețța i d nnbi-nni ara d-yasen ! Wiyaḍ qqaṛen : D nețța i d Lmasiḥ ! Ma d kra nniḍen qqaṛen : Yezmer Lmasiḥ a d-iffeɣ si tmurt n Jlili ? Ur yuri ara di tira iqedsen : Lmasiḥ a d-yeffeɣ si dderya n Sidna Dawed, si taddart n Bitlḥem ? S wakka i gebda yețțimɣuṛ lxilaf ger lɣaci ɣef Sidna Ɛisa. Kra deg-sen bɣan a t-ḥebsen lameɛna yiwen ur yesris afus-is fell-as. Mi yuɣalen iɛessasen i d-yețwaceggɛen a t-ṭṭfen, lmuqedmin imeqqranen d ifariziyen nnan-asen : Iwacu ur t-id-tewwim ara ? Nutni rran-asen : Di leɛmeṛ ur nesli i yiwen iheddeṛ am nețța. Ifariziyen nnan-asen : Iseḥḥer-ikkun ula d kunwi ? Teẓram yiwen si lecyux-nneɣ, neɣ seg ifariziyen i gumnen yis ? Anagar lɣaci-agi ur nessin ara ccariɛa... a ten-inɛel Ṛebbi ! Nikudem yellan d yiwen seg-sen, win akken i gṛuḥen deg iḍ ɣer Sidna Ɛisa, yenna-yasen : Tserreḥ-aɣ ccariɛa-nneɣ a neḥkem ɣef yiwen uqbel a s-nsel neɣ uqbel a nẓer d acu n cceṛ i gexdem ? Nutni rran-as : Ula d kečč d ajlili ? Qelleb mliḥ di tira iqedsen aț-țafeḍ : « Ulac nnbi ara d-yekken si tmurt n Jlili.» Imiren, mkul yiwen yuɣal ɣer wexxam-is. 8 Sidna Ɛisa yuli s yiɣil uzemmur ; azekka-nni, ssbeḥ zik yuɣal ɣer lǧameɛ iqedsen. Lɣaci meṛṛa uzzlen-d ɣuṛ-es. Sidna Ɛisa yeqqim gar-asen, yebda yesselmad iten deg ufrag n lǧameɛ. Atnaya lɛulama n ccariɛa akk-d ifariziyen wwin-as-d yiwet n tmeṭṭut ṭṭfen-ț txeddem zzna. Sbedden-ț ger lɣaci akken a ț iwali Sidna Ɛisa. Nnan-as : A Sidi, neṭṭef tameṭṭut-agi mi txeddem zzna. Di ccariɛa, Sidna Musa yumeṛ-aɣ-d a neṛjem s yedɣaɣen tameṭṭut am tagi alamma temmut. I keččini d acu ara d-tiniḍ ? Steqsan-t iwakken a t-jeṛṛben, țnadin sebba s wacu ara ccetkin fell-as. Sidna Ɛisa yekna, yețțaru s uḍad-is di lqaɛa. Imi t-ḥeṛṣen s usteqsi, yekker yenna-yasen : Win deg-wen werǧin yednib a ț-yeṛjem d amezwaru ! Yekna daɣen yețțaru di lqaɛa. Lɣaci-nni, mi slan annect-agi, bdan tixxiṛen yiwen yiwen, seg umɣaṛ armi d ameẓyan. ?ǧan dinna Sidna Ɛisa weḥd-es di tlemmast n wefrag n lǧameɛ iqedsen, nețța ț-țmeṭṭut-nni. Dɣa yerfed allen-is, yenna-yas : A tameṭṭut, anda-ten widak-nni i d-icetkan fell-am ? Ulac win iḥekmen fell-am ? Tenna-yas : Ulac a Sidi ! Sidna Ɛisa yenna-yas : Ula d nekk ur ḥekkmeɣ ara fell-am. Ṛuḥ, meɛna sya d asawen xḍu i ddnub. Sidna Ɛisa iheddeṛ i lɣaci yenna yasen : D nekk i ț-țafat n ddunit, win ara yi-tebɛen ur iteddu ara di ṭṭlam, lameɛna ad yesɛu tafat n tudert. Ifariziyen nnan-as : Tețcehhiḍeḍ ɣef yiman-ik, cchada-inek ur tṣeḥḥa ara. Sidna Ɛisa yenna-yasen : ?-țideț, țcehhideɣ ɣef yiman-iw, lameɛna cchada-inu tṣeḥḥa, axaṭer ?riɣ ansi d-kkiɣ, ẓriɣ daɣen ɣer wanda tedduɣ. Ma d kunwi ur te?rim ansi d-kkiɣ ur teẓrim anda tedduɣ. Kunwi tḥekkmem ɣef wiyaḍ s lɛeqliya n wemdan, ma d nekk ur ḥekkmeɣ ɣef yiwen. Ma yella yewwi-d lḥal ad ḥekmeɣ, ad ḥekkmeɣ s lḥeqq axaṭer ur lliɣ ara weḥd-i, Baba Ṛebbi i yi-d-iceggɛen yella yid-i. Yura di ccariɛa-nwen belli ma ddukklen sin inigan ɣef yiwet n cchada, cchada-nsen tețwaqbel. Atan nekk cehdeɣ-ed ɣef yiman-iw, Baba i yi-d-iceggɛen d inigi fell-i. Nutni nnan-as : Anda yella Baba-k ? Yerra-yasen : Ur iyi-tessinem, ur tessinem Baba. Lemmer i yi-tessinem, tili tesnem Baba. Sidna Ɛisa yenna-d annect-agi mi gesselmad deg wefrag n lǧameɛ iqedsen, zdat wemkan anda srusun lweɛdat. Ula d yiwen ur yesris afus-is fell-as axaṭer urɛad d-yewwiḍ wass-is. Sidna Ɛisa yerna yenna-yasen : Atan ad ṛuḥeɣ, aț-țqellbem fell-i lameɛna aț-țemtem di ddnub-nwen, ur tezmirem ara a d-tasem ɣer wanda ara ṛuḥeɣ. At Isṛail qqaṛen wway gar-asen : Ahat yebɣa ad ineɣ iman-is imi ɣ-d-yenna ur tezmirem ara a d-tasem ɣer wanda ara ṛuḥeɣ ? Sidna Ɛisa yerra-yasen : Kunwi n lqaɛa nekk n igenwan ; kunwi n ddunit-agi nekk mačči-yines. Daymi i wen-d-nniɣ aț-țemtem di ddnub-nwen. Atan m'ur tuminem ara belli nekk « d Win yellan, » aț-țemtem di ddnub-nwen. Nnan-as : Anwa-k keččini ? Sidna Ɛisa yerra-yasen : D win akken i wen-d-qqaṛeɣ si tazwara. ?ef wayen i kkun-yeɛnan sɛiɣ aṭas ara d-iniɣ, aṭas ara ḥasbeɣ ; win i yi-d-iceggɛen d Bab n tideț, d ayen i sliɣ ɣuṛ-es i d-țɛawadeɣ di ddunit. Imi ur fhimen ara belli ɣef Baba Ṛebbi i sen-d-iheddeṛ, yenna-yasen daɣen : Asm'ara tessaɛlim Mmi-s n bunadem, imiren aț-țfiqem belli nekk « d Win yellan !» Aț-țɛeqlem belli ur xeddmeɣ acemma s yiman-iw, lameɛna qqaṛeɣ-ed ayen i yi-iselmed Baba Ṛebbi. Win i yi-d-iceggɛen yella yid-i, ur yi-țțaǧa ara weḥd-i imi dayem xeddmeɣ lebɣi-s. Mi d-yenna imeslayen-agi, aṭas i gumnen yis. Sidna Ɛisa yenna i wat Isṛail i gumnen yis : Ma teṭṭfem s tideț deg awal-iw aț-țilim d inelmaden-iw n ṣṣeḥ. Aț-țissinem tideț, tideț ara kkun isuffɣen ɣer tlelli. Nnan-as : Nukni ț-țarwa n Sidna Ibṛahim. Di leɛmeṛ ur nelli d aklan n walebɛaḍ ; amek i tzemreḍ a d-tiniḍ : « Aț-țesɛum tilelli »? Sidna Ɛisa yerra-yasen : S tideț qqaṛeɣ-awen : kra n win ixeddmen ddnub d akli n ddnub. Aklan ur țwaḥsaben ara n at wexxam ma d mmi-s n wexxam yețwaḥseb dayem n at wexxam. Ma yella d Mmi-s i wen-d-yefkan tilelli, aț-țilim s tideț di tlelli. ?riɣ belli kunwi ț-țarwa n Ibṛahim, lameɛna tețnadim a yi tenɣem axaṭer awal-iw ur ikeččem ara ulawen-nwen. Nekk qqaṛeɣ-ed ayen ẓriɣ ɣer Baba, ma d kunwi txeddmem ayen i tlemdem s ɣuṛ Baba-twen ! At Isṛail rran-as : Baba-tneɣ nukkni, d Sidna Ibṛahim. Sidna Ɛisa yenna-yasen : Lemmer ț-țideț d arraw n Ibṛahim i tellam , tili txeddmem lecɣal i gxeddem Ibṛahim ; kunwi tețqellibem a yi-tenɣem, acuɣeṛ ? Axaṭer qqaṛeɣ-awen-d tideț akken i ț-sliɣ ɣer Baba Ṛebbi. Ibṛahim di leɛmeṛ ur yexdim am kunwi ! Kunwi txeddmem akken i gxeddem Baba twen ! Nutni rran-as : Ur nelli ara d arraw n leḥṛam ; nesɛa yiwen n Baba-tneɣ kan : d Ṛebbi ! Sidna Ɛisa yenna-yasen : Lemmer ț-țideț d Ṛebbi i d Baba twen tili tḥemmlem-iyi axaṭer s ɣuṛ-es i d-kkiɣ, s ɣuṛ-es i d-usiɣ ɣuṛ-wen. Ur d-usiɣ ara s yiman-iw lameɛna d nețța i yi-d-iceggɛen. Acuɣeṛ ur tfehhmem ara ayen i wen-d-qqaṛeɣ ? Axaṭer ur tezmirem ara aț-țqeblem imeslayen-iw. Baba-twen d Cciṭan yerna tebɣam aț-țxedmem lebɣi-s. Nețța d bu-tmegṛaḍ si tazwara, ur yeṭṭif ara di tideț axaṭer ulac deg-s tideț. M'ara yeskiddib, yețmeslay-ed seg ul-is imi d ameskaddab i gella ; d nețța i d bab n lekdeb. Lameɛna nekk qqaṛeɣ-d tideț, daymi ur iyi-tețțamnem ara. Anwa deg-wen ara yi-d-issuksen ula yiwet n lɣelṭa ? Ma nniɣ-ed tideț, iwacu ur iyi-tețțamnem ara ? Win yellan n Ṛebbi yesmeḥsis i wawal n Ṛebbi. Kunwi ur tellim ara n Ṛebbi, daymi ur tesmeḥsisem ara i wawal-is. At Isṛail nnan-as : Nesɛa lḥeqq mi d-nenna kečč d asamari, yerna izdeɣ-ik uṛuḥani ! Sidna Ɛisa yerra-yasen : Ur iyi-izdiɣ ara uṛuḥani. Nekk țɛuzzuɣ Baba Ṛebbi, kunwi tḥeqṛem-iyi. Ur țqellibeɣ ara ccan i yiman-iw, yella win yețḥebbiṛen fell-i, d nețța ara yi-d-yefken lḥeqq. A wen-iniɣ tideț : win iḥerzen awal-iw ur yețmețțat ara maḍi. At Isṛail nnan-as : Atan tura iban izdeɣ-ik uṛuḥani ! Sidna Ibṛahim yemmut, lenbiya mmuten, kečč teqqaṛeḍ : win iḥerzen awal-iw ur yețmețțat ara maḍi ! Tugareḍ baba-tneɣ Ibṛahim neɣ lenbiya meṛṛa i gemmuten ? D acu i tḥesbeḍ iman-ik ? Sidna Ɛisa yerra-yasen : Ma fkiɣ ccan i yiman-iw, ccan-iw ur yesɛi ara azal. Win i yi-d-yețțaken ccan d Baba, win akken i teqqaṛem « d Ṛebbi-nneɣ.» Kunwi ur t-tessinem ara, nekkini ssneɣ-t. Ma nniɣ-ed ur t-ssineɣ ara ad uɣaleɣ d akeddab am kunwi. Lameɛna ssneɣ-t yerna xeddmeɣ lebɣi-s. Baba-twen Ibṛahim yefṛeḥ mi geẓra iteddu-d wass-iw, tura mi t-yeẓra yefṛeḥ aṭas. At Isṛail nnan-as : Amek, urɛad tesɛiḍ xemsin iseggasen teqqaṛeḍ walaɣ Ibṛahim ? Sidna Ɛisa yenna-yasen : Uqbel a d-ilal Ibṛahim, lliɣ ! ?ef wannect-agi i d-ddmen wat Isṛail iblaḍen iwakken a t-ṛeǧmen. Sidna Ɛisa yekcem ger lɣaci, yeffeɣ seg wefrag n lǧameɛ iqedsen. 