pīyuṣavarṣaśrījayadevakavikṛtaḥ candrālokaḥ
uccairasyati mandatāmarasatāṃ jāgratkalaṅkairava
dhvaṃsaṃ hastayate ca yā sumanasām ullāsinī mānase
dhṛṣṭodyanmadanāśanārcir amalā lokatrayīdarśikā
sā netratritayīva khaṇḍaparaśor vāgdevatā dīvyatu
//
haṃ ho cinmayacittacandramaṇayaḥ saṃvardhayadhvaṃ rasān
re re svairiṇi nirvicārakavite māsmat prakāśībhava
ullāsāya vicāravīcinicayālaṅkāravārām nidheś
candrālokamayaṃ svayaṃ vitanute pīyūṣavarṣaḥ kṛtī
//
yuktyāsvādyalasadrasaikavasatiḥ sāhityasārasvata
kṣīrāmbhodhir agādhatām upadadhat sevyaḥ samāśrīyatām
śrīr asmād upadeśakauśalamayaṃ pīyūṣam asmājjagaj
jāgradbhāsurapadmakeśarayaśaḥśītāṃśur asmād budhāḥ
//
taṃ pūrvācāryasūryokti
jyotiḥ stomodgamaṃ stumaḥ
yaṃ prastūya prakāśante
madguṇās trasareṇavaḥ
//
nāśaṅkanīyam eteṣāṃ
matam etena dūṣyate
kiṃ tu cakṣur mṛgākṣīṇāṃ
kajjaleneva bhūṣyate
//
pratibhaiva śrutābhyāsa
sahitā kavitāṃ prati
hetur mṛdambusambaddhā
bījamālā latāmiva
//
nirdoṣā lakṣaṇavatī
sarītir guṇabhūṣaṇā
sālaṃkārarasāneka
vṛttir vāk kāvyanāmabhāk
//
aṅgīkaroti yaḥ kāvyaṃ
śabdārthāv analaṃkṛtī
asau na manyate kasmād
anuṣṇam analaṃ kṛtī
//
vibhaktyutpattaye yogyaḥ
śāstrīyaḥ śabda iṣyate
rūḍhayaugikatanmiśraiḥ
prabhedaiḥ sa punas tridhā
//
avyaktayoganiryoga
yogābhāsais tridhādimaḥ
te ca vṛkṣādibhūvādi
maṇḍapādyā yathākramam
//
śuddhatanmūlasaṃbhinna
prabhedair yaugikas tridhā
te ca bhrāntisphuratkānti
kaunteyādisvarūpiṇaḥ
//
tanmiśro 'nyonyasāmānya
viśeṣaparivartanāt
nīradhiḥ paṅkajaṃ saudhaḥ
sāgaro bhūruhaḥ śaśī
//
kṣīranīradhir ākāśa
paṅkajaṃ tena siddhayati
vibhaktyantaṃ padaṃ vākyaṃ
tadvyūho 'rthasamāptitaḥ
//
yuktārthatāṃ tāṃ ca vinā
khaṇḍavākyaṃ sa iṣyate
vākyaṃ ca khaṇḍavākyaṃ ca
padam ekam api kvacit
//
dhūmavattvād iti yathā
devety āmantraṇaṃ yathā
vākyāny ekārthaviśrāntāny
āhur vākyakadambakam
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
anenāsāv ādyaḥ sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke sukhayatu mayūkhaḥ sumanasaḥ
//
syāc ceto viśatā yena
sakṣatā ramaṇīyatā
śabde 'rthe ca kṛtonmeṣaṃ
doṣam udghoṣayanti tam
//
bhavec chrutikaṭur varṇaḥ
śravaṇodvejane paṭuḥ
saṃvidrate vyākaraṇa
viruddhaṃ cyutasaṃskṛti
//
aprayuktaṃ daivatādi
śabde puṃlliṅgatādikam
asamarthaṃ tu hantyādeḥ
prayogo gamanādiṣu
//
sa hanti hanta kāntāre
kāntaḥ kuṭilakuntalaḥ
nihatārthaṃ lohitādau
śoṇitādiprayogataḥ
//
vyanakty anucitārthaṃ yat
padam āhus tadeva tat
iyam adbhutaśākhyagra
kelikautukavānarī
//
nirarthakaṃ tuhītyādi
pūraṇaikaprayojanam
arthe vidadhadityādau
dadhadādyam avācakam
//
dhatte nabhastalaṃ bhāsvān
aruṇaṃ taruṇaiḥ karaiḥ
ekākṣaraṃ vinā bhūbhrū
kṣmādikaṃ khatalādivat
//
aślīlaṃ trividhaṃ vrīḍā
jugupsāmaṅgalātmanā
āhlādasādhanaṃ vāyuḥ
kāntānāśe bhavet katham
//
syād dvyartham iha sandigdhaṃ
nadyāṃ yānti patatriṇaḥ
syād apratītaṃ śāstraika
gamyaṃ vītānumādivat
//
śithilaṃ śayane lilye
maccitaṃ te śaśiśriyi
mastapiṣṭakaṭīloṣṭa
gallādi grāmyam ucyate
//
neyārthaṃ lakṣaṇātyanta
prasarād amanoharam
himāṃśor hāradhikkāra
jāgare yāmikāḥ karāḥ
//
kliṣṭam artho yadīyo 'rtha
śreṇiniḥśreṇim ṛcchati
haripriyāpitṛvadhū
pravāhapratimaṃ vacaḥ
//
avimṛṣṭavidheyāṃśaḥ
samāsapihite vidhau
viśanti viśikhaprāyāḥ
kaṭākṣāḥ kāmināṃ hṛdi
//
aparādhīna ityādi
viruddhamatikṛn matam
anyasaṅgatam uttuṅga
hāraśobhipayodharau
//
rasādyanucite varṇe
pratikūlākṣaraṃ viduḥ
na mām aṅgada jānāsi
rāvaṇaṃ raṇadāruṇam
//
yasminn upahato lupto
visarga iha tat tathā
kusandhiḥ paṭav āgaccha
visandhir nṛpatī imau
//
hatavṛttam anukto 'pi
chandodoṣaś cakāsti cet
viśālalocane! paśyā
-mbaraṃ tārātaraṅgitam
//
nyūnaṃ tvatkhaḍgasaṃbhūta
yaśaḥpuṣpaṃ nabhastaṭam
adhikaṃ bhavataḥ śatrūn
daśaty asilatāphaṇī
