Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa 1 Munindavadana'mbhoja - gabbhasambhavasundarī Saraṇaṃ pāṇinaṃ vāṇī - mayhaṃ pīṇayataṃ manaṃ 2 Rāmasammā'dyalaṅkārā - santi santo purātanā Tathā'pi tu valañjenti - suddhamāgadhikā na te 3 Tenā'pi nāma toseyya - mete'laṅkāravajjite Anurūpenā'laṅkāre - nesa meso parissamo. 4 Yesaṃ na sañcitā paññā - nekasatthantaro'citā Sammohabbhāhatā'vete - nā'vabujjhanti kiñcipi. 5 Kiṃ tehi pādasussusā - yesaṃ natthi 1 gurūniha Ye tappadarajokiṇṇā -te'va sādhu vivekino. 6 Kabbanāṭakanikkhitta - nettacittā kavījanā Yaṃ kiñci 2 racayante'taṃ - na vimbhayakaraṃ paraṃ 7 Teyeva paṭibhāvanto - sova bandho savimhayo Yena tosenti viññu ye - tatthā'pyavihitā'darā. 8 Bandho ca nāma saddatthā - sahitā dosavajjitā 3Gajjapajjavimīssānaṃ - bhedenā'yaṃ tidhā bhave. 9 4Nibaddho vā'nibaddho ca - puna dvedhā nirūpyate Taṃ tu pāpentyalaṅkārā - vindanīyatarattanaṃ 10 Anavajjaṃ mukhambhoja - manavajjā ca bhārati Alaṅkatā'va sobhante - kinnu te niralaṅkatā? 11 Vinā gurūpadesantaṃ - bālo'laṅkattumicchati. Sampāpuṇe na viññūhi - hassabhāvaṃ kathannuso? 12 5Gandho pi kavivācāna - malaṅkārappakāsako Yāti tabbacanīyattaṃ - tabbohārū'pacārato, 13 Dvippakārā alaṅkārā - tattha saddatthabhedato Saddatthā bandhanāmā'va - taṃsajjitatadāvalī. 14 Guṇālaṅkārasaṃyuttā - api 6 dosalava'ṅkitā 7Pāsaṃsiyā na viññuhi - sākaññā viya tā disī. 1 Garūniha 2 ravayantyetaṃ 3 pajjagajjavimissānaṃ 4 nibandho cā Nibandho ca. 5 Gatthopi 6 dosaṃ lavaṅkatā 7 pasaṃsiya. [SL Page 002] [\x 2/] 15 Tena dosanirāso'va - mahussāhena sādhiyo Niddosā sabbathā sā'yaṃ - saguṇā na bhaveyya kiṃ? 16 Sā'laṅkāraviyuttā'pi - guṇayuttā manoharā Niddosā dosarahitā - guṇayuttā vadhū viya. 17 Pade vākye tadatthe ca - dosā ye vividhā matā So'dāharaṇametesaṃ - lakkhaṇaṃ kathāyāmyahaṃ. 18 Viruddhatthantarā,dhyattha - kiliṭṭhāni virodhi ca Neyyaṃ visesanāpekkhaṃ - hīnatthakamanatthakaṃ. 19 Dosā padānaṃ 1 vākyānaṃ - ekatthaṃ bhaggarītikaṃ Tathā byākiṇṇagammāni - yatihīnaṃ kamaccutaṃ Ativuttamapetatthaṃ-sabandhapharusaṃ tathā 20 Apakkamo cityahīnaṃ bhaggarīti sasaṃsayaṃ Gammaṃ duṭṭhālaṅkatī'ti - dosāvākyatthanissitā. 21 Viruddhatthantaraṃtañhi - yassa'ññattho virujjhati 2Adhippete yathā' megho - visado sukhaye janaṃ." 22 Visessamadhikaṃ yenā - dhyatthametaṃ bhave yathā, "Ohāsitā'sesadiso - khajjoto yaṃ virājate." 23 Yassa'tthā'vagamo 3 dukkho - pakatyādivibhāgato Kiliṭṭhaṃ taṃ yathā "tāya - 4so'yamāliṅgyate piyā." 24 Yaṃ kiliṭṭhapadaṃ mandā - bhidheyyayamakādikaṃ Kiliṭṭhapadadose'va - tampi anto karīyati. 25 Patītasaddaracitaṃ - siliṭṭhapadasandhikaṃ Pasādaguṇa 5 saṃyuttaṃ - yamakaṃ 6 matamedisaṃ. 26 7 Abyapetaṃ byapetāñña - māvuttā'nekavaṇṇujaṃ Yamaka taṃ ca pādāna - mādimajjhantagocaraṃ. 27 Sujanā'sujanā sabbe - guṇenā'pi vivekino Vivekaṃ na samāyanti - avivekījanantike. Abyapetapaṭhamapādādiyamakaṃ. 28 Kusalā'kusalā sabbe - pabalā'pabalā'thavā No yātā tāva'hosittaṃ - sukhadukkhappadā siyuṃ Abyapetapaṭhama - dutiyapādādiyamakaṃ. 29 Sādaraṃ sā daraṃ hantu - vihitā vihitā mayā Vandanā vandanāmāna - bhājane ratanattaye. Abyapetapaṭhama - dutiya - tatiyapādādiyamakaṃ. 1 Vākyānamekatthaṃ 2 adhippato 3 dukkhā 4 soyamāliṅgate 5 Saññutta 6 matamadasaṃ 7 abyapetabyapetāñña [SL Page 003] [\x 3/] 30 Kamalaṃkamalaṅkattuṃ - vanado vanado'mbaraṃ Sugato sugato lokaṃ - sahitaṃ sa hitaṃkaraṃ Abyapeta 1 catuppādādīyamakaṃ. 31 Abyapetā'diyamaka - sse'so leso nidassito Ñeyyānī'māye'va disā - ya'ññāni yamakāni'pi. 32 Accantabahavo tesaṃ - bhedā 2 sambhedayoniyo Tatthā'pi keci sukarā - keci accantadukkarā 33 Yamakaṃ taṃ paheli ca - nekantamadhurāni'ti Upekkhīyantisabbāni - sissakhedabhayā mayā. 34 Desakālakalāloka - ñāyā'gamavirodhi yaṃ Taṃ virodhi padaṃ ce'ta - mudāharaṇato phuṭaṃ. 35 Yadappatītamānīya - vattabbaṃ neyyamāhutaṃ Yathā "sabbā'pi dhavalā - disā rocanti rattiyaṃ." 36 Ne'disaṃ bahumaññanti - sabbe sabbattha viññuno Dullabhā'vagatī sadda - sāmatthiyavilaṅghinī 37 Siyāvisesanāpekkhaṃ - yaṃ taṃ patvā visesanaṃ Sātthakaṃ taṃ yathā "taṃ so - bhiyyo passati cakkhunā" 38 Hīnaṃ kare visessaṃ yaṃ - taṃ hīnatthaṃ bhave yathā: "Tippabhīkatakhajjoto - samudeti divākaro." 