9 Deg ubrid-is, Sidna Ɛisa iwala yiwen wergaz, d aderɣal seg wasmi i d-ilul. Inelmaden-is steqsan-t nnan-as : A Sidi, iwacu i d-ilul wergaz-agi d aderɣal ? Anwa i gdenben d nețța neɣ d imawlan-is ? Sidna Ɛisa yerra-yasen : Tidderɣelt-agi ur d-tekki ara si ddnub-is neɣ si ddnub n imawlan-is, lameɛna iwakken medden meṛṛa ad ẓren ayen i gezmer Ṛebbi a t-ixdem. Skud mazal tafat n wass, ilaq-aɣ a nexdem lecɣal n win i yi-d iceggɛen ; iteddu-d yiḍ anda yiwen ur yezmir ad ixdem. Skud mazal lliɣ di ddunit d nekk i ț-țafat n ddunit. Mi d-yenna imeslayen-agi, Sidna Ɛisa yessusef ɣer lqaɛa, yexleḍ akal s tsusaf-is, yeḍla-t ɣef wallen n uderɣal-nni, yenna-yas : Ṛuḥ aț-țessirdeḍ di tala n Silwi (Silwi lmeɛna-ines «amceggeɛ»). Aderɣal-nni iṛuḥ a d-issired, mi d-yuɣal, yețwali. Lǧiran-is akk-d wid i t-yessnen itețțer, qqaṛen : Argaz-agi mačči d win akken yețɣimin ɣer lqaɛa yezga yessutur tin n Ṛebbi ? Kra qqaṛen : D nețța. Wiyaḍ qqaṛen : Mačči d nețța, d wayeḍ i gțemcabin ɣuṛ-es. Ma d nețța yeqqaṛ : D nekk s yiman-iw. Nnan-as : Ihi amek i d-ldint wallen ik ? Nețța yerra-yasen : Argaz-nni iwumi qqaṛen Ɛisa yexleḍ akal s tsusaf-is, yeḍla-t i wallen-iw, yenna-yi-d : « Ṛuḥ aț-țessirdeḍ di tala n Silwi.» Mi ṛuḥeɣ ssardeɣ, imiren kan yuɣal iyi-d yeẓri. Nutni nnan-as : Anda-t wergaz-agi ? Yenna-yasen : Ur ẓriɣ ara anda yerra Wwin argaz-nni yellan zik d aderɣal ɣer ifariziyen. Yuɣ lḥal deg wass n westeɛfu i gexleḍ Sidna Ɛisa akal s tsusaf-is, i s-d-yerra iẓri i uderɣal-nni. Ifariziyen steqsan-t amek armi i t-id-yuɣal yeẓri. Nețța yenna-yasen : Yexleḍ akal s tsusaf-is, yeḍla-t ɣef wallen-iw, ṛuḥeɣ ssardeɣ udem-iw, imiren kan uɣaleɣ țwaliɣ. ?ef wakka i nnan kra seg ifariziyen : Argaz-agi ur yezmir ara a d-yekk s ɣuṛ Ṛebbi, imi ur yețqadaṛ ara lqanun n wass n westeɛfu. Ma d wiyaḍ qqaṛen : Lemmer d amednub i gella amek i gezmer ad ixdem lbeṛhanat am wigi ? Yekker lxilaf ger lɣaci-nni, ifariziyen rnan steqsan daɣen aderɣal-nni : I kečč d acu ara d-tiniḍ deg wergaz-agi i k-d-yeldin allen ? Nețța yenna-yasen : Nekk a d-iniɣ, argaz-agi ț-țideț d nnbi. Lameɛna imeqqranen n wat Isṛail ugin ad amnen belli argaz-nni yella si zik d aderɣal, yuɣal yețwali. Uɣalen ceggɛen ɣer imawlan-is, usan-d. Steqsan-ten nnan-asen : Argaz-agi, ț-țideț d mmi-twen ? D ṣṣeḥ ilul-ed d aderɣal ? Amek armi i guɣal yețwali tura ? Imawlan n uderɣal-nni nnan asen : ?-țideț, d mmi-tneɣ yerna ilul-ed d aderɣal. Meɛna amek i guɣal yețwali tura neɣ anwa i s-d-yerran i?ri... ur neẓri ara ! Steqsit-eț nețța, d argaz i gella, izmer a d-yerr s yiman-is. Imawlan-is nnan-asen akka, axaṭer uggaden lecyux n wat Isṛail i gqesden ad sṭixṛen si lǧameɛ-nsen kra n win ara icehden belli Ɛisa d Lmasiḥ. Daymi i sen-nnan imawlan is : « D argaz i gella, yezmer ad yerr s yiman-is.» Ifariziyen ssawlen tikkelt tis snat i wergaz-nni iwumi d-yuɣal yeẓri nnan-as : Ɛuzz Sidi Ṛebbi, ini-d tideț. Nukni neẓra belli argaz-agi d amednub. Nețța yerra-yasen : Ur ẓriɣ ara ma d amednub i gella ; nekk ẓriɣ yiwet lḥaǧa : « Lliɣ d aderɣal, tura țwaliɣ ». Nnan-as daɣen : D acu i k-ixdem ? Amek i k-d-yeldi allen-ik ? Yerra-yasen : Nniɣ-awen-t-id yakan meɛna ur iyi-d-semḥessem ara. Iwacu tebɣam a wen-t-id-ɛiwdeɣ ? Ula d kunwi tebɣam aț-țuɣalem d inelmaden-is ? Regmen-t, nnan-as : D kečč i d anelmad-is, nukkni d inelmaden n Sidna Musa. Neẓra belli Ṛebbi ihḍeṛ-ed i Sidna Musa, ma d wagi ur neẓri ara ansi i d-yekka. Argaz-nni yerra-yasen : D ayen yessewhamen ! Argaz yeldi-yi-d allen, kunwi ur te?rim ara ansi i d-yekka ! Medden akk ẓran belli Ṛebbi ur d-iqebbel ara ddeɛwat n yemcumen, lameɛna iqebbel-ed win i t-iḍuɛen, ixeddmen lbɣi-is. Seg wasmi i d-texleq ddunit werǧin nesli s yiwen yeldi-d allen i win i d-ilulen d aderɣal. Lemmer argaz-agi mačči s ɣuṛ Ṛebbi i d-yekka tili ur yezmir ad yexdem acemma. Rran-as : Amek ! Seg wasmi i d-luleḍ kečč di ddnub seg iḍaṛṛen armi d aqeṛṛuy, tura tusiḍ-ed a ɣ tesfehmeḍ ? Dɣa qecɛen-t ( ḍerqen-t ) ɣer beṛṛa. Sidna Ɛisa yesla belli qecɛen argaz-nni ɣer beṛṛa. Iṛuḥ ɣuṛ-es, yenna-yas : Ini-yi-d, tumneḍ s Mmi-s n bunadem ? Yerra-yas : Anwa-t a Sidi ? Ini-yi-t-id iwakken ad amneɣ yis. Sidna Ɛisa yenna-yas : Aql-ik tețwaliḍ-t s wallen-ik, d nețța s yiman-is i d-yețmeslayen yid-ek tura. Argaz-nni yenna-yas : Umneɣ a Sidi ! Dɣa yeɣli ɣef tgecrar zdat-es. Sidna Ɛisa yenna : D wagi i d lḥisab ɣef wacu i d-usiɣ ɣer ddunit : wid ur nețwali ara ad walin, wid yețwalin ad uɣalen d iderɣalen. Kra n ifariziyen i geslan i imeslayen-is steqsan-t, nnan-as : Ihi ula d nukkni d iderɣalen ? Sidna Ɛisa yerra-yasen : Lemmer ț-țideț d iderɣalen i tellam tili ulac ddnub fell-awen, lameɛna tura imi teqqaṛem nețwali, ddnub i yirawen-nwen. 10 -- S tideț a wen-d-iniɣ, win ur nkeččem ara si tewwurt ɣer wemṛaḥ ( leɛzib ) n wulli, iɛedda si ẓẓeṛb, winna d amakar yerna d aqeṭṭaɛ. Ma d win ikeččmen si tewwurt d nețța i d ameksa n wulli. Aɛessas n wemṛaḥ ileddi tawwurt i umeksa, ulli sellent i ṣṣut-is, issawal-asent s yismawen-nsent, yessufuɣ-itent ɣer beṛṛa. Mi gessufeɣ tid akk yellan-ines, izeggir zdat-sent, ulli ttabaɛent-eț axaṭer ssnent ṣṣut-is. D lmuḥal ad tebɛen-t abeṛṛani, ad rewlent fell-as imi ur ssinent ara ṣṣut n ibeṛṛaniyen. Sidna Ɛisa yenna-yasen lemtel agi, lameɛna ur fhimen ara ayen yebɣa a sen-yini. Yenna yasen daɣen : S tideț qqaṛeɣ-awen, d nekk i ț-țawwurt ansi țɛeddayent wulli. Wid meṛṛa i d-yusan uqbel-iw d imakaren d iqeṭṭaɛen. Lameɛna ulli ur sen-ḥessent ara. D nekk i ț-țawwurt. Win ara ikecmen yis-i ad yețțusellek : ad ikcem ad yeffeɣ akken i s-ihwa, ad yaf ayen ara yečč. Amakar yețțas-ed kan iwakken ad yaker, ad yezlu, ad yessenger. Nekk usiɣ-ed iwakken ad fkeɣ tudert i wulli-inu, tudert s tugeț (ṭaqa). D nekk i d ameksa n ṣṣeḥ. Ameksa n ṣṣeḥ yețțsebbil tudert-is ɣef wulli-ines. Ma d win ur nelli ara d ameksa n wulli ur nelli ara d bab-nsent, d ameksa kan yețwaxelṣen, ireggel, ițaǧǧa ulli m'ara iwali uccen. Imiren uccen a d-yezḍem ɣef wulli, ad yawi kra seg-sent yerna ad yesserwel akk taqeḍɛit. Argaz-agi ixeddem akka imi d ameksa kan yețwaxelṣen, ur as tewqiɛ ara deg wulli. Nekk d ameksa n ṣṣeḥ, ssneɣ ulli-inu nutenti ssnent-iyi, akken i yi-issen Baba Ṛebbi i t-ssneɣ ula d nekk. ?sebbileɣ tudert-iw ɣef wulli-inu. Sɛiɣ daɣen ulli nniḍen ur nelli ara seg wemṛaḥ agi. Tigi daɣen ilaq a tent-id-awiɣ, a d-ḥessent i ṣṣut-iw, s wakka aț-țili anagar yiwet n tqeḍɛit s yiwen umeksa. Baba iḥemmel-iyi imi țsebbileɣ tudert-iw meɛna syin akkin a ț-id-rreɣ. Yiwen ur izmir a yi-ikkes tudert, țsebbileɣ-ț s lebɣi-inu. Sɛiɣ tazmert a ț-sebbleɣ, sɛiɣ daɣen tazmert a ț-id-rreɣ. D wagi i d lameṛ i yi-d yefka Baba Ṛebbi. Mi d-yenna imeslayen-agi, yekker daɣen lxilaf ger lɣaci. Aṭas deg-sen qqaṛen : Argaz-agi yezdeɣ-it lǧen, yedderwec, acuɣeṛ i s-tesmeḥsisem ? Wiyaḍ qqaṛen : Win ițwamelken ur yețmeslay ara akka. Qqaṛen daɣen : Izmer lǧen a d-yerr iẓri i iderɣalen ? Yewweḍ-ed lweqt anda i țɛeggiden di temdint n Lquds lɛid n weɛzal n Lǧameɛ iqedsen ; imiren d ccetwa. Sidna Ɛisa yella yețṛuḥu ițțuɣal deg wefrag n Lǧameɛ iqedsen seddaw n wesqif n Sidna Sliman. Yezzi-yas-d lɣaci, nnan-as : Ar melmi ara ɣ-teǧǧeḍ di ccekk ? Ma d Lmasiḥ i telliḍ ini-aɣ t-id ɛinani ! Sidna Ɛisa yerra-yasen : Nniɣ-awen-t-id ur tuminem ara, yerna twalam lecɣal i xeddmeɣ s yisem n Baba : d lecɣal-agi i d yețcehhiden fell-i. Kunwi ur tețțamnem ara axaṭer ur tellim ara seg ulli-inu. Ulli-inu smeḥsisent i ṣṣut-iw, ssneɣ-tent yerna ttabaɛent iyi-d. ?