//
kathitaṃ punaruktā vāk
śyāmābjaśyāmalocanā
vikṛtaṃ dūravivṛtair
aiyaruḥ kuñjarāḥ puram
//
patatprakarṣaṃ hīnānu
prāsāditve yathottaram
gambhīrārambhadambholi
pāṇir eṣaḥ samāgataḥ
//
samāptapunarāttaṃ syād
eṣa pīyūṣabhājanam
netrānandī tuṣārāṃśur
udety ambudhibāndhavaḥ
//
ardhāntarapadāpekṣi
krīḍānṛtyeṣu sasmitam
moghārambhaṃ stumaḥ śambhum
ardharambhoruvigraham
//
abhavanmatayogaḥ syān
na ced abhimato 'nvayaḥ
yena baddho 'mbudhir yasya
rāmasyānucarā vayam
//
dviṣāṃ sampadam ācchidya
yaḥ śatrūn samapūrayat
asthānasthasamāsaṃ na
vidvajjanamanoramam
//
mithaḥ pṛthagvākyapadaiḥ
saṃkīrṇaṃ yat tad eva tat
vaktreṇa bhrājate rātriḥ
kāntā candreṇa rājate
//
brahmāṇḍaṃ tvadyaśaḥpūra
garbhitaṃ bhūmibhūṣaṇa
ākarṇaya payaḥpūrṇa
suvarṇakalaśāyate
//
bhagnaprakramam ārabdha
śabdanirvāhahīnatā
akramaḥ kṛṣṇa pūjyante
tvām anabhyarcya devatāḥ
//
amatārthāntaraṃ mukhye
'mukhyenārthe virodhakṛt
tyaktahāram uraḥkṛtvā
śokenāliṅgitāṅganā
//
apuṣṭārtho viśeṣye cen
na viśeṣo viśeṣaṇāt
viśanti hṛdayaṃ kāntā
kaṭākṣāḥ khañjanatviṣaḥ
//
kaṣṭaḥ spaṣṭāvabodhārtham
akṣamo vācyasannibhaḥ
vyāhataś cedvirodhaḥ syān
mithaḥ pūrvāparārthayoḥ
//
sahasrapatramitraṃ te
vaktraṃ kenopamīyate
kutastatropamā yatra
punaruktaḥ sudhākaraḥ
//
duṣkramagrāmyasandigdhās
trayo doṣāḥ kramād amī
tvadbhaktaḥ kṛṣṇa! gaccheyaṃ
narakaṃ svargam eva vā
//
ekaṃ me cumbanaṃ dehi
tava dāsyāmi kañcukam
brūta kiṃ sevyatāṃ candra
mukhīcandrakirīṭayoḥ
//
anaucityaṃ kīrtilatāṃ
taraṅgayati yaḥ sadā
prasiddhyā vidyayā vāpi
viruddhaṃ dvividhaṃ matam
//
nyasteyaṃ paśya kandarpa
pratāpadhavaladyutiḥ
ketakī śekhare śambhor
dhatte candrakalātulām
//
sāmānyaparivṛttiḥ syāt
kuṇḍalacchavivigrahā
viśeṣaparivṛttiḥ syād
vanitā mama cetasi
//
tathā sahacarācāru
viruddhānyonyasaṃgatī
dhvāṅkṣāḥ santaś ca tanayaṃ
svaṃ paraṃ ca na jānate
//
sarojanetra putrasya
mukhendum avalokaya
pālayiṣyati te gotram
asau narapurandaraḥ
//
pade tadaṃśe vākyāṃśe
vākye vākyakadambake
yathānusāram abhyūhed
doṣān śabdārthasaṃbhavān
//
doṣam āpatitaṃ svānte
prasarantaṃ viśṛṅkhalam
nivārayati yas tredhā
doṣāṅkuśam uśanti tam
//
doṣe guṇatvaṃ tanute
doṣatvaṃ vā nirasyati
bhavantam athavā doṣaṃ
nayaty atyājyatāmasau
//
mukhaṃ candraśriyaṃ dhatte
śvetaśmaśrukarāṅkuraiḥ
atra hāsyarasoddeśe
grāmyatvaṃ guṇatāṃ gatam
//
tava dugdhābdhisaṃbhūteḥ
kathaṃ jātā kalāṅkitā
kavīnāṃ samayād vidyā
viruddho 'doṣatāṃ gataḥ
//
dadhāra gaurī hṛdaye
devaṃ himakarāṅkitam
atra śleṣodayān naiva
tyājyaṃ hīti nirarthakam
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
dvitīyas tenāsau sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke sukhayatu mayūkhaḥ sumanasaḥ
//
alpākṣarā vicitrārtha
khyātir akṣarasaṃhatiḥ
uṣākāntenānugataḥ
śūraḥ śaurir ayaṃ punaḥ
//
śobhā khyātāpi yaddoṣo
guṇakīrtyā niṣidhyate
mudhā nindanti saṃsāraṃ
kaṃsārir yatra pūjyate
//
abhimāno vicāraś ced
ūhitārthaniṣedhakṛt
indur yadi kathaṃ tīvraḥ
sūryo yadi kathaṃ niśi
//
hetus tyaktvā bahūn pakṣān
yuktyaikasyāvadhāraṇam
nendur nārko 'yam aurvāgniḥ
sāgarād utthito dahan
//
pratiṣedhaḥ prasiddhānāṃ
kāraṇānām anādaraḥ
na yuddhena bhruvoḥ spande
-naiva vīrā nipātitāḥ
//
niruktaṃ syān nirvacanaṃ
nāmnaḥ satyaṃ tathānṛtam
īdṛśaiś caritai rājan
satyaṃ doṣākaro bhavān
//
syān mithyādhyavasāyaś ced
asatī sādhyasādhane
candrāṃśusūtragrathitāṃ
nabhaḥpuṣpasrajaṃ vaha
//
siddhiḥ khyāteṣu cen nāma
kīrtyate tulyatoktaye
yuvām eveha vikhyātau
tvaṃ balair jaladhir jalaiḥ
//
yuktir viśeṣasiddhiś ced
vicitrārthāntarānvayāt
navas tvaṃ nīradaḥ ko 'pi
svarṇair varṣasi yan muhuḥ
//
kāryaṃ phalopalambhaś ced
vyāpārād vastuto 'tha vā
asāv udeti śītāṃśur
mānacchedāya subhruvām
//
ityādi lakṣaṇaṃ bhūri