39 3Pādapūraṇamattaṃ yaṃ - anatthamiti taṃ mataṃ Yathā "hi vande buddhassa - pādapaṅkeruhampi ca" 40 Saddato atthato vuttaṃ - yattha bhīyyo'pi vuccati Tamekatthaṃ yathā "bhāti - vārido vārido ayaṃ." Yathā ca- 41 Titthiyaṅkurabījāni - jahaṃ diṭṭhigatāni'ha Pasādeti pasanneso - mahāmuni mahājane. 42 4Āraddhakkamavicchedā - bhaggarīti bhave yathā "Kā'pi paññā ko'pi guṇo - pakatī'pi aho tava." 43 Padānaṃ dubbinikkhepā -5byāmoho yattha jāyatī Taṃ byākiṇṇanti viññeyyaṃ - tadudāharaṇaṃ yathā. 44 Bahū guṇe paṇamati - 6 dujjanānampyayaṃ jano Hitaṃ pamudito niccaṃ - sugataṃ samanussaraṃ. 1 Catukkapādādi 2 samhedayonayo 3 padapūraṇamattaṃ 4 āraddhakka Mavicchedo 5 vyāmoho 6 dujjanānampayaṃ. [SL Page 004] [\x 4/] 45 Visiṭṭhavacanā'petaṃ - gammantyabhimataṃ yathā "Kaññe! Kāmayamānaṃ maṃ - na kāmayasi 1 kinanvidaṃ?" 46 Padasandhānato kiñci - duppatītikaraṃ bhave Tampi gammantya'bhimataṃ - yathā "yā bhavato piyā." 47 Vuttesu suvite ṭhāne - padacchedo bhave yati Yaṃ tāya hīnaṃ taṃ vuttaṃ - yatihīnanti sā pana- 48 Yati sabbattha pādante -vuttaddhe ca visesato Pubbā'parā' nekavaṇṇa - padamajjhepi katthaci. Tatthodāharaṇapaccudāharaṇāni yathā. 49 Taṃ name sirasā cāmi - karavaṇṇaṃ tathāgataṃ Sakalā'pi disā 2 siñca - tīva soṇṇarasehi yo. 50 Sarosandhimhi pubbanto - viya lope vibhattiyā Aññathā tva ññathā tattha - yādesā'di parā'di'va. 51 Cā'di pubbapadantā'va - niccaṃ pubbapadassitā Pāda'yo niccasambandhā - parā'di'va parena tu. Sabbattho'dāharaṇāni yathā. 52 Name taṃ sirasā sabbo - pamā'tītaṃ tathāgataṃ Yassa lokaggataṃ patta - ssopamā na hi yujjati. 53 Munindaṃ taṃ sadā vandā - myanantamatimuttamaṃ Yassa paññā ca mettā ca - nissīmā'tivijambhati. Cādipādisu paccudāharaṇāni yathā, 54 Mahāmettā mahāpaññā - ca yattha paramodayā paṇamāmi jinaṃ taṃ pa - varaṃ varaguṇā'layaṃ. 55 Padatthakkamato muttaṃ - kamaccutamidaṃ yathā "Khettaṃ vā dehi gāmaṃ vā - desaṃ vā mama sobhanaṃ." 56 Lokiyatthamatikkanta - mativuttaṃ mataṃ yathā "Atisambādhamākāsa - metissā thanajumhane." 57 Samudāya'tthato'petaṃ - tamapetatthakaṃ yathā "Gāviputto balivaddo - tiṇaṃ khādi pivi jalaṃ." 58 Bandhe pharusatā yattha - taṃ bandhapharusaṃ yathā, "Kharā 3 khilā parikkhīṇā - khette khittaṃ phalatyalaṃ" 59 Ñeyyaṃ lakkhaṇamanvattha - vasenāpakkamādinaṃ Udāharaṇametesaṃ - dāni 4 sandassa yāmyahaṃ. 1 Kiṃ idaṃ 2 siñcateva 3 khīlā 4. Sandassayāmahaṃ [SL Page 005] [\x 5/] Tatthā pakkamaṃ yathā, 60 Bhāvanādānasīlāni - sammā sampāditāni'ha Bhogasaggādinibbāna - sādhanāni na saṃsayo. Ocityahīnaṃ yathā, 61 Pūjanīyataro loke - ahameko nirantaraṃ 1Maye'kasmiṃ guṇā sabbe - yato samuditā ahu. Yathā ca, 62 Yācito'haṃ kathaṃ nāma - na dajjāmyapi jīvitaṃ? Tathā'pi puttadānena - vedhate hadayaṃ mama. Bhaggarīti yathā, 63 Itthinaṃ dujjanānaṃ ca- vissāso no'papajjate Vise siṅgimhi nadiyaṃ - roge rājakulamhica. Saṃsayaṃ yathā, 64 Munindacandimā'loka - 3 rasalolavilocano Jano'vakkantapantho'va - gopadassanapīṇito. 65 Vākyatthato duppatīti - karaṃ gammaṃ mataṃ yathā, "Poso viriyavā so'yaṃ - paraṃhantvāna vissami" 66 Duṭṭhālaṅkaraṇantetaṃ - yatthā'laṅkāradūsanaṃ Tassā'laṅkāraniddese - rūpamāvibhavissati. 67 Kato'trasaṅkhepanayā mayā'yaṃ Dosānamesaṃ pavaro vibhāgo Eso'va'lambo dhayituṃ kavīnaṃ Tamatthi ce khedakaraṃ parampi. Itī saṅgharakkhita mahāsāmipāda viracite subodhālaṅkāre Dosā'vabodho nāma paṭhamo paricechedo. 68 Kadāci kavikosallā - virodho sakalo'pyayaṃ 4Dosasaṅkhyamatikkamma - guṇavīthiṃ vigāhate. 69 Tena vuttavirodhāna - mavirodho yathā siyā Tathā dosaparihārā - vabodho'dāni nīyate. Tattha viruddhatthantarassa parihāro yathā, 70 Vindantaṃ pākasālīnaṃ - sālīnaṃ dassanā sukhaṃ Taṃ kathaṃ nāma megho'yaṃ - visado sukhaye janaṃ? 1 Mayyekasmiṃ 2 sasaṃsayaṃ 3 rasā 4 dosasaṅkhā dosasaṅkhyā. [SL Page 006] [\x 6/] Yathā vā 71 Vināyako pi nāgo'si -gotamo'pi mahāmati Paṇīto'pi rasā'peto - citta me sāmi! Te gati. Adhikattassa yathā, 72 Kathaṃ tādiguṇā'bhāve - lokaṃ toseti dujjano? Obhāsitā'sesadiso - khajjoto nāma kiṃ bhave? 