țakeɣ-asent tudert n dayem, ur țmețțatent ara maḍi, yiwen ur izmir a tent-yekkes seg ufus-iw. Baba i yi-tent-id-yefkan yugar kullec, win yellan ger ifassen is, yiwen ur izmir a s-t-id-yekkes axaṭer nekk d Baba, d yiwen. Jemɛen-d daɣen idɣaɣen akken a t-nɣen. Yekker Sidna Ɛisa yenna-yasen : Xedmeɣ zdat-wen aṭas n lecɣal yelhan yessewhamen, s tezmert n Baba ; ɣef wanwa deg-sen i tebɣam a yi-tenɣem s iblaḍen ? At Isṛail nnan-as : Mačči ɣef ccɣel yelhan i nebɣa a k-neṛjem, lameɛna imi i tkeffreḍ ! Axaṭer kečč yellan d amdan terriḍ iman-ik d Ṛebbi. Sidna Ɛisa yerra-yasen : Eɛni ur yuri ara di ccariɛa nwen : Nekk, Sidi Ṛebbi nniɣ-awen : Kunwi d iṛebbiten ! Yiwen ur yezmir ad inkeṛ ayen i d-nnant tira iqedsen. Ma yella ccariɛa-nwen tsemma «iṛebbiten» wid iwumi i d-ițțuceggeɛ wawal n Ṛebbi, amek armi teqqaṛem fell-i keffṛeɣ mi d-nniɣ « nekk d Mmi-s n Ṛebbi, » eɛni mačči d Baba i yi-ixtaṛen, i yi-d-iceggɛen ɣer ddunit ? Lemmer ur xeddmeɣ ara lecɣal n Baba tili ur teḥwaǧem ara aț țamnem yis-i. Lameɛna ma xeddmeɣ-ten, ɣas akken ur tebɣim ara aț-țamnem yis-i, amnet s lecɣal-iw akken aț țeẓrem, aț-țfehmem belli Baba yella deg-i nekk lliɣ di Baba. ?ef yimeslayen-agi, lecyux n at Isṛail ɛeṛden a t-ṭṭfen lameɛna yemneɛ si ger ifassen-nsen. Syenna Sidna Ɛisa iṛuḥ ɣer tama nniḍen n wasif n Urdun, ɣer wemkan nni anda i gesseɣḍes Yeḥya lɣaci, yeqqim dinna kra n wussan. Aṭas i d-yusan ɣuṛ-es, qqaṛen wway gar-asen : Yeḥya ur yexdim ula d yiwen lbeṛhan, lameɛna ayen akk i d-yenna ɣef wergaz-agi ț-țideț. Dinna, aṭas n lɣaci i gumnen yis. 11 Di taddart n Bitanya, llant snat n tyestmatin, Marṭa d Meryem akk-d gma-tsent Laɛẓar ; Meryem, ț-țin akken i gdehnen iḍaṛṛen n Sidna Ɛisa s zzit n leɛṭeṛ terna teṣfeḍ-iten s ucebbub-is ; tesɛa gma-s Laɛẓar, yehlek yenṭer. Yessetma-s ceggɛent ɣer Sidna Ɛisa a s-inin : A Sidi, atan weḥbib-ik yuḍen. Mi gesla Sidna Ɛisa s lexbaṛ-agi yenna : Lehlak-agi ur yeṣṣawaḍ ara ɣer lmut, lameɛna a d-yesbeggen tamanegt n Ṛebbi ; yis daɣen ara d-tban tmanegt n Mmi-s n Ṛebbi. Sidna Ɛisa iḥemmel aṭas Marṭa, Meryem akk-d Laɛẓar. ?as akken yesla s Laɛẓar yuḍen , yerna sin wussan deg wemkan-nni anda yella. Dɣa yenna i inelmaden-is : Eyyaw a nuɣalet ɣer tmurt n Yahuda. Nnan-as : A Sidi, mačči aṭas aya segmi țnadin wat Isṛail a k-nɣen s iblaḍen, tura tebɣiḍ aț-țuɣaleḍ ɣer dinna ? Sidna Ɛisa yerra-yasen : Eɛni ur llint ara tnac n swayeɛ deg wass ? Ma ileḥḥu yiwen deg wass ur t-kkaten ara wuguren axaṭer tella tafat, yețwali abrid. Lameɛna ma ileḥḥu deg iḍ ad imḍerkal axaṭer ulac tafat. Mi d-yenna ayagi, yerna yenna yasen : Aḥbib-nneɣ Laɛẓar tewwi-t tnafa, ad ṛuḥeɣ a t-id-ssakiɣ. ?ef wayagi inelmaden-is nnan as : A Sidi, ma ț-țaguni i geṭṭes ihi a d-yekker. Sidna Ɛisa yenna-d ayagi ɣef lmut n Laɛẓar, nutni nwan ɣef tguni i d-yemmeslay. Dɣa yenna-yasen ɛinani : Laɛẓar yemmut, yerna feṛḥeɣ ɣef ddemma-nwen imi ur lliɣ ara dinna di teswiɛt-nni, axaṭer ayagi d ayen ara yernun di liman-nwen. Eyyaw tura a nṛuḥet ɣuṛ-es. ?uma iwumi qqaṛen Akniw, yenna i inelmaden nniḍen : Eyyaw a neddut ula d nukkni iwakken a nemmet yid-es. Mi qṛib ad yaweḍ ɣer dinna, Sidna Ɛisa yesla belli ṛebɛa wussan aya segmi i meḍlen Laɛẓar. Ad ilin wazal n tlata alaf kilumitrat ger taddart n Bitanya ț-țemdint n Lquds. Daymi aṭas n lɣaci i d-yusan ɣer Marṭa d Meryem a tent-ṣebbṛen ɣef lmut n gma-tsent. Akken kan i tesla Marṭa belli Sidna Ɛisa iteddu-d ɣer taddart, tuzzel ɣuṛ-es a t-temmager. Ma d Meryem teqqim deg wexxam. Marṭa tenna i Sidna Ɛisa : A Sidi, lemmer dagi i telliḍ, tili gma ur yemmut ara. Lameɛna ẓriɣ ula ț-țura, ayen akk ara tessutreḍ i Ṛebbi a k-t-id-yeqbel. Sidna Ɛisa yenna-yas : Gma-m a d-yuɣal ɣer tudert. Marṭa terra-yas : ?riɣ a d-yuɣal ɣer tudert ass aneggaru, ass n ḥeggu n lmegtin. Sidna Ɛisa yenna-yas : D nekk i d ḥeggu, d nekk i ț-țudert. Win ara yesɛun laman deg-i, ad yidir ɣas ma yemmut. Yal amdan yeddren, yumnen yis-i, ur yețmețțat ara maḍi. Tumneḍ s wannect-agi ? Marṭa tenna-yas : Umneɣ a Sidi, d kečč i d Lmasiḥ, d kečč i d Mmi-s n Ṛebbi, win akken ara d-yasen ɣer ddunit. Syenna, Marṭa tṛuḥ tessawel i weltma-s Meryem tenna-yas s tuffra : Sidna Ɛisa yewweḍ-ed, yebɣa a kem-iẓer. Mi tesla s lexbaṛ-agi, tekker Meryem tuzzel ɣer Sidna Ɛisa. Yuɣ lḥal urɛad i d-yekcim ɣer taddart, mazal-it deg umkan-nni anda akken i t-temmuger Marṭa. Wid yellan țṣebbiṛen deg-s deg wexxam, mi ț-walan tekker teffeɣ s tazzla, ḍefṛen-ț, nwan ɣer u?ekka i tṛuḥ iwakken aț-țețru ɣef gma-s. Mi tewweḍ Meryem ɣer wemkan anda yella Sidna Ɛisa, akken kan i t-twala, teɣli ɣer iḍaṛṛen-is tenna : A Sidi, lemmer dagi i telliḍ tili gma ur yemmut ara. Mi ț-iwala tețru nețțat d wid yellan yid-es, Sidna Ɛisa ijreḥ wul-is, tergagi tasa-s. Yenna-yasen : Anda i t-tmeḍlem ? Nutni rran-as : Eyya-d aț-țwaliḍ a Sidi. Dɣa Sidna Ɛisa yețru. Mi t-walan yețru, nnan : Walit acḥal i t-iḥemmel ! Ma d kra deg-sen qqaṛen : Nețța i d-yerran iẓri i uderɣal, ur yezmir ara ad issemneɛ Laɛẓar si lmut ! Sidna Ɛisa tejreḥ tasa-s tikkelt tis snat. Mi wwḍen ɣer u?ekka yellan d lɣaṛ imedlen s yiwen wezṛu d ameqqran, Sidna Ɛisa yenna : Kkset azṛu-yagi ! Marṭa weltma-s n lmegget-nni tenna : A Sidi, ṛebɛa wussan aya segmi yețwamḍel, ad yili yebda yețriḥ ! Sidna Ɛisa yerra-yas : Ur am-d-nniɣ ara ma tumneḍ aț-țwaliḍ tamanegt n Ṛebbi ? Kksen azṛu-nni, dɣa Sidna Ɛisa yerfed allen-is ɣer igenni yenna : Tanemmirt-ik a Baba Ṛebbi axaṭer tqebleḍ taẓallit-iw. Nekkini ẓriɣ tqebbleḍ-iyi daymen, lameɛna nniɣ-ed akka ɣef ddemma n wid i yi-d-yezzin dagi iwakken ad amnen belli d kečč i yi-d-iceggɛen. Imiren kan iɛeggeḍ s lǧehd yenna : A Laɛẓar, effeɣ-ed syenna ! Ataya lmegget-nni yeffeɣ-ed seg uẓekka, idaṛṛen-is d ifassen-is țțlen, udem-is iɣumm s lekfen. Sidna Ɛisa yenna i wid yellan dinna : Kkset-as lekfen, teǧǧem-t ad iṛuḥ ! Aṭas seg widak-nni i d-yeddan d Meryem umnen s Sidna Ɛisa mi walan ayen yexdem. Kra deg-sen ṛuḥen ɣer ifariziyen ṣṣawḍen-asen lexbaṛ. Lmuqedmin imeqqranen d ifariziyen nnejmaɛen deg wexxam n ccṛeɛ, nnan : D acu ara nexdem ? Argaz-agi yexdem aṭas n lbeṛhanat, ma neǧǧa-t ad ikemmel akka, lɣaci akk ad amnen yis ; a d-asen iṛumaniyen a ɣ-hudden lǧameɛ-nneɣ ț-țmurt-nneɣ. Kayef yellan aseggas-nni d lmuqeddem ameqqran fell-asen, yenṭeq yenna-yasen : Ur teẓrim ara belli ad yemmet axiṛ yiwen ɣef lumma wala ad yenger wegdud-nneɣ ? Ayagi mačči s ɣuṛ-es i d-yekka meɛna imi i gella d lmuqeddem ameqqran aseggas-nni. Daymi i s-d-iweḥḥa Sidi Ṛebbi belli ilaq ad immet Sidna Ɛisa ɣef wegdud. Mačči kan ɣef wegdud-is ara yemmet meɛna akken ad isdukkel arraw n Ṛebbi i gemzerwaɛen di ddunit meṛṛa, a ten-yejmeɛ d yiwen wegdud. Ass-nni dɣa i ɛewwlen ( qesden ) lmuqedmin imeqqranen ad nɣen Sidna Ɛisa. Seg wass-nni, Sidna Ɛisa yejbed iman-is ɣef lɣaci. Iṛuḥ Syenna ɣer taddart n Ifṛahim i d-yezgan ț-țama unezṛuf, yesɛedda dinna kra n wussan nețța d inelmaden is. Akken i d-iqeṛṛeb lɛid n Tfaska, aṭas n lɣaci i d-ițasen si mkul tamurt ɣer temdint n Lquds akken ad ssizedegen iman-nsen. Lɣaci-nni țqelliben ɣef Sidna Ɛisa, țmesteqsayen deg ufrag n lǧameɛ, qqaṛen : D acu i twalam ? A d-yas ad iɛeggeḍ ? Yuɣ lḥal lmuqedmin imeqqranen d ifariziyen nebhen-d nnan : Win yeẓran anda yella Ɛisa-nni, ilaq a d-yessiweḍ lexbaṛ i yiɛessasen akken a t-ṭṭfen. 12 Sețța wussan uqbel lɛid n Tfaska, Sidna Ɛisa iṛuḥ ɣer Bitani, taddart n Laɛẓar win akken i d-yesseḥya si lmut. At wexxam n Laɛẓar heggan-as imensi. Marṭa tqeddec, Laɛẓar yeqqim ɣer imensi akk-d Sidna Ɛisa. Meryem teddem-ed azgen n litra n leɛṭeṛ yeṣfan ɣlayen nezzeh, tesmar-it ɣef yiḍaṛṛen n Sidna Ɛisa, tesfeḍ-iten s ucebbub-is ; axxam meṛṛa yeččuṛ d rriḥa n leɛṭeṛ-nni. Yudas n Qeṛyut, yiwen seg inelmaden-is, win akken ara t-ixedɛen inṭeq-ed yenna : Acuɣeṛ ur nezzenz ara leɛṭeṛ agi ? Lemmer nezzenz-it tili yewwi-d azal n telt meyya twiztin n lfeṭṭa ara nefṛeq i igellilen. Mi d-yenna annect-agi mačči d igellilen i t-iɣaḍen meɛna yebɣa ad yawi idrimen-nni, axaṭer d amakar i gella. D nețța i d amdebbeṛ ɣef yidrimen-nsen, yețțaker-iten. Dɣa Sidna Ɛisa yenna-yas : Anfet-as ! Leɛṭeṛ-agi thegga-t i wass n temḍelt-iw. Igellilen a ten-tesɛum daymen gar-awen ! Ma d nekk, ur iyi-tseɛɛum ara daymen yid-wen. Yuɣ lḥal lɣaci slan belli Sidna Ɛisa di taddart n Bitanya i gella. Dɣa ț-țirebbaɛ i d-iṛuḥen ɣuṛ-es, mačči kan iwakken a t-ẓren nețța, meɛna bɣan ad ẓren Laɛẓar i d yesseḥya si lmut. ?ef wannect-a, lmuqedmin imeqqranen qesden ad nɣen ula d Laɛẓar. Axaṭer ɣef ddemma-ines aṭas n lɣaci i sen iwexxṛen uɣalen umnen s Sidna Ɛisa. Azekka-nni, aṭas n lɣaci i d yusan ad ɛeggden di temdint n Lquds. Slan belli Sidna Ɛisa iteddu-d ɣer temdint. Kksen-d tiseḍwa ( ticiṭwin ) n tezdayt, ṛuḥen a t-mmagren, țeddun țɛeggiḍen : ?usana ! Yețțubarek win i d-yusan s yisem n Sidi Ṛebbi ! Yețțubarek ugellid n wat Isṛail ! Sidna Ɛisa yufa yiwen weɣyul d amecṭuḥ, yerkeb