kāvyasyāhur maharṣayaḥ
svarṇabhrājiṣṇubhālatva
prabhṛtīva mahībhujaḥ
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
tṛtīyas tenāsau sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke sukhayatu mayūkhaḥ sumanasaḥ
//
śleṣo vighaṭamānārtha
ghaṭamānatvavarṇanam
sa tu śābdaḥ sajātīyaiḥ
śabdair bandhaḥ sukhāvahaḥ
//
ullasattanutāṃ nīte
'nante pulakakaṇṭakaiḥ
bhītayā mānavatyaiva
śriyāśliṣṭaṃ hariṃ stumaḥ
//
yasmād antaḥsthitaḥ sarvaḥ
svayam artho 'vabhāsate
salilasyeva sūktasya
sa prasāda iti smṛtaḥ
//
samatālpasamāsatvaṃ
varṇādyais tulyatātha vā
śyāmalā komalā bālā
ramaṇaṃ śaraṇaṃ gatā
//
samādhir arthamahimā
lasadghanarasātmanā
syād antarviśatā yena
gātramaṅkuritaṃ satām
//
mādhuryaṃ punaruktasya
vaicitryaṃ cārutāvaham
vayasya paśya paśyāsyāś
cañcalaṃ locanāñcalam
//
ojaḥ syāt prauḍhir arthasya
saṃkṣepo vātibhūyasaḥ
ripuṃ hatvā yaśaḥ kṛtvā
tvadasiḥ kośam āviśat
//
saukumāryam apāruṣyaṃ
paryāyaparivartanāt
sa kathāśeṣatāṃ yātaḥ
samāliṅgya marutsakham
//
udāratā tu vaidagdhyam
agrāmyatvāt pṛthaṅmatā
mānaṃ muñca priye kiṃcil
locanāntam udañcaya
//
śṛṅgāre ca prasāde ca
kāntyarthavyaktisaṃgrahaḥ
amī daśa guṇāḥ kāvye
puṃsi śauryādayo yathā
//
tilakādyam iva strīṇāṃ
vidagdhahṛdayaṅgamam
vyatiriktam alaṅkāraṃ
prakṛter bhūṣaṇaṃ girām
//
vicitralakṣaṇo nyāso
nirvāhaḥ prauḍhir aucitī
śāstrāntararahasyoktiḥ
saṃgraho dik pradarśitā
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
caturthas tenāsau sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke sukhayatu mayūkhaḥ sumanasaḥ
//
śabdārthayoḥ prasiddhyā vā
kaveḥ prauḍhivaśena vā
hārādivad alaṅkāraḥ
sanniveśo manoharaḥ
//
svaravyañjanasaṃdoha
vyūhāmandohadohadā
gaur jagajjāgradutsekā
chekānuprāsabhāsurā
//
āvṛttavarṇasampūrṇaṃ
vṛttyanuprāsavad vacaḥ
amandānandasandoha
svacchandāspadamandiram
//
lāṭānuprāsabhūr bhinnā
-bhiprāyā punaruktatā
yatra syān na punaḥ śatror
garjitaṃ taj jitaṃ jitam
//
ślokasyārdhe tadardhe vā
varṇāvṛttir yadi dhruvā
tadā matā matimatāṃ
sphuṭānuprāsatā satām
//
upameyopamānādāv
arthānuprāsa iṣyate
candanaṃ khalu govinda
caraṇadvandvavandanam
//
punaruktapratīkāśaṃ
punaruktārthasannibham
aṃśukāntaṃ śaśī kurvann
ambarāntam upaity asau
//
āvṛttavarṇastabakaṃ
stavakandāṅkuraṃ kaveḥ
yamakaṃ prathamā dhurya
mādhuryavacaso viduḥ
//
kāvyavitpravaraiścitraṃ
khaḍgabandhādi lakṣyate
teṣv ādyam ucyate śloka
dvayīsajjanarañjikā
//
kāminīva bhavet khaḍga
lekhā cārukarālikā
kāśmīrasekā raktāṅgī
śatrukaṇṭhāntikāśritā
//
upamā yatra sādṛśya
lakṣmīr ullasati dvayoḥ
hṛdaye khelator uccais
tanvaṅgīstanayoriva
//
upamānopameyatve
yatraikasyaiva jāgṛtaḥ
indur indurivetyādau
bhaved evam ananvayaḥ
//
paryāyeṇa dvayos tac ced
upameyopamā matā
dharmo 'rtha iva pūrṇaśrīr
artho dharma iva tvayi
//
vikhyātasyopamānasya
yatra syād upameyatā
indur mukham ivetyādau
syāt pratīpopamā tadā
//
upamāne tu līlādi
padāḍhye lalitopamā
tvannetrayugalaṃ dhatte
līlāṃ nīlāmbujanmanoḥ
//
anekasyārthayugmasya
sādṛśyaṃ stabakopamā
śrito 'smi caraṇau viṣṇor
bhṛṅgas tāmarasaṃ yathā
//
syāt saṃpūrṇopamā yatra
dvayor api vidheyatā
padmānīva vinidrāṇi
netrāṇy āsann aharmukhe
//
yatropamānacitreṇa
sarvathāpy uparajyate
upameyamayī bhittis
tatra rūpakam iṣyate
//
samānadharmayuksādhyā
ropāt sopādhirūpakam
utsiktakṣitibhṛllakṣya
pakṣacchedapurandaraḥ
//
pṛthakkathitasādṛśyaṃ
dṛśyaṃ sādṛśyarūpakam
ullasatpañcaśākhas te
rājate bhujabhūruhaḥ
//
syād aṅgayaṣṭirityevaṃ
vidham ābhāsarūpakam
aṅgayaṣṭidhanurvallīty
ādi rūpitarūpakam
//
pariṇāmo 'nayor yasminn
abhedaḥ paryavasyati
kāntena pṛṣṭā rahasi
maunam evottaraṃ dadau
//
bahubhirbahudhollekhād
ekasyollekhitā matā
strībhiḥ kāmaḥ priyaiś candraḥ