73 Pahelikāyamāruḷhā - na hi duṭṭhā kiliṭṭhatā Piyā sukhā'liṅgitaṃ ka - māliṅgati nu no iti. 74 Yamake no payojeyya - kiliṭṭhapadamicchite Tato yamakamaññantu - sabbametammayaṃ viya. Desavirodhino yathā, 75 Bodhisattappabhāvena - thale'pi jalajānyahuṃ 1 Nudantānī'va suciraṃ - vāsaklesaṃ tahiṃ jale. Kālavirodhīno yathā 76 Mahānubhāvapisuno - munino mandamāruto Sabbotukamayaṃ vāyī - dhunanto kusumaṃ samaṃ. Kalāvirodhino yathā, 77 Nimuggamanaso buddha - guṇe pañcasikhassa'pi Tantissaravirodho so - na sampīṇeti kaṃ janaṃ? Lokavirodhino yathā, 78 Gaṇaye cakkavāḷaṃso - vandanā dapi sītalaṃ Sambodhisattahadayo - padittaṅgārapūritaṃ. Ñāyavirodhino yathā, 79 Pariccattabhavo'pi tva - mupanītabhavo asi Acintyaguṇasārāya - namo te munipuṅgava! Āgamavirodhino yathā, 80 Nevā'lapati kenā'pi - vacīviññattito yati Sampajānamusāvādā - phuseyyā'patti dukkaṭaṃ. Neyyassa yathā, 81 Marīcicandanā'lepa - lābhā sītamarīcino Imā sabbā'pi dhavalā -disā rovanti nibbharaṃ. Yathā vā, 82 2 Manonurañjano māra - ṅganā siṅgāravibbhamo Jinenāsamanuññāto - mārassa hadayānalo. 1 Nudattāneva 2 manonurañjanā. [SL Page 007] [\x 7/] Visesanāpekkhassa yathā, 83 Apayātā'parādhampi - ayaṃ 1 verijano janaṃ Kodhapāṭalabhutena - bhīyyo passati cakkhunā. Hīnatthassa yathā, 84 Appakānampi pāpānaṃ - pabhāvaṃ nāsaye budho Api nippabhatā'nīta - khajjoto hoti bhānumā? Anatthassa yathā, 85 Na pādapūraṇatthāya - padaṃ yojeyya katthaci Yathā "vande munindassa - pādapaṅkeruhaṃ varaṃ." 86 Bhayakodha pasaṃsādi - viseso tādiso yadi 2Vattukāmiyate doso - na tatthe'katthatā kato. Yathā, 87 Sappo sappo ayaṃ handa! - Nivattatu bhavaṃ tato Yadi jīvitukāmo'si - kathaṃ tamupasappasi? Bhaggarītino yathā, 88 Yo koci rūpātisayo - kanti kā'pi manoharā Vilāsātisayo ko'pi - aho buddhamahodayo. 89 3 Avyāmohakaraṃ bandha - mavyākiṇṇaṃ manoharaṃ Adūrapada vinyāsaṃ - pasaṃsanti kavissarā. Yathā, 90 Nīluppalābhaṃ nayanaṃ - bandhukaruciro'dharo Nāsā hemaṅkuso tena - jino'yaṃ piyadassano. 91 Samatikkantagammattaṃ - kantavācā'bhīsaṅkhaṭaṃ Bandhanaṃ rasahetuttā - gammattamati vattati. Yathā, 92 Dhunoti kāmacaṇḍālo - so maṃ sadaya niddayo 4 Īdisavyasanāpannaṃ - sukhi'pi kimupekkhase? 93 Yatīhīnaparihāro - na pune'dāni nīyate Yato na savaṇubbegaṃ - heṭṭhā retaṃ vicāritaṃ. Kamaccutassa yathā, 94 Udāracarito'si tvaṃ - tene'vā'rādhanā tvayi Desaṃ vā dehi gāmaṃ vā - khettaṃ vā mama sobhanaṃ. 1 Verijanaṃ 2 vantuṃ 3 akhyāmoha. 4 Īdisabyasanāpantaṃ īdisa vyasanāpannaṃ. [SL Page 008] [\x 8/] Ativuttassa yathā, 95 Munindacandasambhuta - yasorāsimarīcinaṃ Sakalo'pyayamākāso - nā'vakāso vijamhane. 96 Vākyaṃbyāpanna cittāna - mapetatthamaninditaṃ Tenummattādikānaṃ taṃ - vacana'ññatra dussati. Yathā, 97 Samuddo pīyate so'ya - mahamajja jarāturo Ime gajjanti jimūtā - sakkasse'rāvaṇo piyo 98 Sukhumālā'virodhitta - dittabhāvappabhāvitaṃ Bandhanaṃ 1 bandhapharusa - dosaṃ saṃdūsayeyya taṃ Yathā, 99 Passantā rūpavibhavaṃ - suṇantāmadhuraṃ giraṃ Caranti sādhu sambuddha - kāle 2 keliparammukhā. Apakkamassa yathā, 100 Bhāvanādānasīlāni - sammāsampāditāni'ha Nibbānabhogasaggādi -sādhanāni na saṃsayo. 101 Uddiṭṭhavisayo 3 koci - viseso tādiso yadi Anuddiṭṭhesu ne'vatthi - doso kamavilaṅghane. Yathā, 102 Kusalā'kusalaṃ abyā - katamiccesu pacchimaṃ Abyākataṃ pākadaṃ na - pākadaṃ paṭhamadvayaṃ. 103 Saguṇā nā vikaraṇe - kāraṇe sati tādise Ocityahīnatāpatti - natthi bhutatthasaṃ sino. 104 Ocityaṃ nāmaviññeyyaṃ - loke vikkhyātamādarā Tattho'padesappabhavā - sujanā kavipuṅgavā. 105 Viññāto'cityavibhavo - cityahīnaṃ parīhare Tato'cityassa sampose - rasaposo siyā kate. Yathā, 106 Yo mārasenamāsanna - māsannavijayussavo Tiṇāya'pī na maññittha - so vo detu jayaṃ jino. 107 Āraddhakattukammādi - kamātikkamalaṅghane Bhaggarītivirodho'yaṃ - gatiṃ na kvā'pi vindati. Yathā, 108 Sujana'ññānamitthīnaṃ - vissāso no'papajjate Visassa siṅgino roga - nadīrājakulassa ca. 1 Bandhapharusadosaṃ 2 keḷiparamamukhā 3 kopi. [SL Page 009] [\x 9/] 109 Bhesajje vihite suddha - buddhādiratanattaye Pasādamācare niccaṃ - sajjane sagguṇe'pi ca. Saṃsayassa yathā- 110 Munindacandimā'loka - rasalolavilocano Jano'vakkantapantho'va - raṃsidassanapīṇito. 