fell-as akken yura di tira iqedsen : Ur țțaggad a tamdint n Siyun, atan ugellid-im yusa-d, irkeb-ed ɣef weɣyul amecṭuḥ. Imiren inelmaden is ur fhimen ara ayen ideṛṛun, lameɛna asmi i gekcem Sidna Ɛisa di tamanegt-is, mmektan-d belli ayen akk yuran fell-as yedṛa yerna yețwakemmel. Wid akk i gḥedṛen akk-d Sidna Ɛisa asmi i gessawel i Laɛẓar a d-iffeɣ seg u?ekka mi i t-id-yesseḥya si lmut, cehden-d ɣef wayen ẓran ; ɣef wannect-agi aṭas n lɣaci i d-yusan ɣuṛ-es imi slan s lbeṛhan i gexdem. Imi walan akkenni, ifariziyen nnan wway gar-asen : Twalam tura : ur nezmir i wacemma, lɣaci akk ttabaɛen-t ! Ger widak-nni i d-yusan ad ɛeggden di temdint n Lquds, llan kra n iyunaniyen. Iyunaniyen-agi ṛuḥen ɣer Filibus ajlili n taddart n Bitsayda, nnan-as : Nebɣa a nẓer Sidna Ɛisa ! Filibus ixebbeṛ Andriyus, dɣa ddukklen i sin a s-inin i Sidna Ɛisa. Nețța yerra-yasen-d : Yewweḍ-ed lweqt i Mmi-s n bunadem ad ikcem di tmanegt-is. S tideț, nniɣ-awen : aɛeqqa n yired yeɣlin deg wakal m'ur yemmut ara ad iqqim weḥd-es, lameɛna ma yemmut ad yefti, a d-yefk aṭas n iɛeqqayen. Win yețḥadaren ɣef tudert-is ad as-tṛuḥ, ma d win ur nețḥebbiṛ ara fell-as di ddunit-agi a ț-yaf i tudert n dayem. Win yebɣan ad iqdec fell-i, a yi-d-yetbeɛ. Anda bɣuɣ iliɣ, aqeddac-iw ad yili yid-i. Win iqeddcen fell-i, Ṛebbi a t-iɛuzz. Atan tura ul-iw yetḥeyyeṛ ; d acu ara d-iniɣ ? A Baba sellek-iyi si teswiɛt-agi ? Nekk ẓriɣ ɣef teswiɛt agi i d-usiɣ iwakken a ț-qableɣ ! A Baba, sbeggen-ed tamanegt-ik ! Dɣa tenṭeq-ed yiwet n taɣect seg igenni, tenna-d : Sbeggneɣ-d yakan tamanegt-iw yerna mazal a ț-id-sbeggneɣ. Wid yuɣ lḥal dinna slan i ṣṣut nni, ɣilen d ṛɛud. Wiyaḍ qqaṛen d lmalayekkat i s-d yemmeslayen. Sidna Ɛisa yenna-yasen : Mačči ɣuṛ-i i d-tenṭeq taɣect agi, tenṭeq-ed ɣuṛ-wen. Tura ara yedṛu lḥisab n ddunit. Tura ara yețwaqceɛ umesbaṭli n ddunit-a. Ma d nekk m'ara țwarefdeɣ sennig lqaɛa, a d-awiɣ imdanen meṛṛa ɣuṛ-i. S imeslayen-agi, Sidna Ɛisa yebɣa a d-isbeggen amek ara yemmet. Lɣaci nnan-as : Ccariɛa tenna-d belli Lmasiḥ ad yidir i dayem. Amek i d-tenniḍ « Mmi-s n bunadem ilaq ad yețwarfed sennig lqaɛa » ? Ini-yaɣ-d ihi anwa i d Mmi-s n bunadem ? Sidna Ɛisa yenna-yasen : Tafat mazal-iț gar-awen i kra n lweqt kan, lḥut skud tella uqbel a kkun-iṭṭef ṭṭlam, axaṭer win ileḥḥun di ṭṭlam ur yeẓri ara anda iteddu. Skud tesɛam tafat, amnet yis akken aț-țuɣalem d arraw n tafat. Mi d-yenna imeslayen-agi, Sidna Ɛisa iḍeṛṛef iman-is anda ulac lɣaci. ?as akken aṭas n lbeṛhanat i gexdem Sidna Ɛisa zdat-sen, nutni ugin ad amnen. S wakka i gețwakemmel wayen i d-yenna nnbi Iceɛya : A Ṛebbi, anwa i gumnen s wayen i d-nbecceṛ, iwumi i d-tețwabeggen tezmert-ik ? Acuɣeṛ ugin ad amnen ? D nnbi Iceɛya i d-yennan daɣen : Ṛebbi yesderɣel-iten , yesɣeṛ ulawen-nsen, daymi allen-nsen ur țwalint ara, lefhama-nsen teqfel , ugin a d-uɣalen ɣer webrid, a kken a ten-sseḥluɣ. Nnbi Iceɛya yenna-d ayagi ɣef Sidna Ɛisa mi gwala tamanegt-is. Ula seg imeqqranen n wat Isṛail aṭas i gumnen yis ; lameɛna ɣef ddemma n ifariziyen, ur bɣin ara a d-sbeggnen liman-nsen, axaṭer uggaden a ten-sṭixxṛen si lǧameɛ. ḥemmlen ad sɛun ccan ɣer yemdanen wala ɣer Ṛebbi. Sidna Ɛisa yessaɛli taɣect-is yenna : Win yesɛan laman deg-i mačči yis-i kan i gumen, meɛna yumen ula s win i yi-d-iceggɛen. Win i yi iwalan, iwala win i yi-d-iceggɛen. Nekk usiɣ-ed ț-țafat ɣer ddunit, kra n win yumnen yis-i, ur yețɣimi ara di ṭṭlam. Win yeslan i wawal-iw ur nexdim ara ayen i d-nniɣ mačči d nekk ara t-iḥasben, axaṭer ur d-usiɣ ara akken ad ḥasbeɣ ddunit, meɛna usiɣ-ed a ț-sellkeɣ. Kra n win i yi-ḥeqṛen ur neḥsib ara imeslayen-iw, ițțuḥaseb yakan : d awal-agi i d-nniɣ ara t-iḥasben ass aneggaru. Imeslayen-agi mačči s ɣuṛ-i i d-kkan : Baba i yi-d-iceggɛen, d nețța i yi-d-yefkan ayen i glaqen a t-id-iniɣ d wayen ara slemdeɣ. Daymi nniɣ-awen : aselmed ɣef i yi-d-iweṣṣa Baba ț-țudert n dayem. Nekk sselmadeɣ kan ayen i yi-d-yenna Baba. 13 Uqbel lɛid n Tfaska n Izimer n leslak, Sidna Ɛisa yeẓra belli tewweḍ-ed teswiɛt i deg ara yeffeɣ si ddunit, akken ad iṛuḥ ɣer Baba-s. ?ef wannect-agi, isbeggen-ed leḥmala-ines i inelmaden-is yellan di ddunit, yerna yeǧǧa-yasen-d lmeɛna ț-țameqqrant. Llan tețțen imensi n Tfaska, Cciṭan yekcem yakan deg wul n Yudas, mmi-s n Semɛun n Qeṛyut, iwelleh-it ad ixdeɛ Sidna Ɛisa, a t-yezzenz. Sidna Ɛisa yeẓra belli Baba Ṛebbi yerra kullec ger ifassen-is, yeẓra s ɣuṛ Ṛebbi i d-yusa, ɣuṛ-es ara yuɣal. Yekker ɣef yimensi, yekkes abeṛnus-is, yeddem-ed yiwen ubeḥnuq (ucettiḍ) yebges yis. Syenna, yesmar-ed aman ɣer yiwet n tbaqit, yebda yessirid iḍaṛṛen n inelmaden-is, yesfeḍ-iten s ubeḥnuq-nni i gcudd ɣef wammas-is. Mi gewweḍ ɣer Semɛun Buṭrus yenna-yas-d : A Sidi d kečč ara yi-ssirden iḍaṛṛen ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Ayen xedmeɣ akka ur t-tfehhmeḍ ara tura, ɣer zdat ara t-tfehmeḍ. Buṭrus yenna-yas : Ala ! D lmuḥal a yi-tessirdeḍ iḍaṛṛen-iw ! Sidna Ɛisa yenna-yas : M'ur k-ssardeɣ ara iḍaṛṛen-ik ur d-yeqqim wacemma i ɣ-icerken. Semɛun Buṭrus yenna-yas : Ihi ur iyi-issirid ara iḍaṛṛen kan, ssired-iyi ula d ifassen d uqeṛṛuy-iw. Sidna Ɛisa yenna-yas : Win yessarden yakan d azedgan, anagar idaṛṛen-is i geḥwaǧ a ten yessired axaṭer zeddig meṛṛa. Kunwi aql-ikkun zeddigit lameɛna mačči akken ma tellam dagi. Sidna Ɛisa yeẓra yakan win akken ara t-ixedɛen, daymi i genna i inelmaden-is : « kunwi ur zeddigit ara irkul. » Mi sen-issared iḍaṛṛen-nsen, yerra abeṛnus-is, yuɣal ɣer wemkan is yenna-yasen : Tfehmem wayen akka i wen xedmeɣ neɣ ala ? Tessawalem-iyi « a Sidi » ; tesɛam lḥeqq axaṭer ț-țideț ! Ma yella nekk yellan d Ssid-nwen ssardeɣ-awen iḍaṛṛen-nwen, ilaq awen aț-țețțemsiridem iḍaṛṛen wway gar-awen. Fkiɣ-awen-d lemtel iwakken ula d kunwi aț-țxedmem akken i wen-xedmeɣ. S tideț nniɣ awen : aqeddac ur yugar ara Ssid-is, amceggeɛ ur yugar ara win i t-id iceggɛen. Amarezg-nwen ma tessnem ayagi, awi-d kan a t-txedmem. Mačči fell-awen meṛṛa i d-nniɣ ayagi : ssneɣ widak i xtaṛeɣ. Lameɛna ayen yuran ad yețwakemmel : « Win yeččan aɣṛum yid-i, yuɣal-iyi-d d aɛdaw.» Nniɣ-awen-t-id si tura uqbel a d-yaweḍ, iwakken asm'ara d-yedṛu aț-țamnem belli nekk «d Win yellan.» A wen-iniɣ tideț : win iqeblen win ara d-ceggɛeɣ d nekk i geqbel, win ara yi-qeblen yeqbel win i yi-d-iceggɛen. Segmi i d-yenna annect-agi, Sidna Ɛisa yetḥeyyeṛ, dɣa yenna ɛinani : A wen-d-iniɣ s tideț, yiwen deg-wen ad iyi-ixdeɛ. Inelmaden-is tḥeyyṛen, qqimen țemyex?aṛen wway gar-asen. Kull yiwen yeqqaṛ deg wul-is : ?ef anwa i d-yenna imeslayen-agi ? Yiwen deg-sen, anelmad-nni i gḥemmel Sidna Ɛisa, yeqqim ɣer lmakla ɣer tama-s. Semɛun Buṭrus iwehha-yas akken a t-yesteqsi ɣef wanwa i d-ițmeslay. Anelmad-nni yekna ɣer Sidna Ɛisa, yenna-yas : A Sidi, ɣef wanwa deg-nneɣ i d-tmeslayeḍ ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Ad ssisneɣ ( seyyiɣ ) talqimt n weɣṛum di teṛbut-agi, win iwumi ara ț-fkeɣ, d winna ara yi-ixedɛen. Sidna Ɛisa yessasen talqimt n weɣṛum, dɣa yefka-ț i Yudas mmi-s n Semɛun n Qeṛyut. Akken kan i geṭṭef Yudas talqimt-nni, Cciṭan yekcem ul-is. Sidna Ɛisa yenna-yas : Ayen ara txedmeḍ ɣiwel xdem-it ! Ger wid yellan yid-es, yiwen ur yefhim acuɣeṛ i s-yenna ayagi. Imi d Yudas i gțsewwiqen fell-asen, kra seg inelmaden nwan iwekkel-it akken a d-iqḍu i lɛid neɣ ad iseddeq i igellilen. Akken kan i geṭṭef talqimt-nni, Yudas yeffeɣ seg wexxam ; yuɣ lḥal yeɣli-d yiḍ. Mi geffeɣ Yudas, Sidna Ɛisa yenna : Tura ara d-tban tmanegt n Mmi-s n bunadem, yis ara yețwaɛuzz Ṛebbi. Imi yis ara yețwaɛuzz, Ṛebbi daɣen ad iɛuzz Mmi-s n bunadem yerna qṛib a d-yedṛu. Ay arrac ɛzizen, aql-i mazal-iyi gar-awen meɛna ur țɛeṭṭileɣ ara. Aț-țnadim fell-i, atan ayen i nniɣ i lɣaci tura a wen-t-id-iniɣ daɣen i kunwi : «Ur tezmirem ara aț țeddum ɣer wanda ara ṛuḥeɣ » ! A wen-d-fkeɣ yiwen n lameṛ d ajdid : « myeḥmalet wway gar awen. Akken i kkun-ḥemmleɣ, myeḥmalet wway gar-awen.» Ma temyeḥmalem wway gar awen, lɣaci meṛṛa a kkun-ɛeqlen belli d inelmaden-iw i tellam. Semɛun Buṭrus yesteqsa-t yenna-yas : A Sidi, ɣer wanda ara tṛuḥeḍ ? Sidna Ɛisa yenna-yas : Anda ara ṛuḥeɣ ur tezmireḍ ara aț-țedduḍ tura, lameɛna ɣer zdat a yi-d-tebɛeḍ. Buṭrus yenna-yas : A Sidi, acuɣeṛ ur zmireɣ ara ad dduɣ tura ? Aql-iyi wejdeɣ ad sebbleɣ iman-iw fell-ak. Sidna Ɛisa yerra-yas : Tqebleḍ aț-țsebbleḍ iman-ik fell-i ? Tideț a k-iniɣ : uqbel ad iskkuɛ uyaziḍ a yi-tnekkṛeḍ tlata iberdan. 