kālaḥ śatrubhir aikṣi saḥ
//
atathyam āropayituṃ
tathyāpāstir apahnutiḥ
nāyaṃ sudhāṃśuḥ kiṃ tarhi
vyomagaṅgāsaroruham
//
paryastāpahnutir yatra
dharmamātraṃ niṣidhyate
nāyaṃ sudhāṃśuḥ kiṃ tarhi
sudhāṃśuḥ preyasīmukham
//
bhrāntāpahnutir anyasya
śaṅkayā tathyanirṇaye
tāpaṃ tanoti sotkampaṃ
jvaraḥ kiṃ na sakhi smaraḥ
//
chekāpahnutir anyasya
śaṅkayā tathyanihnave
prajalpan matpade lagnaḥ
kāntaḥ kiṃ na hi nūpuraḥ
//
kaitavāpahnutir vyakte
vyājādyair nihnave padaiḥ
niryānti smaranārācāḥ
kāntādṛkpātakaitavāt
//
utprekṣonnīyate yatra
hetvādir nihnutiṃ vinā
tvanmukhaśrīkṛte nūnaṃ
padmair vairāyate śaśī
//
ivādikapadābhāve
gūḍhotprekṣāṃ pracakṣate
yatkīrtir vibhramaśrāntā
viveśa svarganimnagām
//
syāt smṛtibhrāntisaṃdehais
tad evālaṃkṛtitrayam
paṅkajaṃ paśyatas tasyā
mukhaṃ me gāhate manaḥ
//
ayaṃ pramattamadhupas
tvanmukhaṃ veda paṅkajam
paṅkajaṃ vā sudhāṃśur vety
asmākaṃ tu na nirṇayaḥ
//
mīlitaṃ bahusādṛśyād
bhedavac cen na lakṣyate
raso nālakṣi lākṣāyāś
caraṇe sahajāruṇe
//
sāmānyaṃ yadi sādṛśyād
bheda eva na lakṣyate
padmākarapraviṣṭānāṃ
mukhaṃ nālakṣi subhruvām
//
hetoḥ kuto 'pi vaiśiṣṭyāt
sphūrtir unmīlitaṃ matam
lakṣitāny udite candre
padmāni ca mukhāni ca
//
anumānaṃ ca kāryādeḥ
kāraṇādyavadhāraṇam
asti kiñcid yadanayā
māṃ vilokya smitaṃ manāk
//
arthāpattiḥ svayaṃ sidhyet
padārthāntaravarṇanam
sa jitas tvanmukhenenduḥ
kā vārtā sarasīruhām
//
syāt kāvyaliṅgaṃ vāgartho
nūtanārthasamarthakaḥ
jito 'si manda kandarpa
maccitte 'sti trilocanaḥ
//
alaṅkāraḥ parikaraḥ
sābhiprāye viśeṣaṇe
sudhāṃśukalitottaṃsas
tāpaṃ haratu vaḥ śivaḥ
//
sābhiprāye viśeṣye tu
bhavet parikarāṅkuraḥ
caturṇāṃ puruṣārthānāṃ
dātā devaś caturbhujaḥ
//
akramātiśayoktiś ced
yugapat kāryakāraṇe
āliṅganti samaṃ deva
jyāṃ śarāś ca parāś ca te
//
atyantātiśayoktis tat
paurvāparyavyatikrame
agre māno gataḥ paścād
anunītā priyeṇa sā
//
capalātiśayoktis tu
kārye hetuprasaktije
yāmīti priyapṛṣṭāyā
valayo 'bhavad ūrmikā
//
sambandhātiśayoktiḥ syāt
tadabhāve 'pi tadvacaḥ
paśya saudhāgrasaṃsaktaṃ
vibhāti vidhumaṇḍalam
//
bhedakātiśayoktiś ced
ekasyaivānyatocyate
aho anyaiva lāvaṇya
līlā bālākucasthale
//
rūpakātiśayoktiś ced
rūpyaṃ rūpakamadhyagam
paśya nīlotpaladvandvān
niḥsaranti śitāḥ śarāḥ
//
prauḍhoktis tadaśaktasya
tacchaktatvāvakalpanam
kalindajātīraruhāḥ
śyāmalāḥ saraladrumāḥ
//
sambhāvanaṃ yadītthaṃ syād
ity ūhonyaprasiddhaye
siktaṃ sphaṭikakumbhāntaḥ
sthitiśvetīkṛtair jalaiḥ
mauktikaṃ cel latāṃ sūte
tatpuṣpais te samaṃ yaśaḥ
//
vāñchitād adhikaprāptir
ayatnena praharṣaṇam
dīpam uddyotayed yāvat
tāvad abhyudito raviḥ
//
iṣyamāṇaviruddhārtha
samprāptis tu viṣādanam
dīpam uddyotayed yāvat
tāvan nirvāṇa eva saḥ
//
kriyādibhir anekasya
tulyatā tulyayogitā
saṅkucanti sarojāni
svairiṇīvadanāni ca
prācīnācalacūḍāgra
cumbibimbe sudhākare
//
prastutāprastutānāṃ ca
tulyatve dīpakaṃ matam
medhāṃ budhaḥ sudhām indur
bibharti vasudhāṃ bhavān
//
āvṛtte dīpakapade
bhaved āvṛttidīpakam
dīptyāgnir bhāti bhātīnduḥ
kāntyā bhāti ravis tviṣā
//
vākyayor arthasāmānye
prativastūpamā matā
tāpena bhrājate sūraḥ
śūraś cāpena rājate
//
ced bimbapratibimbatvaṃ
dṛṣṭāntas tadalaṃkṛtiḥ
syān mallapratimallatve
saṅgrāmoddhāmahuṃkṛtiḥ
//
dṛṣṭāntaś ced bhavanmūrtis
tan mṛṣṭā daivadurlipiḥ
jātā cet prāk prabhā bhānos
tarhi yātā vibhāvarī
//
vākyārthayoḥ sadṛśayor
aikyāropo nidarśanā
yā dātuḥ saumyatā seyaṃ
sudhāṃśor akalaṅkatā
//
vyatireko viśeṣaś ced
upamānopameyayoḥ
śailā ivonnatāḥ santaḥ
kiṃ tu prakṛtikomalāḥ
//
sahoktiḥ sahabhāvaś ced
bhāsate janarañjanaḥ
digantam agamad yasya
kīrtiḥ pratyarthibhiḥ saha
//
vinoktiś ced vinā kiṃcit
prastutaṃ hīnam ucyate
vidyā hṛdyāpi sāvadyā
binā vinayasampadam
//