111 Saṃsayāyeva yaṅkiñci - yadikīḷādihetunā Payujjate na doso'va - sasaṃsayasamappito. Yathā- 112 Yāte dutiyaṃ nilayaṃ - 1 gurumhi sakagehato Pāpuṇeyyāma niyataṃ - 2 sukhamajjhayanādinā. 113 Subhagā bhaginī sā'ya - metassiccevamādikaṃ Na gamma miti niddiṭṭhaṃ - kavihi sakalehi'pi. 114 Duṭṭhā'laṅkāravigame - sobhanā'laṅkatikkamo Alaṅkāraparicchede - āvibhāvaṃ gamissati. 115 Dose parīharitumesa varopadeso Satthantarā'nusaraṇena kato mayevaṃ Vīññāyimaṃ 3 guruvarāna'dhikappasādā Dose paraṃ parihareyya yaso'bhilāsī. Iti saṅgharakkhita mahāsāmipāda viracite subodhalaṅkāre Dosapariharāvabodho nāma dutiyo paricchedo. 116 Sambhavanti guṇā yasmā - dosāne'vamatikkame 4 Dassayissaṃ tato'dāni - saddesambhusayanti ye. 117 Pasādo'jo madhuratā - samatā sukhumālatā Sileso'dāratā - kanti 5 atthabyattī - samādhayo. 118 Guṇe he'tehi sampanno -bandho kavimanoharo Sampādayati kattunaṃ - kittimaccantanimmalaṃ 119 Adurā'hitasambandha - subhagā yā padāvali Suppasiddhā'bhidheyyā'yaṃ - pasādaṃ janaye yathā - 120 Alaṅkarontā vadanaṃ - munino'dhararaṃsiyo Sobhante'ruṇaraṃsīva - 6 sampatanta'mbujodare. 121 Ojo 7 samāsabāhulla - meso gajjassajīvitaṃ Pajje'pyanākulo so'yaṃ - kanto kāmīyate yathā - 1 Garumhi 2 sukhamajjhesanādinā 3 garuvarā 4 dassessaṃ te 5 Atthavyatti 6 sampatantāmbujodare 7 samāsabāhulya. [SL Page 010] [\x 10/] 122 Munindamandasañjāta - hāsacandanalimpitā Pallavā dhavalā tasse - veko nā'dharapallavo. 123 Padāhidheyyavisayaṃ - 1 samāsavyāsasambhavaṃ Yaṃ pāriṇatyaṃ hotīhi - so'pi ojo'va taṃ yathā- 124 Jotayitvāna saddhammaṃ - santāretvā sadevake Jalitvā aggikkhandho'va- nibbuto so sasāvako. 125 Matthakaṭṭhimatassā'pi - rajobhāvaṃ vantu me Yato puññena te senti -2 jinapādambujadvaye. 126 Iccatra niccappaṇati - gedho sādhu padissati Jāyate'yaṃ guṇo tikkha - paññānamabhiyogato. 127 Madhurattaṃ padāsatti - 3 ranuppāsavasā dvidhā Siyā samasutī pubbā - 4 vaṇṇā vutti paro yathā- 128 Yadā eso'bhisambodhiṃ - sampatto munipuṅgavo. Tadāppabhuti dhammassa - loke jāto mahussavo. 129 Munindamandahāsā te - kundasandohavibbhamā Disantamanudhāvanti - hasantā candakantiyo. 130 Sabbakomalavaṇṇehi - nā'nuppaso pasaṃsiyo Yathāyaṃ mālatīmālā - līnalolālimālinī. 131 Mudūhi vā kevalehi - kevalehi phuṭehi vā Missehi vā tidhā hoti - vaṇṇehi samatā yathā - 132 Kokilā'lāpasaṃvādī munindā'lāpavibbhamo Hadayaṅgamataṃ yāti - sataṃ deti va nibbutiṃ. 133 Sambhāvanīyasabbhāvaṃ 5 - bhagavantaṃ bhavantuguṃ Bhavanta - sādhanā'kaṅkhī - ko na 6 sambhāvaye vibhuṃ 134 Laddhacandanasaṃsagga - sugandhimalayā'nilo Mandamāyāti bhīto'va - munindamukhamārutā. 135 Aniṭṭhurakkharappāyā - sabbakomalanissaṭā Kicchamuccāraṇāpeta - byañjanā sukhumālatā. 136 Passantā rūpavibhavaṃ - suṇantā madhuraṃ giraṃ Caranti sādhu sambuddha - kāle 7 keliparammukhā. 137 Alaṃkāravihīnā'pi - sataṃ sammūkhate'disī Ārohati visesena -8 ramaṇīyā tadujjalā. 1 Samāsabyāsa 2 jenapādambujadvaye 3 anuppāsavasā 4 vaṇṇavuttī. 5 Sambhāvaṃ 6 sambhavayeṃ 7 keḷi 8 rammaṇiyā. [SL Page 011] [\x 11/] 138 1 Lomañcapiñjaracanā - sādhuvādāhitaddhani 2 Laḷanti'me munīmeghu - mmadā sādhusikhāvalā. 139 Sukhumālattamattheva - padatthavisayampi ca Yathā matādi'saddesu - kittisesā'dikittanaṃ 140 Siliṭṭhapadasaṃsagga 3 - ramaṇīyaguṇālayo Sabandhagāravoso'yaṃ - sileso nāma taṃ yathā - 141 Bālinduvibbhamacchedi - nakharāvalikantihi Sā munindapadamhoja - kanti vo valītā'vataṃ 142 Ukkaṃsavanto yo koci - guṇo yadi patīyane Udāro'yaṃ bhave tena - sanāthā bandhapaddhati 143 Pādambhojarajolitta - gattā ye tava gotama! Aho te jantavo yanti - sabbathā nirajattanaṃ. 144 Evaṃ jinānu'bhāvassa - samukkaṃso'tra dissati Paññavā vidhinā'nena - cintaye paramīdisaṃ. 145 Udāro sopi viññeyyo - yaṃ pasatthavisesanaṃ Yathā kīlāsaro līlā - hāsahemaṅgadādayo. 