14 -- Kkset anezgum seg ulawen nwen. Amnet s Ṛebbi, amnet daɣen yis-i. Deg wexxam n Baba aṭas n tmezduɣin i gellan, ad ṛuḥeɣ a wen-heggiɣ amkan ; lemmer ulac, tili nniɣ-awen-t-id. M'ara wen-heggiɣ amkan, a d uɣaleɣ a kkun-awiɣ yid-i akken anda lliɣ aț-țilim ula d kunwi. Tessnem abrid yețțawin ɣer wanda i țedduɣ. ?uma yenna-yas : A Sidi, ur neẓri ara ɣer wanda ara tṛuḥeḍ, amek i tebɣiḍ a nissin abrid ? Sidna Ɛisa yenna-yas : D nekk i d abrid axaṭer d nekk i ț-țideț, d nekk i ț-țudert. Yiwen ur yezmir ad iṛuḥ ɣer Baba m'ur yekki ara seg-i. Ma tessnem-iyi, aț-țissinem ula d Baba. Atan tura tessnem-t yakan yerna teẓram-t. Filibus inṭeq-ed, yenna-yas : A Sidi, sken-aɣ-ed kan Baba Ṛebbi beṛka-yaɣ. Sidna Ɛisa yenna-yas : Amek, ayen akk i sɛeddaɣ yid-wen mazal ur iyi-tessineḍ ara a Filibus ! Win i yi-iwalan iwala Baba. Amek armi teqqaṛeḍ : «Sken-aɣ-ed kan Baba Ṛebbi » Mazal ur tumineḍ ara belli nekk lliɣ di Baba, Baba yella deg-i ? Ayen i wen-d qqaṛeɣ ur d-yekki ara s ɣuṛ-i : Baba yella deg-i, d nețța i gxeddmen lecɣal-agi-ines. Amnet-iyi, nekk lliɣ di Baba, Baba yella deg-i ; neɣ m'ulac, amnet xeṛsum ɣef ddemma n lecɣal i twalam xedmeɣ-ten. A wen-iniɣ tideț : win yumnen yis-i, ad ixdem ula d nețța lecɣal i xedmeɣ, yerna ad ixdem akteṛ axaṭer ad ṛuḥeɣ ɣer Baba. Ayen akk ara tessutrem s yisem-iw a t-xedmeɣ iwakken tamanegt n Baba Ṛebbi a d-tban s Mmi-s. A wen-t-id ɛiwdeɣ : ma tessutrem kra s yisem-iw a t-xedmeɣ. Ma tḥemmlem-iyi, ḥerzet lewṣayat-iw. Nekk ad ssutreɣ i Baba a wen-d-yefk Amɛiwen nniḍen ara yilin yid-wen i dayem : d Ṛṛuḥ n tideț, win akken ur tezmir ddunit a t-teqbel axaṭer ur t-twala ur t-tessin. Kunwi tessnem-t axaṭer yella yid-wen yerna ad yili deg-wen. Ur kkun-țțaǧǧaɣ ara d igujilen, a d-uɣaleɣ ɣuṛ-wen. Drus i yi-d iqqimen di ddunit ; ddunit ur tețɛawad ara a yi-tẓer, ma d kunwi a yi-twalim axaṭer ddreɣ yerna ula d kunwi aț-țidirem. Ass-nni aț-țfehmem belli nekk lliɣ di Baba, aț-țeẓrem daɣen belli kunwi tellam deg-i nekk lliɣ deg-wen. Win i yi-ḥemmlen s tideț, d win i geṭṭfen lewṣayat-iw yerna iḥrez-itent. Win i yi-ḥemmlen a t-iḥemmel Baba, nekk daɣen a t-ḥemmleɣ yerna a d-sbeggneɣ iman-iw ɣuṛ-es. Yuda (mačči Yudas n Qeṛyut), yenna-yas : A Sidi, acuɣeṛ i nukkni kan i tebɣiḍ a d-sbeggneḍ iman-ik, mačči i ddunit meṛṛa ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Win i yi-ḥemmlen ad ixdem ayen i d-nniɣ, ula d Baba a t iḥemmel ! A d-nas i sin ɣuṛ-es, a nezdeɣ ɣuṛ-es. Ma d win ur iyi-nḥemmel ara ur ixeddem ara ayen i d-nniɣ. Awal-agi i teslam mačči s ɣuṛ-i i d-yekka meɛna d awal n Baba i yi-d-iceggɛen. Qqaṛeɣ-awen-d akk annect-agi skud mazal-iyi yid-wen. Lameɛna Amɛiwen, Ṛṛuḥ iqedsen ara d-iceggeɛ Baba s yisem-iw, a wen-isselmed kullec yerna a wen-d-ismekti ayen akk i wen-d-nniɣ. Ad ṛuḥeɣ meɛna a wen-d ǧǧeɣ lehna, d lehna-w ara wen-d fkeɣ. Lehna ara wen-d-fkeɣ mačči am lehna i d-tețțak ddunit. Daymi i wen-d-qqaṛeɣ ur țțaggadet ara, kkset anezgum seg wulawen-nwen. Teslam-d mi wen-d-nniɣ ad ṛuḥeɣ meɛna a d-uɣaleɣ ɣuṛ-wen. Lemmer tḥemmlem-iyi, tili tfeṛḥem imi teẓram ɣer Baba ara ṛuḥeɣ, axaṭer Baba yugar-iyi. Xebbṛeɣ-kkun-id ɣef wannect-agi tura uqbel ad yedṛu iwakken m'ara d-yedṛu aț-țamnem. Sya d asawen, ur seɛɛuɣ ara lweqt ad meslayeɣ yid-wen imi Amesbaṭli n ddunit-agi atan iteddu-d. Ur yeḥkim ara deg-i, meɛna ilaq imdanen n ddunit-a ad ɛeqlen belli ḥemmleɣ Baba yerna xeddmeɣ akken i yi-d-yumeṛ. Ayaw kkret a nṛuḥet syagi. 15 -- D nekk i ț-țara n tideț, yerna d Baba i ț-ixeddmen. Yal isegmi yeṭṭfen deg-i ur d-nețțak ara lfakya, ige??em-it, ma d isegman i d-ițakken lfakya, iferres iten akken a d-efken lfakya s waṭas. Akka ula d kunwi i teṣfam s uselmed i wen-d-fkiɣ. Ilit deg-i, nekk ad iliɣ deg-wen. Isegmi ur yezmir ara a d-yefk lfakya weḥd-es m'ur yeṭṭif ara ɣer tara. Akken daɣen kunwi, m'ur teṭṭifem ara deg-i ur tețțizmirem ara a d-tefkem lfakya. Nekk ț-țara, kunwi d isegman-is. Win yellan deg-i nekk lliɣ deg-s, a d-yefk lfakya s waṭas, axaṭer mbla nekk ur tețțizmirem aț-țxedmem acemma. Win ur neṭṭif ara deg-i ad yețwaḍeggeṛ ɣer beṛṛa n tfeṛṛant am isegmi yețwagezmen. M'ara qqaṛen isegman, ad țwajemɛen iwakken a sen-ceɛlen times ad ṛɣen. Ma teṭṭfem deg-i yerna awal-iw yezdeɣ deg-wen, ssutret ayen i tebɣam a kkun-id-yaweḍ. Ma tețțakem-d lfakya s tugeț tesbegginem-d belli ț-țideț d inelmaden-iw i tellam ; akka ara d-tban tmanegt n Baba i yemdanen. Akken i yi-iḥemmel Baba i kkun ḥemmleɣ ula d nekk ; dumet di tayri-inu. Ma tḥerzem lumuṛat-iw aț țdumem di tayri-w, akken ḥerzeɣ lumuṛ n Baba yerna dumeɣ di tayri-s. Nniɣ-awen-d akk ayagi iwakken lfeṛḥ-iw a kkun-yeččaṛ ula d kunwi, dɣa lfeṛḥ-nwen ad yennekmal. Atan ihi lameṛ ara wen-d-fkeɣ : « Myeḥmalet wway gar-awen akken i kkun-ḥemmleɣ nekkini.» Ulac tayri yugaren tin n win ara isebblen tudert-is ɣef yeḥbiben-is. Aql-ikkun d iḥbiben-iw ma txeddmem ayen i wen d-umṛeɣ. Sya ɣer zdat ur kkun-ḥețțbeɣ ara d iqeddacen, axaṭer aqeddac ur yeẓri ara d acu i gxeddem Bab-is. Tura aql-ikkun d iḥbiben-iw axaṭer slemdeɣ-awen ayen akk i d-lemdeɣ ɣer Baba. Mačči d kunwi i yi-ixtaṛen meɛna d nekk i kkun ixtaṛen ; ceggɛeɣ-kkun iwakken a d-tefkem lfakya, lfakya ara idumen. S wakka, Baba Ṛebbi a wen-yeqbel kra n wayen ara s-tessutrem s yisem-iw. Atan ihi lameṛ ara wen-d-fkeɣ : « Myeḥmalet wway gar-awen». Ma yella tekṛeh-ikkun ddunit ilaq aț-țeẓrem belli tekṛeh-iyi uqbel-nwen. Lemmer n ddunit i tellam tili tḥemmel-ikkun imi d ayla-s. Lameɛna kunwi mačči n ddunit, axaṭer d nekk i kkun-id yextaṛen si tlemmast n ddunit, daymi i kkun-tekṛeh. Mmektit-ed ayen i wen-d nniɣ : aqeddac werǧin yugar Bab-is. Ma qehṛen-iyi a kkun-qehṛen ula d kunwi ; ma ḥerzen imeslayen-iw ad ḥerzen imeslayen-nwen. ?ef ddemma-w ara xedmen akka, axaṭer ur ssinen ara win i yi-d-iceggɛen. Lemmer ur d-usiɣ ara, lemmer ur sen-d-mmeslayeɣ ara tili ulac ddnub fell-asen lameɛna tura ddnub i yirawen-nsen. Win i yi-keṛhen yekṛeh daɣen Baba. Lemmer ur xdimeɣ ara gar-asen ayen weṛǧin yexdem yiwen, tili ulac ddnub fell-asen. Meɛna tura, ɣas akken ẓran kullec, țkemmilen keṛhen-iyi am nekk am Baba. Axaṭer ilaq ad yețwakemmel wayen yuran di ccariɛa : Keṛhen-iyi mbla sebba. M'ara d-yas umɛiwen, win akken ara wen-d-ceggɛeɣ s ɣuṛ Baba Ṛebbi, Ṛṛuḥ n tideț ara d-yasen s ɣuṛ-es, nețța s yiman-is ara d-icehden fell-i. Kunwi daɣen aț-țuɣalem d inigan-iw imi tellam yid-i si tazwara. 16 Nniɣ-awen-d akk annect-agi iwakken ur tɣellim ara. Axaṭer, a kkun-stixṛen si lǧwameɛ, yerna a d-yas lweqt anda wid ara kkun-inɣen ad ɣilen d asfel i fkan i Ṛebbi. Ad ssiwḍen ɣer wannect-agi imi ur iyi-ssinen nekk, ur ssinen Baba. Nniɣ-awen-d akk ayagi tura iwakken asm'ara ssiwḍen ɣer wannect-agi, a d-mektim belli nniɣ-awen-t-id uqbel a d-yedṛu. Ur a wen-t-id-nniɣ ara si tazwara axaṭer mazal-iyi lliɣ yid-wen. Tura ad ṛuḥeɣ ɣer win i yi-d iceggɛen ; atan yiwen deg-wen ur iyi-d-isteqsa ɣer wanda ara ṛuḥeɣ. Imi i wen-d-nniɣ akka, leḥzen yeččuṛ ulawen-nwen. A wen-iniɣ tideț, yelha-yawen ma ṛuḥeɣ axaṭer m'ur ṛuḥeɣ ara, amɛiwen ur d-yețțas ara ɣuṛ-wen, meɛna ma ṛuḥeɣ a wen t-id-ceggɛeɣ. M'ara d-yas, a d-isbeggen i yemdanen belli ɣelṭen ɣef wayen yeɛnan ddnub, lḥeqq, d lḥisab n Ṛebbi. ?elṭen ɣef wayen yeɛnan ddnub, imi ugin ad amnen yis-i ; ɣef wayen yellan d lḥeqq imi tedduɣ ɣer Baba yerna ur tețțuɣalem ara a yi-twalim ; ɣelṭen ɣef wayen yeɛnan lḥisab n Ṛebbi, imi amesbaṭli n ddunit-agi yețțuḥaseb yakan. Aṭas n lewṣayat i mazal a wen tent-id-iniɣ, lameɛna di teswiɛt-agi ur sent-tezmirem ara. Asm'ara d-yas Ṛṛuḥ n tideț, a kkun-iseddu di tideț akken tella, ayen ara