samāsoktiḥ parisphūrtiḥ
prastute 'prastutasya cet
ayam aindrīmukhaṃ paśya
raktaś cumbati candramāḥ
//
khaṇḍaśleṣaḥ padānāṃ ced
ekaikaṃ pṛthagarthatā
ucchaladbhūrikīlālaḥ
śuśubhe vāhinīpatiḥ
//
bhaṅgaśleṣaḥ padastomasy
-aiva cet pṛthagarthatā
ajarāmaratā kasya
nāyodhyeva purī priyā
//
arthaśleṣo 'rthamātrasya
yady anekārthasaṃśrayaḥ
kuṭilāḥ śyāmalā dīrghā
kaṭākṣāḥ kuntalāś ca te
//
aprastutapraśaṃsā syāt
sā yatra prastutānugā
kāryakāraṇasāmānya
viśeṣāder asau matā
//
kamalaiḥ kamalāvāsaiḥ
kiṃ kiṃ nāsādi sundaram
apy ambudheḥ paraṃ pāraṃ
prayānti vyavasāyinaḥ
//
bhaved arthāntaranyaso
'nuṣaktārthāntarābhidhā
hanūmān abdhim atarad
duṣkaraṃ kiṃ mahātmanām
//
yasmin viśeṣasāmānya
viśeṣāḥ sa vikasvaraḥ
sa na jigye mahānto hi
durdharṣāḥ kṣmādharā iva
//
kāryādyaiḥ prastutair uktaiḥ
paryāyoktiṃ pracakṣate
tṛṇāny aṅkurayāmāsa
vipakṣanṛpasadmasu
//
uktir vyājastutir nindā
stutibhyāṃ stutinindayoḥ
kaste viveko nayasi
svargaṃ pātakino 'pi yat
//
ākṣepas tu prayuktasya
pratiṣedho vicāraṇāt
candra saṃdarśayātmānam
athavāsti priyāmukham
//
gūḍhākṣepo vidhau vyakte
niṣedhe cāsphuṭe sati
hara sītāṃ sukhaṃ, kiṃ tu
cintayāntakaḍhaukanam
//
virodho 'nupapattiś ced
guṇadravyakriyādiṣu
amandacandanasyandaḥ
svacchandaṃ dandahīti mām
//
śleṣādibhūr virodhaś ced
virodhābhāsatā matā
apy andhakāriṇānena
jagad etat prakāśate
//
asaṃbhavo 'rthaniṣpattāv
asaṃbhāvyatvavarṇanam
ko veda gopaśiśukaḥ
śailam utpāṭayiṣyati
//
vibhāvanā vināpi syāt
kāraṇaṃ kāryajanma cet
paśya lākṣārasāsiktaṃ
raktaṃ tvaccaraṇadvayam
//
viśeṣoktir anutpattiḥ
kāryasya sati kāraṇe
namantam api dhīmantaṃ
na laṅghayati kaścana
//
ākhyāte bhinnadeśatve
kāryahetvor asaṃgatiḥ
tvadbhaktānāṃ namaty aṅgaṃ
bhaṅgam eti bhavaklamaḥ
//
viṣamaṃ yady anaucityād
anekānvayakalpanam
kvātitīvraviṣāḥ sarpāḥ
kvāsau candanabhūruhaḥ
//
samam aucityato 'neka
vastusambandhavarṇanam
anurūpaṃ kṛtaṃ sadma
hāreṇa kucamaṇḍalam
//
vicitraṃ cet prayatnaḥ syād
viparītaphalapradaḥ
namanti santas trailokyād
api labdhuṃ samunnatim
//
adhikaṃ bodhyam ādhārād
ādheyādhikavarṇanam
yayā vyāptaṃ jagat tasyāṃ
vāci mānti na te guṇāḥ
//
anyonyaṃ nāma yatra syād
upakāraḥ parasparam
triyāmā śaśinā bhāti
śaśī bhāti triyāmayā
//
viśeṣaḥ khyātam ādhāraṃ
vināpy ādheyavarṇanam
gate 'pi sūrye dīpasthās
tamaś chindanti tatkarāḥ
//
syād vyāghāto 'nyathākāri
vastv anyakriyam ucyate
yair jagat prīyate hanti
tair eva kusumāyudhaḥ
//
gumphaḥ kāraṇamālā syād
yathāprākprāntakāraṇaiḥ
nayena śrīḥ śriyā tyāgas
tyāgena vipulaṃ yaśaḥ
//
gṛhītamuktarītyartha
śreṇir ekāvalī matā
netre karṇāntaviśrānte
karṇau dormūladolinau
//
dīpakaikāvalīyogān
mālādīpakam ucyate
smareṇa hṛdaye tasyās
tena tvayi kṛtā sthitiḥ
//
sāro nāma padotkarṣaḥ
sāratāyā yathottaram
sāraṃ sārasvataṃ tatra
kāvyaṃ tatra śivastavaḥ
//
udārasāraś ced bhāti
bhinno 'bhinnatayā guṇaḥ
madhuraṃ madhu pīyūṣaṃ
tasmāt tasmāt kaver vacaḥ
//
yathāsaṃkhyaṃ dvidhārthāś cet
kramādekaikamanvitāḥ
śatruṃ mitraṃ dviṣatpakṣaṃ
jaya rañjaya bhañjaya
//
paryāyaś ced anekatra
syād ekasya samanvayaḥ
padmaṃ muktvā gatā candraṃ
kāminīvadanopamā
//
parivṛttir vinimayo
nyūnābhyadhikayor mithaḥ
jagrāhaikaṃ śaraṃ muktvā
kaṭākṣān śatruyoṣitām
//
parisaṃkhyā niṣidhyaikam
anyasmin vastuyantraṇam
snehakṣayaḥ pradīpeṣu
svānteṣu na natabhruvām
//
vikalpas tulyabalayor
virodhaś cāturīyutaḥ
kāntācitte 'dhare vāpi
kuru tvaṃ vītarāgatām
//
bhūyasām ekasambandha
bhājāṃ gumphaḥ samuccayaḥ
naśyanti paścāt paśyanti
bhraśyanti ca tava dviṣaḥ
//
samādhiḥ kāryasaukaryaṃ
kāraṇāntarasannidheḥ
utkaṇṭhitāṃ ca kalayan
jagāmāstaṃ ca bhānumān
//
pratyanīkaṃ balavataḥ
śatroḥ pakṣe parākramaḥ
jaitranetrānugau karṇāv
utpalābhyām adhaḥkṛtau
//
pratīpam upamānasya
hīnatvam upameyataḥ
dṛṣṭaṃ ced vadanaṃ tasyāḥ
kiṃ padmena kimindunā
//
ullāso 'nyamahimnā ced
doṣo hy anyatra varṇyate
tad abhāgyaṃ dhanasyaiva
yan nāśrayati sajjanam
//
tadguṇaḥ svaguṇatyāgād
anyataḥ svaguṇodayaḥ
padmarāgāruṇaṃ nāsā
mauktikaṃ te 'dharaśritam
//
punaḥ svaguṇasamprāptir
vijñeyā pūrvarūpatā
harakaṇṭhāṃśulipto 'pi
śeṣas tvadyaśasā sitaḥ
//
yadvastuno 'nyathā rūpaṃ
tathā syāt pūrvarūpatā
dīpe nirvāpite hy āsīt
kāñcīratnair aharmahaḥ
//
saṅgatānyaguṇānaṅgī
kāram āhur atadguṇam
viśann api raver madhyaṃ
śīta eva sadā śaśī
//
prāksiddhasvaguṇotkarṣo
'nuguṇaḥ parasannidheḥ
karṇotpalāni dadhate
kaṭākṣairapi nīlatām
//
avajñā varṇyate vastu
guṇadoṣākṣamaṃ yadi
mlāyanti yadi padmāni
kā hānir amṛtadyuteḥ
//
praśnottaraṃ krameṇoktau
syūtam uttaram uttaram
yatrāsau vetasī pāntha
tatrāsau sutarā sarit
//
pihitaṃ paravṛttānta
jñātur anyasya ceṣṭitam
priye gṛhāgate prātaḥ
kāntā talpam akalpayat
//
vyājoktiḥ śaṅkamānasya
chadmanā vastugopanam
sakhi paśya gṛhārāma
parāgair asmi dhūsarā
//
vakroktiḥ śleṣakākubhyāṃ
vācyārthāntarakalpanam
muñca mānaṃ dinaṃ prāptaṃ
manda nandī harāntike
//
svābhāvoktiḥ svabhāvasya
jātyādiṣu ca varṇanam
kuraṅgair uttaraṅgākṣi
stabdhakarṇair udīkṣyate
//
bhāvikaṃ bhūtabhāvyartha
sākṣād darśanavarṇanam
alaṃ vilokayādyāpi
yuddhyante 'tra surāsurāḥ
//
deśātmaviprakṛṣṭasya
darśanaṃ bhāvikacchaviḥ
tvaṃ vasan hṛdaye tasyāḥ
sākṣāt pañceṣur īkṣyase
//
udāttam ṛddheś caritaṃ
ślāghyaṃ cānyopalakṣaṇam
sānau yasyābhavad yuddhaṃ
tad dhūrjaṭikirīṭinoḥ
//
atyuktir adbhutātathya
śauryaudāryādivarṇanam
tvayi dātari rājendra
yācakāḥ kalpaśākhinaḥ
//
rasabhāvatadābhāsa
bhāvaśāntinibandhanāḥ
rasavatpreyaūrjasvi
samāhitamayābhidhāḥ
//
bhāvānāmudayaḥ sandhiḥ
śabalatvam iti trayaḥ
alaṅkārān imān sapta
kecid āhur manīṣiṇaḥ
//
śuddhir ekapradhānatvaṃ
tathā saṃsṛṣṭisaṃkarau
eteṣām eva vinyāsān
nālaṅkārāntarāṇy amī
//
sarveṣāṃ ca pratidvandva
praticchandabhidābhṛtām
upādhiḥ kvacid udbhinnaḥ
syād anyatrāpi saṃbhavāt
//
mālā paraṃparā caiṣāṃ
bhūyasām anukūlake
manuṣye bhavataḥ kvāpi hy
alaṅkārāṅgatāṃ gate
//
śabde padārthe vākyārthe
vākyārthastabake tathā
ete bhavanti vinyāsāḥ
svabhāvātiśayātmakāḥ
//
kasyāpy atiśayasyokter
ity anvarthavicāraṇāt
prāyeṇāmī hy alaṃkārā
bhinnā nātiśayoktitaḥ
//
alaṃkārapradhāneṣu
dadhāneṣv api sāmyatām
vailakṣaṇyaṃ prativyakti
pratibhāti mukheṣviva
//
alaṃkāreṣu tathyeṣu
yady anāsthā manīṣiṇām
tad arvācīnabhedeṣu
nāmnāṃ nāmnāya iṣyatām
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
caturthaḥ saikoyam sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke sukhayatu mayūkhaḥ sumanasaḥ
//
ālambanoddīpanātmā
vibhāvaḥ kāraṇaṃ dvidhā
kāryo 'nubhāvo bhāvaś ca
sahāyo vyabhicāry api
//
galadvedyāntarodbhedo
hṛdayeṣv ajaḍātmanām
milan malayajālepa
ivāhlādaṃ vikāsayan
//
kāvye nāṭye ca kārye ca
vibhāvādyair vibhāvitaḥ
āsvādyamānaikatanuḥ
sthāyī bhāvo rasaḥ smṛtaḥ
//
ratyākhyasthāyibhāvātmā
vallabhādivibhāvitaḥ
ālasyerṣyājugupsābhyo
vinā saṃcāribhir yutaḥ
//
anubhāvaiḥ kaṭākṣādyair
unmādādyair yathākramam
sambhogo vipralambhaś ca
śṛṅgāro dvividho mataḥ
//
hāsasthāyī raso hāsyo
vibhāvadyair yathākramam
vairūpyaphullagaṇḍatvā
-vahitthādyaiḥ samanvitaḥ
//
abhīṣṭaviprayogāśru
pātaglānyādibhiḥ kramāt
vibhāvādyair yutaḥ śoka
sthāyī syāt karuṇo rasaḥ
//
krodhasthāyī raso raudro
vibhāvādyaiḥ samanvitaḥ
mātsaryahastaniṣpeṣa
saṃmohādyair yathākramam
//
utsāhākhyasthāyibhāvaḥ
prabhāvādivibhāvabhūḥ
vīro 'nubhāvaiḥ sthairyādyair
bhāvair garvādibhiryutaḥ
//
vyāghrādibhir vibhāvais tu
vepitādyanubhāvabhṛt
bhāvair mohādibhir yukto
bhayasthāyī bhayānakaḥ
//
sthāyī jugupsā bībhatso
vibhāvādyā yathākramam