146 Lokiyatthā'natikkantā - kantāsabbajanāna'pi Kanti nāmātivuttassa - vuttā sā parihārato. Yathā - "muninda" iccādi. 147 Atthabyatthā'bhidheyyassā - neyyatā saddato'tthato Sāyaṃ taduhayāneyya - parihāre padassitā. Yathā-marīciccādi, manonurañjaneccādi. Puna atthena yathā- 148 Sabhāvā'malatādhīra! - Mudhā 4 pādanakhesu te Yato te'vanatānanta - molicchāyā jahanti no. 149 Bandhasāroti maññanti - yaṃ samaggā'pi viññuno Dassanāvasarappatto - samādhi nāma'yaṃ guṇo. 150 Aññadhammo tato'ññattha - lokasīmānurādhato Sammā ādhīyate'cce so - samādhīti niruccati. 151 Appāṇe pāṇinaṃ dhammo - sammā ādhīyate kvacī Nirūpe rūpayuttassa - nirase sarasassa ca- 152 Adrave dravayuttassa - akattari'pi 5 kattuno Kaṭhinassā'sarīre'pi - rūpaṃ tesaṃ kamā siyā. 1 Romañca 2 lalanti munīmeghenummadā 3 ramaṇīyā 4 padanakhesu 5 Katatutā. [SL Page 012] [\x 12/] 153 Uṇṇapuṇṇindunā nātha! - Divāpi saha saṅgamā Viniddāsampamodanti - maññe kumudinī tava. 154 Dayārasesu 1 mujjantā - janā'matarasesvi ca Sukhītā hatadosā te - nātha!Pādambujā'natā. 155 Madhure'pi guṇe dhīra! - Nappasīdanti ye tava Kīdisi manaso vutti - tesaṃ 2 khāraguṇāna he! 156 Sabbatthasiddha cūlaka! - Puṭapeyyā mahā guṇā Disā samantā dhāvanti - kundasobhāsalakkhaṇā. 157 Mārāribalavissaṭṭhā - kuṇṭhā nānāvidhāyudhā Lajjamāna'ññavesena - jina! Pādā'natā tava. 158 Munindabhānumā kālo - dito bodho'dayācale Saddhammaraṃsinābhāti - bhindamandhantamaṃ paraṃ. 159 Vamanuggilanā'dyetaṃ - guṇavutya pariccutaṃ Atisundaramaññantu - kāmaṃ vindati gammataṃ 160 Kantīnaṃ 3 vamanavyājā - munipādanakhāvalī Vandakantī pivantīva - nippahantaṃ karontiyo. 161 Acittakattukaṃ 4 rucya - miccevaṃ guṇakammakaṃ Sacittakattukampe taṃ - guṇakammaṃ yaduttamaṃ. 162 Uggiranto'va sasneha - rasaṃ jīnavaro jane Bhāsanto madhuraṃ dhammaṃ - kaṃ na sampīṇaye janaṃ. 163 Yo saddasatthakusalo kusalo nighaṇḍu- Chandoalaṅkatīsu niccakatā'bhiyogo So yaṃ kavittavikalo'pi kavīsu saṅkhya- Mogayha vindati hi kittimamandarūpaṃ. Iti saṅgharakkhita mahāsāmipāda viracite subodhālaṅkāre Guṇāvabodho nāma tatiyo paricchedo. 164 Atthā'laṅkārasahitā - saguṇā bandhapaddhati 5 Accantakantā kantā'va - vuccante te tato'dhunā 165 Sabhāvavaṅkavuttinaṃ - bhedā dvedhā alaṃkriyā Paṭhamā tattha vatthūnaṃ - nānāvatthā vibhāvinī. Yathā 166 Līlāvikkantisubhago - 6 disāthiravilocano Bodhisatta'ṅkuro bhāsaṃ - viroci vācamāsahiṃ. 1 Majjantā 2 khāraguṇāna'bho 3 vamanavyañjā 4 rucava 5 Yato accantakantāca 6 disādhīravilokano [SL Page 013] [\x 13/] 167 Vuttivatthusabhāvassa - 1 yā'ññatā sā parābhave Tassā'nantavikappattā - hoti bījopadassanaṃ. 168 Tatthā'tisayaupamā - rūpakā'vuttidīpakā 2 Ākkhepo'tthantaranyāso - vyatireko vibhāvanā- 169 Hetukkamo piyataraṃ - sāmāsaparikappanā 3 Samāhitaṃ pariyāya - vuttivyājopavaṇṇanā- 170 Visesarūḷhā'haṅkārā - sileso tulyayogitā Nidassanaṃ mahantattaṃ - vañcanā'ppakatatthuti- 171 Ekāvalī aññamaññaṃ - sahavutti virodhitā Parivutti bbhamo bhāvo - missamāsi rasī iti. 172 Ete bhedā samuddidṭhā - bhāvo jīvitamuccate Vaṅkavuttisu poseti - 4 sīlesotusiriṃ paraṃ 173 Pakāsikā visesassa - siyā'tisayavuttī 5yā Lokātikkantavisayā - lokiyā'ti ca sā dvidhā 174 Lokiyātisayasse'te - bhedā ye jāti ādayo Pāṭipādīyate tvajja - lokā'tikkantagocarā. 175 6Pibanti dehakantī ye - netta'ñjalipuṭena te Nā'laṃ hantuṃ jine'saṃ tvaṃ - taṇhaṃ taṇhāharo'pi kiṃ? 176 Upamānopameyyānaṃ - sadhammattaṃ siyo'pamā Saddatthagammā vākyattha - visayā'ti casā tidhā 177 Samāsapaccaye'vādī - saddā tesaṃ vasā tidhā Saddagammā samāsena - munindo vandimānano. 178 Āyādi paccayā tehi - "vadanaṃ paṅkajāyate" Munindanayanadvandaṃ - nīluppaladalīyatī. 179 Ivādī iva-vā-tulya- samāna -nibha-sannibhā Yathā-saṅkāsa-tulita- 5pakāsa -patirūpakā- 180 8Sadī-sadikkha-saṃvādī- 9 virodhi-sadisā-viya Paṭipakkha-paccanikā-sapakkho'pamitopamā- 181 Paṭibimba-paṭicchanta-sarūpa-sama-sammitā Savaṇṇā'bhāpaṭinidhi - sadhammādi - salakkhaṇā- 182 Jayatyakkosati -hasati - paṭigajjati -dūbhati 10 Usūyatyavajānāti - nindatissati - rundhati 1 Yaññathā 2 akkhepo 3 sāmahitappariyāyavuttaṃ vyājopavaṇṇanā 4 Sīleso ti. 5 Sā 6 pīvanti 7 pakāsappaṭirūpakā 8 sadisā dikkha 9 Virodha 10 usuyyatāvajānāti. [SL Paage 014] [\x 14/] 183 Tassa coreti sobhaggaṃ - tassakantiṃ vilumpati Tena saddhiṃ vivadati - 1 tulaṃ tenā'dhirohati- 184 Kacchaṃ vigāhate tassa - tamanvetyanubandhati Taṃsīlaṃ tannisedheti - tassa cā'nukaroti'me. 185 Upamāno'pameyyānaṃ - sadhammattaṃ vibhāvihī Imehi upamābhedā - keci nīyanti sampati. 