wen-d-yini mačči s ɣuṛ-es i d-yekka meɛna a d-immeslay ɣef wayen akk i gesla yerna a kkun id-ixebbeṛ ɣef wayen akk ara yedṛun ɣer zdat. A d-isbeggen tamanegt-iw axaṭer s ɣuṛ-i ara d-yawi wayen akk ara wen-d-yini. Ayla n Baba d ayla-w ula d nekk. Daymi i wen-d-nniɣ s ɣuṛ-i ara d-yawi wayen akk ara wen-d-yini. Di kra n lweqt ur iyi-tețwalim ara, kra n lweqt daɣen aț-țuɣalem a yi-twalim. Dɣa kra seg inelmaden-is țmesteqsayen, qqaṛen : D acu i gebɣa a ɣ-d-yini mi i d-yeqqaṛ : « Kra n lweqt ur iyi tețwalim ara, kra n lweqt daɣen aț-țuɣalem a yi-twalim », neɣ mi ɣ-d yenna : «Ad ṛuḥeɣ ɣer Baba»? Nnan daɣen : D acu i d lmeɛna n «Kra n tallit kan» i ɣef i ɣ-d-yemmeslay ? Ur nefhim ara d acu i gebɣa a d-yini ! Sidna Ɛisa yefhem belli bɣan a t-steqsin, dɣa yenna-yasen : Tețmesteqsayem ɣef wayen i bɣiɣ a d-iniɣ s imeslayen-agi : « Tallit kan i mazal ur yi-tețwalim ara, tallit daɣen a yi-twalim » ; nniɣ-awen s tideț : kunwi aț-țețrum, aț-țmeǧdem, ma d imdanen n ddunit-a ad feṛḥen aṭas. Kunwi aț-țeṛwum lqeṛḥ meɛna lqeṛḥ-nwen ad yuɣal d lfeṛḥ. M'ara d-tarew tmeṭṭut tețțenɛețțab aṭas di teswiɛt-nni, lameɛna akken kan ara twali llufan-is ilul-ed tețțu lqeṛḥ-is imi lfeṛḥ-is d ameqqran. Kunwi daɣen aql-ikkun tețwaqeṛḥem tura meɛna a d-uɣaleɣ a kkun-zṛeɣ, imiren ulawen-nwen ad ččaṛen d lfeṛḥ ; lfeṛḥ-agi yiwen ur izmir a wen t-yekkes. M'ara d-yas wass-nni ur tețțuɣalem ara a yi-testeqsim. A wen iniɣ s tideț : ayen akk ara tessutrem i Baba s yisem-iw a wen-t-id-yeqbel. Ar tura ur tessutrem acemma s yisem-iw. Ssutret a wen-d-yețțunefk akken lfeṛḥ-nwen ad yețwakemmel. Ayen akk i wen-d-nniɣ, nniɣ awen-t-id s lemtul. A d-yas lweqt ur a wen-d-țmeslayeɣ ara akka, a wend hedṛeɣ ɛinani ɣef wayen yeɛnan Baba. Ass-nni aț-țdeɛɛum ɣer Baba s yisem-iw, yerna ur wen-d-qqaṛeɣ ara belli ad dɛuɣ ɣer Baba fell-awen. Axaṭer Baba iḥemmel-ikkun imi iyi-tḥemmlem, yerna tumnem belli s ɣuṛ-es i d-kkiɣ. ?-țideț usiɣ-ed s ɣuṛ Baba, usiɣ-ed ɣer ddunit, ma ț-țura ad ǧǧeɣ ddunit ad uɣaleɣ ɣer Baba. Inelmaden-is nnan-as : Atan tura tețmeslayeḍ-aɣ-d ɛinani mačči s lemtul. Tura neẓra belli tessneḍ kullec imi uqbel a d-nehdeṛ teẓriḍ ɣef wacu i nebɣa a k-nesteqsi. ?ef wayagi i numen belli s ɣuṛ Ṛebbi i d-tusiḍ. Sidna Ɛisa yerra-yasen : Tura tumnem ! Atan iteddu-d lweqt yerna yewweḍ-ed, aț țemfaṛaqem ɣer mkul tama a yi teǧǧem iman-iw. Lameɛna ur lliɣ ara weḥd-i axaṭer Baba yella yid-i. Ilaq-iyi a wen-d-iniɣ daɣen annect-agi akken aț-țafem deg-i talwit. Aț-țɛeddim si teswiɛin n ddiq di ddunit, aț-țneɛtabem meɛna ṣebṛet ! Nekk ɣelbeɣ ddunit. 17 Mi d-yenna imeslayen-agi, Sidna Ɛisa yerfed allen-is ɣer igenni, yenna : -- A Baba, yewweḍ-ed lweqt ! Sbeggen-ed tamanegt n Mmi-k iwakken ula d nețța a d-isbeggen tamanegt-ik ! Tefkiḍ-as tazmert ɣef yemdanen n ddunit meṛṛa akken ad yefk tudert n dayem i wid akk i s-d-tefkiḍ. Tudert n dayem : d asm'ara issinen yemdanen belli d kečč i d Ṛebbi awḥid, Illu n tideț, ad issinen daɣen Ɛisa Lmasiḥ, win akken i d-tceggɛeḍ. Sbeggneɣ-ed tamanegt-ik di ddunit mi kfiɣ ccɣel-nni i ɣef iyi-twekkleḍ. Tura a Baba, ɛuzz-iyi s tmanegt-ik, tin akken i sɛiɣ asmi lliɣ ɣuṛ-ek uqbel a d-texleq ddunit ! Sbeggneɣ-d isem-ik i yemdanen akk i yi-d-tefkiḍ si ddunit. Llan d ayla-k, tuɣaleḍ tefkiḍ-iyi-ten-id ; nutni ḥerzen awal-ik. Tura ẓran belli ayen akk i yi-d-tefkiḍ s ɣuṛ-ek i d-yekka ; axaṭeṛ ṣṣawḍeɣ-asen-d awal-ik akken yella, yerna qeblen-t. ?ran ț-țideț s ɣuṛ-ek i d-kkiɣ yerna umnen d kečč i yi-d-iceggɛen. Deɛɛuɣ ɣuṛ-ek fell-asen. Ur deɛɛuɣ ara ɣef yemdanen nniḍen lameɛna ɣef wid i yi-d-tefkiḍ, axaṭer nutni d ayla-k. Ayen yellan d ayla-w inek, ayen yellan d ayla-k inu. Tamanegt-iw tețfeǧǧiǧ deg-sen. Qṛib tura ad ffɣeɣ si ddunit, a n-ṛuḥeɣ ɣuṛ-ek meɛna nutni ad qqimen di ddunit. A Baba, ay Imqeddes ! ?erz-iten s tezmert n yisem-ik, isem-nni i yi-d-tefkiḍ iwakken ad uɣalen d yiwen, akken nella nekk yid-ek d yiwen. Seg wasmi lliɣ gar-asen, ḥerzeɣ-ten s tezmert n yisem-ik, isem-agi i yi-d-tefkiḍ. ?erzeɣ-ten, yiwen deg-sen ur yeɛṛiq anagar win i glaqen ad yeɛṛeq, iwakken tira iqedsen ad nnekmalent. Tura a n-uɣaleɣ ɣuṛ-ek, qqaṛeɣ-ed akk annect-agi skud mazal-iyi di ddunit, akken ad ččaṛen wulawen-nsen d lfeṛḥ am lfeṛḥ-iw ikemlen. Fkiɣ-asen awal-ik meɛna at ddunit keṛhen-ten axaṭer am nekk am inelmaden-iw ur nelli ara n at ddunit. Ur k-d-ssutreɣ ara akken a ten tekkseḍ si ddunit, meɛna a ten tmenɛeḍ si Cciṭan. Nutni mačči n ddunit, akken ula d nekk ur lliɣ ara n ddunit. ?erz-iten di tideț ; d awal-ik i ț-țideț. Akken i yi-d-tceggɛeḍ ɣer ddunit, nekk daɣen a ten-ceggɛeɣ. ?ef yisem-ik ad sebbleɣ iman-iw fell-asen, iwakken ula d nutni ad sebblen iman-nsen ɣef tideț. Mačči fell-asen kan i deɛɛuɣ, deɛɛuɣ daɣen ɣef wid akk ara yamnen yis-i s cchada n inelmaden-iw. A k-ssutreɣ a Baba ad uɣalen akk d yiwen. Akken telliḍ deg-i a Baba nekk daɣen lliɣ deg-k, ad uɣalen d yiwen iwakken at ddunit ad amnen belli d kečč i yi-d-iceggɛen. Fkiɣ-asen tamanegt i yi-d-tefkiḍ iwakken ad uɣalen d yiwen, akken nella nekk yid-ek d yiwen : nekk deg-sen, kečč deg-i. Ad uɣalen akk d yiwen, iwakken at ddunit meṛṛa ad setɛeṛfen belli d kečč i yi-d-iceggɛen, yerna tḥemmleḍ-ten akken i yi tḥemmleḍ ! A Baba bɣiɣ wid meṛṛa i yi-d tefkiḍ ad ilin yid-i anda ara yiliɣ, ad walin tamanegt i yi-d-tefkiḍ axaṭer tḥemmleḍ-iyi uqbel a d-texleq ddunit. A Baba, Kečč yellan d aḥeqqi at ddunit ur k-ssinen ara ma d nekk ssneɣ-k, wigi ẓran belli d kečč i yi-d-iceggɛen. Sbeggneɣ-k-id ɣuṛ-sen yerna mazal a k-id-sbeggneɣ, iwakken tayri akk i yi-d-tefkiḍ aț-țili deg-sen, nekk daɣen ad iliɣ deg-sen. 18 Mi gfukk ta?allit, Sidna Ɛisa yekker iṛuḥ nețța d inelmaden is, zegren iɣzer n Sidṛun. Dinna tella yiwet n tmazirt kecmen ɣuṛ-es. Yudas ara t-ixedɛen yessen mliḥ amkan-nni, axaṭer Sidna Ɛisa yennum ițṛuḥu ɣer dinna nețța d inelmaden-is. Yudas yewwi-d yid-es tarbaɛt n lɛeskeṛ akk-d iɛessasen n lǧameɛ ; ceggɛen-ten-id lmuqedmin imeqqranen d ifariziyen, wwḍen-d ɣer tmazirt-nni. Wwin-d yid-sen tiftilin, isufa akk-d leslaḥ. Sidna Ɛisa yeẓran akk ayen ara yedṛun yid-es, iqeṛṛeb ɣuṛ-sen yenna yasen : ?ef wanwa i tețnadim ? Nutni rran-as : Nețnadi ɣef Ɛisa anaṣari ! Sidna Ɛisa yenna-yasen : D nekkini. Yudas, win akken ara t-ixedɛen yuɣ-it lḥal gar-asen. Imi i sen-yenna Sidna Ɛisa « d nekkini », uɣalen akk ɣer deffir, ɣlin ɣer lqaɛa. Sidna Ɛisa yesteqsa-ten daɣen yenna : ?ef wanwa i tețnadim ? Nutni rran-as : ?ef Ɛisa anaṣari ! Sidna Ɛisa yerna yenna-yasen : Nniɣ-awen-d d nekk ! Ma d nekk i ɣef tețnadim, ǧǧet widak-agi ad ṛuḥen. Akka i gedṛa wawal-nni i d yenna yakan : « Ur sruḥeɣ ula d yiwen seg widak i yi-d-tefkiḍ. » Semɛun Buṭrus yejbed-ed ajenwi, yewwet yis aqeddac n lmuqeddem ameqqran, igzem-as ame??uɣ ayeffus. Aqeddac-agi isem-is Maṛxus. Sidna Ɛisa yenna i Buṭrus : Err ajenwi-inek ɣer titar-is (teɣlaft-is). Eɛni ur ilaq ara ad sweɣ taqbuct n leɛtab i yi-d-yefka Baba ? Lɛeskeṛ akk-d iɛessasen n lǧameɛ ṭṭfen Sidna Ɛisa, wwin-t yețwarez ɣer wexxam n ?anna aḍeggal n Kayef yellan d lmuqeddem ameqqran aseggas-nni. Kayef d win akken i sen-yennan i wat Isṛail : « Axiṛ ad immet yiwen kan ɣef lumma.» Semɛun Buṭrus, nețța d yiwen unelmad nniḍen tebɛen Sidna Ɛisa. Anelmad-agi yessen lmuqeddem ameqqran s yiman-is ; itbeɛ Sidna Ɛisa mi t-wwin ɣer wefrag n wexxam n lmuqeddem ameqqran, ma d Buṭrus yeqqim di beṛṛa ɣer tama n tewwurt. Anelmad-nni yessnen lmuqeddem ameqqran yuɣal yeffeɣ ed, yehdeṛ-as i tɛessast n tewwurt, dɣa tessekcem Buṭrus. Taqeddact-nni yețɛassan tawwurt, tenna i Buṭrus : Ur telliḍ ara ula d kečč seg inelmaden n wergaz-agi ? Buṭrus yerra-yas : Xaṭi, ur lliɣ ara seg-sen ! Iqeddacen akk-d iɛessasen ceɛlen times di lkanun, zzin-as iwakken ad sseḥmun axaṭer d asemmiḍ. Buṭrus iqeṛṛeb ɣuṛ-sen ad yeẓẓiẓen ( ad isseḥmu ) ula d nețța. Lmuqeddem ameqqran yebda yesteqsay Sidna Ɛisa ɣef wayen yeɛnan inelmaden-is d uselmed-ines. Sidna Ɛisa yenna-yas : Hedṛeɣ ɛinani zdat lɣaci, slemdeɣ di leǧwameɛ n wat Isṛail, slemdeɣ daɣen deg wefrag n lǧameɛ iqedsen anda i gețnejmaɛ lɣaci, ur hdiṛeɣ ara s tuffra. Iwacu i yi testeqsayeḍ ? Steqsi widak i yi-slan amek i sen-hedṛeɣ, nutni ẓran akk ayen i d-nniɣ. Mi d-yenna ayagi, yiwen uɛessas yellan zdat-es, yewwet it s useṛfiq, yenna-yas : Akka ara d-thedṛeḍ i lmuqeddem ameqqran ? Sidna Ɛisa yenna-yas : Ma nniɣ-ed ayen ixesṛen, ini yi-d d acu-t ; ma yella ț-țideț i d nniɣ, acuɣeṛ i yi-tewteḍ ? Imiren ?anna iceggeɛ Sidna Ɛisa yețwarez ɣer Kayef, lmuqeddem ameqqran. Semɛun Buṭrus mazal-it yeqqim yeẓẓiẓin deg wemkan-nni, iluɛa-t-id yiwen yenna-yas : I kečč, ur telliḍ ara d yiwen seg inelmaden n wergaz-agi ? Buṭrus inkeṛ yenna-yas : Xaṭi, ur lliɣ ara seg-sen ! Yiwen seg iqeddacen n lmuqeddem ameqqran, yețțilin i win akken iwumi yegzem Semɛun Buṭrus ame??uɣ, iwehha-d ɣuṛ-es yenna-yas : Ur k-ẓriɣ ara yid-es di tmazirt ? Lameɛna Buṭrus yenkeṛ daɣen. Imiren kan iskkuɛ uyaziḍ. Mi d-ffɣen s ɣuṛ Kayef, lecyux n wat Isṛail wwin Sidna Ɛisa ɣer lḥakem Bilaṭus ; yuɣ lḥal d lefjer. Wid i t-yewwin ur kcimen ara ɣer daxel n lbeṛj (sṛaya) n Bilaṭus, iwakken ad qqimen d izedganen m'ara ččen imensi n lɛid n Tfaska. Daymi i d-iffeɣ ɣuṛ-sen Bilaṭus, yesteqsa-ten yenna : D acu i gexdem wergaz-agi ? Rran-as : Lemmer ur yexdim ara ayen n diri, tili ur k-t-id-nețțawi ara. Bilaṭus yenna-yasen : Atan ɣuṛ-wen, ḥekmet fell-as s ccariɛa-nwen ! Nutni nnan-as : Nukni ur nezmir ara a neḥkem ɣef yiwen s lmut ! Ayagi, iwakken ad yedṛu wayen i d-yenna Sidna Ɛisa ɣef lmut i t-yețṛaǧun. Bilaṭus yekcem ɣer wexxam n ccṛeɛ akken ad icaṛeɛ Sidna Ɛisa ; yesteqsa-t, yenna-yas : D kečč i d agellid n wat Isṛail ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Yella win i k-t-id-yennan neɣ d kečč i t-id-yennan s yiman-ik ? Bilaṭus yerra-yas : Tḥesbeḍ-iyi n wat Isṛail nekkini ? D lmuqedmin imeqqranen d wat n tmurt-ik i k-id-yewwin ɣuṛ-i ! D acu i txedmeḍ ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Tagelda-w mačči n ddunit-agi. Lemmer tagelda-w n ddunit-agi tili iqeddacen-iw nnuɣen akken ur d-ɣelliɣ ara ger ifassen n imeqqranen n wat Isṛail. S tideț tagelda-w mačči n dagi. Bilaṭus yenna-yas : Ihi d agellid i telliḍ ? Sidna Ɛisa yerra-yas : Tenniḍ-t-id s yiman-ik, d agellid i lliɣ ! Luleɣ-d yerna usiɣ-ed ɣer ddunit-agi akken a d-cehdeɣ ɣef tideț. Win iḥemmlen tideț, yesmeḥsis i wayen i d-qqaṛeɣ. Bilaṭus yenna-yas : D acu i ț-țideț ? Mi s-d-yenna ayagi, Bilaṭus yuɣal ɣer wat Isṛail yenna-yasen : Nekk, ur ufiɣ ara sebba s wayes ara ḥekmeɣ ɣef wergaz-agi. Meɛna akken i tella lɛadda, di mkul lɛid n Tfaska țserriḥeɣ-awen-d i yiwen umeḥbus ; tebɣam ihi a d-serrḥeɣ i ugellid n wat Isṛail ? Dɣa nutni bdan țɛeggiḍen, qqaṛen : Ala ! Ur as-d-țserriḥ ara i nețța ! Serreḥ-ed i Baṛabas ! Baṛabas-agi, d argaz bu tmegṛaḍ. 19 Bilaṭus yefka lameṛ ad awin Sidna Ɛisa a t-wten s ujelkkaḍ. Lɛeskeṛ zḍan taɛeṣṣabt s isennanen, ssersen-as-ț ɣef wuqeṛṛuy, selsen-as daɣen abeṛnus azeggaɣ, imiren țqeṛṛiben ɣer zdat-es qqaṛen : Azul fell-ak ay agellid n wat Isṛail ! Rnan kkaten-t s iṣeṛfiqen ( ibeqqayen ). Bilaṭus yeffeɣ-ed daɣen ɣer imeqqranen n wat Isṛail yenna-yasen : Atan a wen-t-id-awiɣ ɣer dagi akken aț-țeẓrem belli ur ufiɣ ara deg-s sebba s wayes ara ḥekmeɣ fell-as. Ssufɣen-d Sidna Ɛisa ɣer beṛṛa s tɛeṣṣabt-nni n isennanen akk-d ibidi ( abeṛnus ) azeggaɣ. Bilaṭus yenna-yasen : Atan ɣuṛ-wen ! Mi t-walan imeqqranen n wat Isṛail d iɛessasen, bdan țɛeggiḍen : Semmeṛ-it ɣef wumidag ! Semmeṛ-it ɣef lluḥ ! Bilaṭus yenna yasen : Ma tebɣam a t-tsemmṛem ɣef wumidag, atan ɣuṛ-wen ! Ma d nekk, ur ufiɣ ara sebba s wayes ara ḥekmeɣ fell-as. Lecyux n wat Isṛail rran-as : Nukni nesɛa ccariɛa ; ccariɛa nneɣ teqqaṛ-ed : Argaz am agi ilaq ad yemmet axaṭer yenna-d : « Nekk d Mmi-s n Ṛebbi.» Imeslayen-agi sxelɛen Bilaṭus. Yuɣal yekcem ɣer wexxam n ccṛeɛ yesteqsa daɣen Sidna Ɛisa, yenna-yas : Ansi i d-tekkiḍ ? Sidna Ɛisa ur s-d-yerri ara awal. Bilaṭus yenna-yas : Amek ! Ur iyi-d-țarraḍ ara awal ? Ur teẓriḍ ara belli zemreɣ a k-serḥeɣ, zemreɣ daɣen ad fkeɣ lameṛ a k-semmṛeɣ ɣef wumidag ? Sidna Ɛisa yenna-yas : Ur tezmireḍ i wacemma fell-i anagar ayen i k-d-yețțunefken seg igenni. Daymi win i yi-d-yewwin ger ifassen-ik yewwi ddnub akteṛ-ik. Seg imiren Bilaṭus yețqellib amek ara d-iserreḥ i Sidna Ɛisa lameɛna lecyux n wat Isṛail sekkren leɛyaḍ, qqaṛen-as : Ma tserrḥeḍ-as i wergaz-agi ur telliḍ ara d aḥbib n Qayṣer, axaṭer win yerran iman-is d agellid, d aɛdaw n Qayṣer. Mi gesla i imeslayen-agi, Bilaṭus yessufeɣ-ed Sidna Ɛisa ɣer beṛṛa, yeqqim ɣef wukursi n ccṛeɛ deg umkan iwumi qqaṛen s tɛibṛanit «Gabbaṭa» yeɛni «afrag yessan s yeblaḍen». Ass-nni, d ass uqbel lɛid n Tfaska ; aț-țili d leǧwahi n tnac, Bilaṭus yenna i lecyux n at Isṛail : Atan ugellid-nwen ! Meɛna nutni rnan ɛeggḍen : Enɣ-it ! Enɣ-it ! Semmeṛ-it ɣef wumidag ! Bilaṭus yenna-yasen : Amek ! Ad semmṛeɣ agellid nwen ? Lecyux n wat Isṛail rran-as : D Qayṣer i d agellid-nneɣ, ur nesɛi ara agellid nniḍen. Dɣa Bilaṭus yefka-yasen-t akken a t-semmṛen ɣef wumidag. ?ṭfen-d Sidna Ɛisa sbubben-as amidag, ffɣen si temdint, ulin ɣer wemkan yețțusemman « tiɣilt n uqeṛṛuy » ( iwumi qqaṛen s tɛibṛanit « Gulguṭa »). Dinna i t-semmṛen ɣef lluḥ nețța akk-d sin nniḍen. Sbedden imidagen yiwen sya wayeḍ sya, Sidna Ɛisa di tlemmast. Bilaṭus yumeṛ ad semmṛen yiwet n telwiḥt sennig uqeṛṛuy n Sidna Ɛisa, yura deg-s : « Ɛisa anaṣari, agellid n wat Isṛail.» Imi amkan-nni anda i t-semmṛen ur yebɛid ara ɣef temdint, aṭas n wat Isṛail i geɣṛan talwiḥt-nni yuran s tɛibṛanit, s tlatinit ț-țyunanit. Lecyux n wat Isṛail ccetkan ɣer Bilaṭus, nnan-as : Ur ilaq ara aț-țaruḍ ɣef telwiḥt nni «Agellid n wat Isṛail,» lameɛna ilaq aț-țaruḍ «Argaz-agi yenna d : nekk d agellid n wat Isṛail.» Bilaṭus yerra-yasen : Ayen uriɣ ad yeqqim akken i t-uriɣ. Mi semmṛen Sidna Ɛisa ɣef wumidag, lɛeskeṛ ddmen-d lqecc-is bḍan-ten ɣef ṛebɛa, yal yiwen yewwi amur-is ; yeqqim-ed ujellab-is ur nefṣil ur nxaḍ, mazal-it akken yezḍa seg yixef ɣer wayeḍ. Heddṛen wway gar-asen, nnan : Acuɣeṛ ara t-ncerreg, eyyaw axiṛ a nger tasɣaṛt fell-as a nẓer anwa ara t-yawin. S wakka i gennekmal wayen yuran di tira iqedsen : Feṛqen lqecc-iw, gren tasɣaṛt ɣef wubeṛnus-iw.» Akka i xedmen iɛsekṛiyen-nni. Zdat umidag, tbedd yemma-s n Sidna Ɛisa, weltma-s n yemma-s, Meryem tameṭṭut n Klufas akk-d Meryem tamagdalit. Mi gwala Sidna Ɛisa yemma-s tbedd ɣer tama n unelmad-nni i gḥemmel, yenna-yas : A tameṭṭut, atan mmi-m. Yenna daɣen i unelmad-nni : Ațan yemma-k. Seg imiren anelmad-nni yewwi-ț ɣer wexxam-is. Mi geẓra Sidna Ɛisa dayen kullec ifuk, yenna iwakken ad nnekmalent tira iqedsen : Ffudeɣ ! Yella dinna ubuqal yeččuṛen d lxell. Dmen-d ameččim n taḍuṭ cudden-t ɣer yixef n uɣanim, sbezgen t-id s lxell-nni, ssawḍen-as-t ɣer yimi-s. Akken kan i geɛṛeḍ lxell-nni, Sidna Ɛisa yenna : Kullec yețwakemmel ! Yessekna aqeṛṛuy-is, yessufeɣ ṛṛuḥ. Tafaska n izimer n leslak yeɣli-d deg wass n westeɛfu. Tameddit n wass uqbel ass n westeɛfu, lecyux n wat Isṛail ur bɣin ara ad ǧǧen lǧețțat-nni ɣef yimidagen di leɛwaceṛ. Ṛuḥen ad ssutren i Bilaṭus a sen-ṛẓen iḍaṛṛen i widak-nni yețwasemmṛen ; iwakken ad kksen lǧețțat-nsen. Lɛeskeṛ ṛuḥen, ṛẓan iḍaṛṛen i yiwen seg widak-nni yețwasemmṛen ț-țama n Sidna Ɛisa, syenna uɣalen ɣer wayeḍ. Mi wwḍen ɣer Sidna Ɛisa, ufan-t yemmut yakan, daymi ur s-ṛzin ara iḍaṛṛen-is. Yiwen uɛeskṛi yessenta yas isekkin deg idis, imiren ffɣen-d waman akk-d idammen seg-s. Win i d-yeḥkan ɣef wannect-agi d inigi n ṣṣeḥ, axaṭer d ayen i geẓra s wallen-is. Yezṛa ț-țideț i d-yenna, yenna-t-id akken aț-țamnem ula d kunwi. Ayagi meṛṛa yedṛa iwakken ad yețțukemmel wayen yuran di tira iqedsen : Ula d yiwen seg yeɣsan-is ur yețṛuz. Yura daɣen : Ad ssersen tamuɣli ɣef win i fetken. Deffir wannect-agi meṛṛa, Yusef n taddart n Arimati iṛuḥ yessuter i Bilaṭus a t-yeǧǧ ad yawi lǧețța n Sidna Ɛisa. Nețța daɣen yella d anelmad-is, lameɛna yeffer iman-is axaṭer ițțaggad lecyux n wat Isṛail. Bilaṭus yeqbel wayen i s-d yessuter ; dɣa Yusef iṛuḥ a d-yawi lǧețța n Sidna Ɛisa nețța d Nikudem, win akken i gṛuḥen deg yiḍ ɣer Sidna Ɛisa. Nikudem yewwi-d yid-es azal n tlatin litrat n leɛṭeṛ ixeddmen i lmegtin. Di sin yid-sen, wwin-d lǧețța n Sidna Ɛisa xedmen-as leɛṭeṛ akken i tella lɛadda n wat Isṛail, imiren țțlen-t s lekfen. Zdat wemkan anda semmṛen Sidna Ɛisa, tella deg yiwet n tmazirt yiwen n yefri yețwaheggan d aẓekka, ulac win i gmeḍlen deg-s. Imi i geqṛeb yefri-nni, rran lǧețța n Sidna Ɛisa ɣer daxel, axaṭer ass i d-iteddun d ass n westeɛfu n wat Isṛail. 