aniṣṭekṣaṇaniṣṭhīva
mohādyā yatra saṃmatāḥ
//
adbhuto vismayasthāyī
māyādikavibhāvabhūḥ
romāñcādyanubhāvo 'yaṃ
stambhādivyabhicārikaḥ
//
nirvedasthāyikaḥ śāntaḥ
satsaṅgādivibhāvabhūḥ
kṣamādikānubhāvo 'yaṃ
stambhādivyabhicārikaḥ
//
ratir devādiviṣayā
santi ca vyabhicāriṇaḥ
vedyamānā nigadyante
bhāvāḥ sāhityavedibhiḥ
//
nirvedaglāniśaṅkākhyās
tathāsūyāmadaśramāḥ
ālasyaṃ caiva dainyaṃ ca
cintā mohaḥ smṛtir dhṛtiḥ
//
vrīḍā capalatā harṣa
āvego jaḍatā tathā
garvo viṣāda autsukyaṃ
nidrāpasmāra eva ca
//
suptaṃ prabodho 'marṣaś cāpy
avahittham athogratā
matir vyādhis tathonmādas
tathā maraṇam eva ca
//
trāsaś caiva vitarkaś ca
vijñeyā vyabhicāriṇaḥ
trayastriṃśad ime bhāvāḥ
samākhyātās tu nāmataḥ
//
sarvasādhāraṇaprema
praśrayādisvarūpayā
anaucityā rasābhāsā
bhāvābhāsāś ca kīrtitāḥ
//
bhāvasya śāntir udayaḥ
sandhiḥ śabalatā tathā
kāvyasya kāñcanasyeva
kuṅkumaṃ kāntisaṃpade
//
āturyam āsaptamaṃ ca
yatheṣṭair aṣṭamādibhiḥ
samāsaḥ syāt padair na syāt
samāsaḥ sarvathāpi ca
//
pāñcālikī ca lāṭīyā
gauḍīyā ca yathārasam
vaidarbhī ca yathāsaṃkhyaṃ
catasro rītayaḥ smṛtāḥ
//
madhurāyāṃ samākrāntā
vargasthāḥ pañcamair nijaiḥ
lakāraś ca lasaṃyukto
hrasvavyavahitau raṇau
//
rephākrāntā vargyayaṇāṣ
ṭavargāt pañcamād ṛte
kapākrāntas tavargaḥ syāt
prauḍhāyāṃ ca kamūrdhatā
//
sarvair ūrdhvaiḥ sakārasya
sarvai rephasya sarvathā
rahor dvedhā tu saṃyogaḥ
paruṣāyāṃ śaṣau svataḥ
//
lakāro 'nyair asaṃyukto
laghavo ghabhadhā rasau
lalitāyāṃ tathā śeṣā
bhadrāyām iti vṛttayaḥ
//
aṅgabhaṅgollasallīlā
taruṇī smaratoraṇam
tarkakarkaśapūrṇokti
prāptotkaṭadhiyāṃ vṛthā
//
vīpsotsarpanmukhāgrārdraṃ
barhī jahre kṛśas tṛṣam
lalanā rabhasaṃ dhatte
ghanāṭope mahīyasi
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
mayūkhastenāsau sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke sukhayatu mahati ṛtusaṃkhyaḥ
//
vṛttibhedais tribhir yuktā
srotobhiriva jāhnavī
bhāratī bhāti gambhīrā
kuṭilā saralā kvacit
//
sāṃmukhyaṃ vidadhānāyāḥ
sphuṭam arthāntare giraḥ
kaṭākṣa iva lolākṣyā
vyāpāro vyañjanātmakaḥ
//
avivakṣitavācyasya
dvau bhedau vācyam eva cet
arthāntire saṃkramitam
atyantaṃ vā tiraskṛtam
//
dvau vivakṣitavācyasya
lakṣyālakṣyakramātmakau
catvāriṃśadyutaikena
bhedāḥ ṣaṭ cānayoḥ kramāt
//
tridhā śabdārthatadyugma
śaktijanmā sphuṭakramāt
rasabhāvatadābhāsa
pramukhas tv asphuṭakramāt
//
vastvalaṅkārayor vyakter
bhedau dvau śabdaśaktijau
arthaśaktisamutthasya
bhedā dvādaśa tad yathā
//
catvāro vastv alaṃkāram
alaṃkāras tu vastu yat
alaṃkāram alaṃkāro
vastu vastu vyanakti tat
//
vaktuḥ kavinibaddhasya
kaver vā prauḍhinirmitaḥ
svasiddho vā vyañjako 'rthaś
catvāras triguṇās tataḥ
//
śabdārthobhayabhūr ekaḥ
sa ca vākyaikasaṃśrayaḥ
padaikadeśe racanā
varṇavākyapadeṣv api
//
prabandhe ceti ṣoḍhāsau
rasādyākhyo 'sphuṭakramaḥ
eṣu saptadaśasv ekaṃ
parityajyāsphuṭakramam
//
ye ṣoḍaśādyā dviguṇās
te syur vākyapadāśrayāt
prabandhe 'pi dvādaśa syur
arthaśaktibhuvo bhidaḥ
//
dvātriṃśad dvādaśaikaḥ ṣaṭ
sarvasaṃkalitadhvaneḥ
bhedāḥ syur ekapañcāśat
saṃbhinnās tu sahasraśaḥ
//
vaktṛsyūtaṃ bodhayituṃ
vyaṅgyaṃ vaktur abhīpsitam
svāṅkuritam atadrūpaṃ
svayam ullasitaṃ giraḥ
//
kaścit sādhāraṇaḥ kaścid
āmantrya pratibodhitaḥ
kaścit taṭasthaḥ kaścic ca
bodhitapratibodhitaḥ
//
ityevaṃ boddhṛvaicitryād
vaktṛsyūtaṃ caturvidham
upekṣānihnavābhyāṃ ca
dvidhā svāṅkuritaṃ matam
//
bhūtādikālabhedena
nihnavaḥ syād anekadhā
anenāpi prabhedena
vyaktivallī vijṛmbhate
//
nānāprabhedā niyatā
kvacit prakaraṇādinā
arthe 'rtham anyaṃ yaṃ vakti
tad vācyavyaṅgyam iṣyate
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
mayūkhastenāsau sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke sukhayatu mahati munisaṃkhyaḥ