186 "Vikāsi padumaṃvā'ti - sundaraṃ sugatā'nanaṃ" Iti dhammopamā nāma -tulyadhammanidassanā. 187 Dhammahīnā "mukhamembhāja - sadisaṃ munino"iti Viparītopamā "tulya - mānanena - mbujaṃ tava" 188 "Tavā'nanamiva'mhoja - mamhojamiva te mukhaṃ" Aññamaññopamā sā'yaṃ - aññamaññopamānato. 189 "Yadi kiñci bhave mhojaṃ - locanabbhamuvibbhamaṃ Dhāretuṃmukhasobhaṃ taṃ - tave" tesababhūtopamā. 190 Sugandhi sobhāsambandhi - sisiraṃsuvirodhi ca Mukhaṃ tava'mbujaṃ'veti - sā silesopamā matā. 191 Sarūpasaddavāccattā - sā santānopamā yathā- "Bālā vuyyānamālā'yaṃ - sālakānanasobhinī" 192 "Khayī cando bahurajaṃ - padumaṃ tehi te mukhaṃ Samānampi samukkaṃsī" - tyayaṃ nindopamā matā 193 "Asamattho mukheni'ndu - jina! Te paṭigajjituṃ Jaḷo kalaṅki"ti ayaṃ - paṭisedhopamā siyā. 194 "Kacchaṃ candā'ravindāna - matikkamma mukhaṃ tava Attanā'vasamaṃ jāta " - mityasādhāranopamā. 195 2"Sabbāmhojappabhāsāro - rāsibhūto'va katthaci Tavā'nanaṃ vibhātī"ti - 3 hotā 'bhūtopamā ayaṃ. 196 Patīyate'ttha gammā tu - saddasāmatthiyākvaci samāsappaccaye'vādi - saddayogaṃ vinā api. 197 "Bhiṅgāne'māni cakkhūni - 4 nā'mbujaṃ mukhamevidaṃ 5 Suvyattasadisattena - sā sarūpopamā matā. 198 6"Mayeva mukhasobhā"sse - tyalamindu! Vikatthanā Yato'mbuje'pi sātthi"tī - parikappopamā ayaṃ. 1 Tulyaṃ ; sabbāmbhoja 3 hotyabhutopamā 4 nambujaṃ 5 sukhyatta 6 Mayyeva. [SL Page 015] [\x 15/] 199 "Kiṃ vā'mbujanto bhantāli - kiṃ lolanayanaṃ mukhaṃ? Mama dolāyate citta" - mityayaṃ saṃsayopamā 200 Kiñci vatthuṃ padassetvā - sadhammassā'bhidhānato Sāmyappatīti 1 sabbhāvā - paṭivatthūpamā yathā- 201 Janesu jāyamānesu - ne'ko'pi jinasādiso Dutiyo nanu nattheva - pārijātassa pādapo. 202 Vākyatthene'va vākyattho - yadikocūpamīyate Ivayuttaviyuttattā - sā vākyatthopamā dvidhā. 203 Jino saṃklesatattāna - māvabhuto janāna'yaṃ Ghammasantāpatattānaṃ - 2 ghammakāle mbudo viya. 204 Munitdānanamāgāti - vilāsekamanoharaṃ Uddhaṃ samuggatassā'pi - kiṃ te caṇda! Vijambhanā? 205 Samubbejeti dhīmantaṃ - bhinnaliṅgādikaṃ tu yaṃ Upamādusanāyā'la - metaṃ katthaci taṃ yathā- 206 "Haṃsīvā'yaṃ sasī" bhinna - liṅgākāsaṃ sarāni'ca Vijātīvacanābhīnā - 'sā'va bhatto bhavo'dhipe" 207 "Khajjoto bhānumālīva - vihātī" tyadhikopamā Apuḍhatthā "balambodhi - sāgaro viya saṅkhuhi." 208 3"Caṇdo kalaṅko bhiṅgova" - upamāpekkhiṇī ayaṃ Khaṇḍitā "keravā'kāro - sakalaṅko nisākaro." 209 Iccevamādirūpesu bhavanti vigatā darā Karonta vā'daraṃ dhīrā - payoge kvavideva tu. 210 "Itthavā'yaṃ jano yāti" - 4 "vadatyesāpumā viya" "Piyopāṇā ivā'yaṃ me" - "vijjā dhanamiva'vajjitā" 211 "Bhavaṃ viya mahīpāla! - 5 Devarājā virājate" "Alamaṃsumato kacchaṃ - tejasā rohituṃ ayaṃ" 212 Upamānopameyyāna - mahedassa nirūpanā 6Upameva tirobhūta - bhedā rupakamuccate 213 Asesavatthuvisaya - mekadesavivatti ca Taṃvidhā puna paccekaṃ - samāsādivasā tidhā. 214 Aṅgulīdalasaṃsobhī - nakhadīdhitikesaraṃ Sirasā na 7pilaṇdhenti - ke muniṇda padambujaṃ. 1 Sambhāvā 2 ghammakālambudo 3 vaṇdekalaṅko 4 vadatesā 5 Devarājo 6 upamakāva 7 pilaṇdhanti. [SL Page 016] [\x 16/] 215 Ratanāni guṇā bhuri - karuṇā sītalaṃ jalaṃ Gambhīrattamagādhattaṃ - paccakkho'yaṃ jino'mbudhi. 216 Caṇdikā maṇdahāsā te - muniṇda! Vadaniṇduno 1Pabodhayatyayaṃ sādhu - manokumudakānanaṃ 217 Asesavatthuvisaye - pahedo rūpake ayaṃ Ekadesavivattimhi - bhedo'dāti pavuccati. 218 Vilāsahāsakusumaṃ - rucirā'dharapallavaṃ Sukhaṃ kevāna viṇdanti - passantā muninomukhaṃ? 219 Pādadvaṇdaṃ muniṇdassa - dadātu vijayaṃ tava Nakharaṃsi paraṃ kantā - yassa pāpajayaddhajā. 220 Sunimmalakapolassa - muniṇdavadaniṇduno Sādhuppabuddhahadayaṃ - jātaṃ keravakānanaṃ. 