20 Ass n lḥedd, ṣṣbeḥ zik qbel ad yali wass, Meryem tamagdalit tṛuḥ ɣer u?ekka. Twala azṛu-nni iqeflen imi n u?ekka yețwakkes. Imiren kan tuzzel aț-țessiweḍ lexbaṛ i Semɛun Buṭrus akk-d unelmad-nni i gḥemmel Sidna Ɛisa. Tenna-yasen : Kksen-d Ssid-nneɣ seg u?ekka, ur neẓri ara anda i t-rran. Buṭrus d unelmad-nni ddukklen, ṛuḥen ɣer u?ekka. Uzzlen i sin, lameɛna anelmad-nni yeǧǧa Buṭrus ɣer deffir, yewweḍ d amezwaru. Imuqel ɣer daxel n u?ekka, iwala lekfen di lqaɛa, lameɛna ur yekcim ara. Semɛun Buṭrus i t-id-itebɛen ilḥeq-ed. Yekcem ɣer daxel u?ekka, iwala lekfen di lqaɛa, ma d aceṭṭiḍ s wayes yețțel uqeṛṛuy n Sidna Ɛisa ur yelli ara akk-d lekfen-nni, meɛna yers ɣer rrif, mazal-it deg wemkan-is akken yețțel. Anelmad-nni i gewwḍen d amezwaru, yekcem ula d nețța ɣer uẓekka. Mi gwala, yumen. Axaṭer armi d imiren, urɛad fhimen belli Sidna Ɛisa ilaq a d yeḥyu si ger lmegtin akken yura di tira iqedsen. Sin inelmaden-nni uɣalen ɣer yexxamen-nsen. Yuɣ lḥal Meryem tella di beṛṛa, tețru tama n u?ekka. Mi tella tețru, tmuqel ɣer daxel, twala snat lmalayekkat s llebsa tamellalt, qqimen deg wemkan-nni anda akken i ssersen lǧețța n Sidna Ɛisa, yiwen ɣer uqeṛṛuy wayeḍ ɣer iḍaṛṛen, nnan-as : Acuɣeṛ i tețruḍ ? Meryem tenna-yasen : Wwin Ssid-iw, yerna ur ẓriɣ ara anda i t-rran ! Urɛad d-tfuk ameslay tmuqel ɣer deffir, twala Sidna Ɛisa ibedd-ed, lameɛna ur teɛqil ara belli d nețța. Sidna Ɛisa yenna-yas : Acuɣeṛ i tețruḍ ? ?ef wanwa i tețqellibeḍ ? Meryem tɣil d aɛessas n tmazirt, tenna-yas : Ma yella d kečč i t-iddmen, ini-yi-d ɣer wanda i t-tewwiḍ akken ad ṛuḥeɣ a t-id-awiɣ. Sidna Ɛisa iluɛa-ț-id yenna-yas : Meryem ! Tezzi ɣuṛ-es, dɣa tenna-yas s tɛibṛanit : Rabuni ! ( yeɛni : a Sidi ! ) Sidna Ɛisa yenna-yas : Ur yi-d-țmassa ara, axaṭer urɛad uliɣ ɣer Baba. Lameɛna ṛuḥ ini-yasen i watmaten-iw : aql-iyi ad aliɣ ɣer Baba yellan d Baba-twen, ɣer Yillu-yiw yellan d Illu-nwen. Meryem tamagdalit tṛuḥ aț țessiweḍ lexbaṛ i inelmaden. Tenna yasen : ?riɣ Ssid-nneɣ, atah wayen i yi-d-yenna ... Ass n lḥedd tameddit, inelmaden llan deg yiwen wexxam ɣelqen tiwwura axaṭer uggaden at Isṛail. Ataya Sidna Ɛisa ibedd-ed gar-asen, yenna-yasen : Sslam fell-awen ! Akken i gsellem fell-asen isken asen-d ifassen-is akk-d yidis-is. Inelmaden feṛḥen aṭas imi walan Ssid-nsen. Sidna Ɛisa yenna-yasen daɣen : Sslam fell-awen. Akken i yi-d iceggeɛ Baba, nekk daɣen a kkun ceggɛeɣ. Mi d-yenna annect-agi, isuḍ ɣef yinelmaden-is, yerna yenna-yasen : Stṛeḥbet s Ṛṛuḥ iqedsen. Wid iwumi ara tsemḥem ddnubat a sen țwasemḥen, ma d wid iwumi ur tețsemmiḥem ara ddnubat-nsen ad qqimen i yirawen-nsen. ?uma, iwumi qqaṛen Akniw, yellan d yiwen si tnac-nni, ur yelli ara yid-sen mi d-yusa Sidna Ɛisa. Inelmaden nniḍen nnan-as : Neẓra Sidna Ɛisa ! Meɛna nețța yerra-yasen : Ma yella ur walaɣ ara ccwami n imesmaṛen deg ifassen-is, ma yella ur sriseɣ ara aḍad-iw anda ntan imesmaṛen, ma yella ur sriseɣ ara afus-iw ɣef yidis-is, ur țamneɣ ara. Mi ɛeddan tmanya n wussan, inelmaden nnejmaɛen daɣen deg wexxam. Tikkelt-agi ?uma yella yid-sen. Ataya Sidna Ɛisa yekcem-ed ɣuṛ-sen ɣas akken ɣelqent tewwura. Ibedd gar-asen, yenna-yasen : Sslam fell-awen ! Sidna Ɛisa yenna i ?uma : Awi-d aḍad-ik atnan ifassen-iw, qeṛṛeb-ed afus-ik tserseḍ-t ɣef yidis-iw. Ur jehhel ara, amen ! ?uma yerra-yas : A Ssid-iw ! Ay Illu-yiw ! Sidna Ɛisa yenna-yas : Armi i yi-twalaḍ i tumneḍ ! Amarezg n win ara yamnen mbla ma iwala. Aṭas n lbeṛhanat i gexdem daɣen Sidna Ɛisa zdat inelmaden-is, ur d-temmeslay ara fell-asen tektabt-agi. Lameɛna ayen akk i d-yețwajemɛen deg-s yura-d iwakken aț-țamnem belli d Ɛisa i d Lmasiḥ, d Mmi-s n Ṛebbi yerna ma tumnem yis aț-țesɛum tudert s yisem-is. 21 Syin akkin, Sidna Ɛisa isbeggen-ed iman-is daɣen i inelmaden-is ɣef rrif n lebḥeṛ n Tiberyas. Atah wamek i tedṛa : Semɛun Buṭrus, ?uma iwumi qqaṛen Akniw, Natanahil n taddart n Kana yellan di tmurt n Jlili, arraw n Zabadi akk-d sin inelmaden nniḍen ddukklen akken. Semɛun Buṭrus yenna-yasen : Ad ṛuḥeɣ a d-ṣeggḍeɣ iselman. Nutni nnan-as : Ula d nukkni a neddu yid-ek. Dɣa ṛuḥen rekben taflukt, ṣeggden iḍ kamel ur d-ṭṭifen ula d yiwen uḥewtiw. Akken yebda yețțali wass, ataya Sidna Ɛisa ibedd-ed ɣef rrif n lebḥeṛ ; inelmaden ur t-eɛqilen ara d nețța. Sidna Ɛisa yessawel-asen : Ay arrac, teṭṭfem-d kra n lḥut neɣ ala ? Nutni rran-as : Ur d-neṭṭif ula d yiwen ! Sidna Ɛisa yenna-yasen : ?eggṛet acebbak ɣer tama tayeffust n teflukt a d-teṭṭfem. Deggṛen acebbak ɣer wanda i sen-d-yenna, mi t-id-ssulin yeččuṛ ed d lḥut armi ur zmiren ara a t-id refden. Anelmad-nni i gḥemmel Sidna Ɛisa, yenna i Buṭrus : D Sidna Ɛisa !ɣ Mi gesla belli d Sidna Ɛisa, Semɛun Buṭrus yekksen aqenduṛ-is mi gella yețṣeggid, yelsa-t, dɣa iḍeggeṛ iman-is ɣer waman. Inelmaden nniḍen uɣalen-d s teflukt ɣer rrif, zzuɣṛen-d yid-sen acebbak nni yeččuṛen d iselman. Llan beɛden ɣef rrif azal n meyya n lmitrat. Mi d-rsen ɣer lqaɛa, ufan-d aɣṛum akk-d lḥut s ufella n yirrij n tmes. Sidna Ɛisa yenna-yasen : Awit-ed kra n iselman seg wid i d-teṭṭfem. Semɛun Buṭrus yuli ɣer teflukt, ijebd-ed acebbak-nni, yeẓẓuɣer-it-id ɣer lqaɛa. Ufan deg-s meyya utlata uxemsin iselman imeqqranen ; ɣas akken yeččuṛ ucebbak-nni ur iqqeṛs ara. Sidna Ɛisa yenna-yasen : Qeṛṛbet-ed aț-țeččem. Ula d yiwen seg inelmaden-nni ur yezmir a s-yini « anwa-k ? » ?ran akk belli d Sidna Ɛisa. Sidna Ɛisa iqeṛṛeb ɣuṛ-sen, ifṛeq-asen aɣṛum-nni d iselman-nni. ?-țikkelt tis tlata i d-yesken iman-is Sidna Ɛisa i inelmaden-is seg wasmi i d-yeḥya si lmut. Sidna Ɛisa akk-d Buṭrus Mi kfan učči, Sidna Ɛisa yenna i Semɛun Buṭrus : A Semɛun mmi-s n Yunes, tḥemmleḍ-iyi akteṛ n wigi ? Semɛun Buṭrus yenna-yas : Ih a Sidi, teẓriḍ ḥemmleɣ-k. Sidna Ɛisa yenna-yas : ?ḥadar izamaren-iw. Sidna Ɛisa yenna-yas tikkelt tis snat : A Semɛun mmi-s n Yunes, tḥemmleḍ-iyi ? Yerra-yas : Ih teẓriḍ ḥemmleɣ-k a Sidi ! Sidna Ɛisa yenna-yas : Kess ulli-inu. Sidna Ɛisa yesteqsa-t tikkelt tis tlata, yenna-yas : A Semɛun mmi-s n Yunes, tḥemmleḍ-iyi ? Semɛun Buṭrus iɣaḍ-it lḥal, axaṭer ț-țikkelt tis tlata i t-id-yesteqsa : « Ma tḥemmleḍ-iyi ?». Dɣa yenna-yas : A Sidi, teẓriḍ kullec, teẓriḍ belli ḥemmleɣ-k ! Sidna Ɛisa yenna-yas : ?ḥadar ulli-inu. Qqaṛeɣ-ak s tideț : asmi me??iyeḍ, tețbeggiseḍ i yiman-ik weḥd-ek, tețṛuḥuḍ anda tebɣiḍ. Lameɛna asm'ara tuɣaleḍ d amɣaṛ, aț-țḍelqeḍ iɣallen-ik i wayeḍ akken a k-yebges yerna a k yawi ɣer wanda ur tebɣiḍ ara aț-țṛuḥeḍ. S imeslayen-agi, issemɛen-ed amek ara yemmet Semɛun Buṭrus ɣef ddemma n tmanegt n Sidi Ṛebbi. Mi d-yenna ayagi, yenna-yas daɣen : Ddu-d yid-i ! Buṭrus yezzi ɣer deffir, iwala anelmad-nni i gḥemmel Sidna Ɛisa iteddu-d deffir-nsen. Anelmad-agi d win akken i geknan ɣer Sidna Ɛisa asmi llan tețțen imensi, i s yennan : «A Sidi, anwa ara k ixedɛen ?» Mi t-iwala, Buṭrus yesteqsa Sidna Ɛisa yenna-yas : I nețța a Sidi, d acu ara yedṛun yid-es ? Sidna Ɛisa yenna-yas : Ma bɣiɣ ad yidir alamma d asm'ara d-uɣaleɣ, d acu i k yecqan ? Kečč tbeɛ-iyi-d ! ?ef wannect-agi i geffeɣ lexbaṛ ger watmaten, qqaṛen : « Anelmad-agi ur yețmețțat ara ». S tideț, Sidna Ɛisa ur d-yenni ara belli anelmad-agi ur yețmețțat ara lameɛna yenna-d kan : « Ma bɣiɣ ad yidir alamma asm'ara d uɣaleɣ, d acu i k yecqan ? » D anelmad-agi i d-ixebbṛen ɣef wannect-agi yerna yura-t-id. Neẓra belli cchada-ines tṣeḥḥa. Sidna Ɛisa yexdem daɣen aṭas n lecɣal nniḍen. Lemmer a ten-id neḥku yiwen yiwen, ur cukkeɣ ara ddunit meṛṛa aț-țawi tiktabin ara naru.