//
yad vyajyamānaṃ manasaḥ
staimityāya sa no dhvaniḥ
anyathā tu guṇībhūta
vyaṅgyam āpatitaṃ tridhā
//
vyaktir eva kvacid vyaṅgyaḥ
kvacid arthasvabhāvataḥ
kvacic cārutarasyāgre
sa vimuñcati cārutām
//
agūḍhaṃ kalayed arthā
-ntarasaṃkramitādikam
vismṛtaḥ kim apāṃnātha
sa tvayā kumbhasaṃbhavaḥ
//
aparasya rasādeś ced
aṅgamanyad rasādikam
hā hā! matkucakāśmīra
liptaṃ bhinnam uraḥ śaraiḥ
//
tathā vācyasya siddhyaṅgaṃ
naur artho vāridher yathā
saṃśritya taraṇiṃ dhīrās
taranti vyādhivāridhīn
//
asphuṭaṃ stanayor atra
kokasādṛśyavan matam
kuṅkumāktaṃ stanadvandvaṃ
mānasaṃ mama gāhate
//
saṃdigdhaṃ yadi saṃdeho
dairghyādyutpalayoriva
saṃprāpte nayane tasyāḥ
śravaṇottaṃsabhūmikām
//
tulyaprādhānyam indutvam
iva vācyena sāmyabhṛt
kānte tvadānanarucā
glānim eti saroruham
//
asundaraṃ yadi vyaṅgyaṃ
syād vācyād amanoharam
sarasyāmīladambhoje
cakraḥ kāntāṃ vilokate
//
kākusthaṃ praṇato 'mbhodhir
adya mādyatu rāvaṇaḥ
ity aṣṭadhā guṇībhūta
vyaṅgyam aṅgīkṛtaṃ budhaiḥ
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
mayūkhastenāsau sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke mahati vasusaṃkhyaḥ sukhayatu
//
mukhyārthasyāvivakṣāyāṃ
pūrvārvācī ca rūḍhitaḥ
prayojanāc ca saṃbaddhaṃ
vadantī lakṣaṇā matā
//
lakṣaṇīyasvaśabdasya
mīlanāmīlanād dvidhā
lakṣaṇā sā tridhā siddha
sādhyasādhyāṅgabhedataḥ
//
sphuṭāsphuṭaprabhedena
prayojanam api dvidhā
viduḥ sphuṭaṃ taṭasthatvād
arthagatvād dvidhā budhāḥ
//
asphuṭaṃ cārthaniṣṭhatvāt
taṭasthatvād api dvidhā
lakṣyalakṣakaniṣṭhatvād
arthasaṃstham api dvidhā
//
lakṣakasthaṃ sphuṭaṃ yatra
sā vicakṣaṇalakṣaṇā
asphuṭatvaṃ taṭasthatvaṃ
lakṣyasthatvam amuṣya ca
//
anyās tisra iti vyaktā
śaktitaḥ sā caturvidhā
indur evaiṣa tadvaktram
utkarṣo lakṣyate mukhe
//
pradīpaṃ vardhayetyatra
taṭasthaṃ maṅgalodayaḥ
paṭo 'yaṃ dagdha ityādau
sphuṭaṃ nāsti prayojanam
//
amṛtaṃ sūktam ityādau
lakṣyastham atihṛdyatā
ābhimukhyāt saṃnidhānāt
tathākārapratītitaḥ
//
kāryakāraṇabhāvāt sā
vācyavācakabhāvataḥ
ityevamādeḥ saṃbandhāt
kiṃcānyasmāc catuṣṭayāt
//
sādṛśyāt samavāyāt sā
vaiparītyāt kriyānvayāt
sāropādhyavasānākhye
gauṇaśuddhe pṛthak pṛthak
//
gauṇaṃ sāropam uddiṣṭam
indur mukham itīdṛśam
gauṇaṃ sādhyavasānaṃ syād
indur evedam īdṛśam
//
śuddhaṃ sāropam uddiṣṭam
āyur ghṛtam itīdṛśam
śuddhaṃ sādhyavasānaṃ syād
āyur evedam īdṛśam
//
upādānārpaṇadvāre
dve cānye iti ṣaḍvidhā
kuntā viśanti gaṅgāyāṃ
ghoṣo nivasatīti ca
//
lakṣyalakṣakavaiśiṣṭya
vaiśiṣṭyād dvividhā punaḥ
sarasaṃ kāvyam amṛtaṃ
vidyā sthirataraṃ dhanam
//
tathā sahetur atathā
-bhedabhinnā ca kutracit
saundaryeṇaiṣa kandarpaḥ
sā ca mūrtimatī ratiḥ
//
śabde padārthe vākyārthe
saṃkhyāyāṃ kārake tathā
liṅge ceyam alaṅkārā
-ṅkurabījatayā sthitā
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
mayūkhastenāsau sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke mahati navasaṃkhyaḥ sukhayatu
//
dharmaṃ kaṃcit puraskṛtya
prāyaḥ śabdaḥ pravartate
yayārthaṃ spaṣṭam ācaṣṭe
śabdas tām abhidhāṃ viduḥ
//
jātyā guṇena kriyayā
vastuyogena saṃjñayā
nirdeśena tathā prāhuḥ
ṣaḍvidhām abhidhāṃ budhāḥ
//
gaur nīlaḥ pācako daṇḍī
ḍitthaḥ kaṃsa iti kramāt
kaṃ saṃhinasti kaṃsārir
naraṃ ca kaṃ samāśritam
//
na yogāder āyatanaṃ
na saṅketaniketanam
vṛttyā nirdeśaśabdo 'yaṃ
mukhyayā svābhidheyayā
//
pīyūṣavarṣaprabhavaṃ
candrālokamanoharam
sudhānidhānam āsādya
śrayadhvaṃ vibudhā mudam
//
jayanti yājñikaśrīman
mahādevāṅgajanmanaḥ
sūktipīyūṣavarṣasya
jayadevakaver giraḥ
//
mahādevaḥ satrapramukhamakhavidyaikacaturaḥ
sumitrā tadbhaktipraṇihitamatir yasya pitarau
mayūkhas tenāsau sukavijayadevena racite
ciraṃ candrāloke mahati daśasaṃkhyaḥ sukhayatu
//