221 Rūpakāni bahunyeva - yuttā'yuttādibhedato Visuna naṃ tāni vuttāni - ettheva'ntogadhāni'ti. 222 "Vaṇdimā'kāsapaduma" - miccetaṃ khaṇḍarūpakaṃ Duṭṭhama "mhoruhavanaṃ - nettāni"ccādi suṇdaraṃ. 223 Pariyananto vikappānaṃ - rūpakasso'pamāya ca Natthi yaṃ tena viññeyyā - mavuttamanumānato 224 Punappunuccāraṇaṃ yaṃ - atthassa ca padassa ca Ubhayesaṃ ca viññeyyā - sā'yamāvutti nāmato 225 Mano harati sabbesa - mādadāti disā dasa Gaṇhāti nimmalattaṃ ca - yasorāsi jinassa'yaṃ. 226 Vibhāsenti disā sabbā - munino dehakantiyo Vibhā sentī va sabbā'pi - vaṇdādīnaṃ hatā viya. 227 Jitvā viharati klesa - ripū loke jino ayaṃ Viharatyarivaggo'yaṃ - rāsibhuto'va dujjane. 228 Ekattha vattamānampi - sabbavākyopakārakaṃ Dīpakaṃ nāma taṃ vādi - majjhantavīsayaṃ tidhā. 229 Akāsi buddho veneyya - baṇdhūnamamitodayaṃ Sabbapāpehahi ca samaṃ - nekatitthiyamaddanaṃ. 230 Dassanaṃ munino sādhu - janānaṃ jātate'mataṃ Tadaññesaṃ tu jantūnaṃ - visaṃ niccopatāpanaṃ. 231 Accantakantalāvaṇya - vaṇdā tapamanoharo Jinānaniṇduriṇdu ca - kassa nā'naṇdako bhave? 1 Pabodhayatiyaṃ. [SL Page 017] [\x 17/] 232 1 Hotyavippaṭīsārāya - sīlaṃ pāmojjanehatu so Taṃ pītihetu sā vā'yaṃ - passaddhādipasiddhiyā. 233 Iccādidīpakatte'pi - pubbaṃ pubbamapekkhinī Vākyamālā pavattā'ti- taṃ mālādīpakaṃ mataṃ 234 Aneneca pakārena - sesānamapi dīpake Vikappānaṃ vidhātabbā - taṃ mālādīpakaṃ mataṃ 235 Visesavacanicchāya - nisedhavacanantu yaṃ Ākkhepo nāma so'yaṃ ca - tidhā kālappabhedato 236 Ekākī'nekasenā taṃ - māraṃ sa vijayī jino Kathaṃ tamathavā tassa - pāramībalamīdisaṃ. 2 Atītā'kkhepo. 237 Kiṃ citte'jāsamugghāta - mapakpatto'smiti khijjase? Paṇāmo nanu soyeva - sakimpi sugate kato. Vattamānā'kkhepo. 238 Saccaṃ 3 na te gamissanti - sivaṃ sujanagocaraṃ Micchādiṭṭhiparikkanta - mānasā ye sudujjanā. Anāgatā'kkhepo. 239 4Ñeyyoso'tthantaranyāso - yo'ññavākyatthasādhano Sabbavyapīvisesaṭṭhā - himisiṭṭhā'ssa bhedato 240 Tepi'lokahitā'sattā - suriyo caṇdimārapi Atthaṃ passagamissanti - niyamo kena laṅghyate. 241 Satthā devamanussānaṃ - vasī so'pi munissaro Gato'ca nibbutiṃ sabbe - saṅkharā na hisassatā. 242 Jino saṃsārakantārā - janaṃ pāpeti nibbutiṃ Nanu yuttā gatī sā'yaṃ - vesārajjasamaṅginaṃ. 243 Surattaṃ te'dharapuvaṃ - jina! Rañjeti mānasaṃ Sayaṃ rāgapatītā hi - pare rañjenti saṅgate 244 Vācce 5 gamme'tha vatthūnaṃ - sadisatte pabhedanaṃ Vyatireko'yamappyeko - bhayabhedā catubbīdho. 245 Gambhīrattamahattādi - guṇā jaladhinā jina! Tulyo tvamasi hedo tu - sarīrenedisena te. 246 Mahasattā'tigambhīrā - sāgaro sugato pi ca Sāgaro'ñjanasaṅkāso - jino cāmīkarajjuti 1 Hotāvippaṭisārāya 2 aatītakkhepo 3 te na 4 ñeyyo satthi Ntaranyāso 5 vacce. [SL Page 018] [\x 18/] 247 Na 1 santāpāpahaṃ nevi - cchitadaṃ vigalocanaṃ Muniṇda! Nayanadvaṇdaṃ - tava tagguṇabhūsitaṃ 248 Munitdānanamamhoja - mesaṃ nānattamīdisaṃ Suvuttā'matasaṇdāyī - vadanaṃ ne'disambujaṃ. 249 Pasiddhaṃ kāraṇaṃ yattha - nivattetvā'ññakāraṇaṃ Sābhāvikattamathavā - vibhāvyaṃ sā vibhāvanā. 250 Anañjitāsitaṃnetta - madharo'rañjitā'ruṇo Samānatā bhamū vā'yaṃ - jinā'nāvajjitā tava 251 Na hoti khalu dujjanya - mapi dujjanasaṅgame Sabhāvanimmalatare - sādhu jantunavetasi. 252 Janakogñāpako ceti - duvidhā hetavo siyuṃ Paṭisaṅkharaṇaṃ tesa - malaṅkāratayo'ditaṃ 253 Bhāvā'bhāvakiccavasā - cittahetuvasā'pi ca Bhedā'nantā idaṃ tesaṃ - mukhamattanidassanaṃ. 254 Paramatthappakāseka - rasā sabbamanoharā Munino desanā'yaṃ me - kāmaṃ toseti mānasaṃ Bhāvakicco kārakahetu 255 Dhirehi saha saṃvāsā - saddhammassā'bhiyogato Niggaheniṇdriyānañca - dukkhassūpasamo siyā. Abhāvakicco kārakahetu. 256 Munīṇda!Vaṇdasaṃvādi - kantabhāvopasobhanā Mukheneva subodhaṃ te - manaṃ pāpā'bhinissavaṃ. Bhāvakicco ñāpakahetu. 257 Sādhuhatthā'raviṇdāni - saṅkocayati te kathaṃ Muniṇda! Caraṇadvaṇda - rāgabālātapo phusaṃ? Ayuttakārī cittahetu. 258 Saṅkocayanti jantunaṃ - pāṇipaṅkeruhāni'ha Muniṇdacaraṇadvaṇda - nakhavaṇdānamaṃsavo Yuttakārī cittahetu. 259 Uddiṭṭhānaṃ padatthānaṃ - anuddeso yathākkamaṃ Saṅkhyānamiti niddiṭṭhaṃ - yathāsaṅkhyā kamo'pi ca. 260 Aālāpahāsalīlāhi - munīṇda! Vijayā tava Kokilā kumudānī'vo - pasevante vanaṃ jalaṃ 1 Sattāpahataṃ. [SL Page 019] [\x 19/] 261 Siyā piyataraṃ nāma - atthararūpassa kassaci Piyassā'tīsayenetaṃ - yaṃ hoti paṭipādanaṃ. 262 Pīti yā me samuppantā - santa! Saṇdassanā tava Kālenā'yaṃ bhave pīti - 1 taveva punadassanā. 263 Vaṇṇiteno'pamānena - vuttyadhippetavatthuno Samāsavutti nāmā'yaṃ - atthasaṅkheparūpato. 264 Sā'yaṃ visessamattena - bhinnā'bhinna visesanā Attheva aparā'pyatthī - bhinnābhinnavisesanā 265 Visuddhā'matasaṇdāyī - pasattharatanālayo Gambhīro vā'yamambodhi - puññenā'sādito mayā. 266 Icchitatthappado sāro - phalapupphepasobhito Sacchāyo'yamapubbova - kapparukkho samuṭṭhīto. 267 Sāgarattena saddhammo - rukkhattainodito jino Sabbe sādhāraṇā dhammā - pubbatra'ññatra tu ttayaṃ. 268 Vatthuno'ññappakārena - ṭhitā vutti tadaññathā Parikappīyate yattha - sā hoti parikappanā. 269 Upamābbhantarattena - kiriyādivasena ca Kamenodāharissāmi - vividhā parikappanā. 270 Icchābhaṅgā'turā'sīnā - 2 atiniccalamaccharā Vasaṃ nentīva dhīraṃ taṃ - tadā yogābhiyogato. 271 Gajaṃ māro samāruḷho - yuddhāya'ccacantamuttataṃ Maggamaṇvesatī nūna - jinabhīto palāyituṃ. 272 Muniṇda! Pādadvaṇde te - cārurājivasuṇdare Maññepāpābhisammadda - jātasoṇena soṇimā. 273 Maññe saṅke dhuvaṃ nūna - mīva iccevamādihi Sā'yaṃ 3 vyañjī yanate kvāpi - kvāpi vākyena gamyate. 274 Dayāsañcārasarasā - dehā nikkhanta kantiyo Pīṇentā jina! Te sādhu - janaṃ sarasataṃ nayuṃ. 275 4 Ārabhantassa yaṃ kiñci - 5 kattuṃ puññavasā puna Sādhanantaralāho yo - taṃ vadanti samāhitaṃ. 276 Mārāribhaṅgābhimukha - manaso tassa satthuno Mahāmahī 6 mahāravaṃ - ravi,yamupakārikā. 1 Tameva 2 tātinivacala 3 byañjīyate 4 ārabbhantassa 5 kātuṃ 6 Mahārāvaṃ [SL Page 020] [\x 20/] 277 Avatvā'bhimataṃ tassa - siddhiyā dassanaññathā Vadanti taṃ 1 pariyāya - vuttīti sucībuddhaneyā. 278 Vivaṭaṅakgananikkhittaṃ - dhanamārakkhavajjitaṃ Dhanakāma! Yathākamaṃ - tuvaṃ gaccha yadi'cchasi. 279 Thutiṃ karoti niṇdanto - viya taṃ vyājavaṇṇanaṃ Dosābhāsā guṇā eva - yanti santidhimatra hi 280 Sañcāletumalaṃ tvaṃ'si - bhusaṃ kuvalayā'khilaṃ Visesaṃ tāvatā nātha! - Guṇānaṃ te vadāma kiṃ? 281 Visesicchāya dabbassa - kriyā-jāti-guṇassa ca Vekalladassanaṃ yatra - viseso nāma'yaṃ bhave. 282 Na rathā na ca mātaṅgā - na bhayā na padātayo Jito mārārimuninā - sambhārā'vajjanena hi. Dabbavisesavutti. 283 Na baddhā bhukuṭī neva - 2 pharito dasanacchado Mārāribhaṅgañcā'kāsi - munivīro varo sayaṃ. Kriyāvisesavutti. 284 Na disāsu tatā raṃsi - nā'loko lokapatthaṭo Tathā'pyaṇdhantamaharaṃ - paraṃ sādhusubhāsitaṃ. Jātīvisesavuttī 285 Na kharaṃ na hi vā thanddhaṃ - munīṇda! Vacanaṃ tava Tathā'pi gāḷhaṃ khanati - nimmulaṃ janatāmadaṃ. Guṇavisesavutti 286 Dassīyate'tidittantu - suravīrattanaṃ yahiṃ. Vadanti viññu vacanaṃ - rūḷhāhaṅkāramīdisaṃ 287 Dame naṇdopanaṇdassa - kiṃ me 3 vyāpāradassanā? Puttā me pādasambhattā - sajjā santeva tādise 288 Siloso vacanā nekā - bhidheyyekapadāyutaṃ Abhinnapadavākyādi - vasā tedhā'yamīrito 289 Aṇdhantamaharo hāri - samārūḷho mahodayaṃ Rājate raṃsimālī'yaṃ - bhagavā bodhayaṃ jane. Abhinnapadavākyasileso. 290 Sāradāmalakābhāso - samānitaparikkhayo Kumudākarasambodho - pīṇeti janataṃ sudhī. Bhinnapadavākyasileso. 1 Pariyāyavutattanti 2 purito 3 byāpāra. [SL Page 021] [\x 21/] 291 Samānahitattavinayo- ahīnamadamaddano Sugato visadaṃ pātu - pāṇinaṃ so vināyako. Hinnābhinnapadavākyasileso. 292 Viruddhā'viruddhā'bhinna - mammā niyamavā paro Niyamā'kkhepavacano - avirodhī 1 virodhyapi- 293 Ocityasamposakādī - sileso 2 padajādi'ti Esaṃ nidassanesveva - rūpamāvibhavissati. 294 Savase vattayaṃ loka - makhilaṃ kalaviggaho Parābhavati mārāri - dhammarājā vijambhate. 295 Sabhāvamadhuraṃ puñña - visesodayasambhavaṃ Suṇanti vācaṃ munino - janā passanti vā'mataṃ 296 Aṇdhakārā'pahārāya - sabhāvamadhurāya ca Mano 3 dhinoti jantunaṃ - jino vācāya bhāya ca 297 Kesakkī naṃ ca kaṇhattaṃ - bhamūnaṃ yeva vaṅkatā Pāṇīpadādharānaṃva - muniṇdassā'hirattatā 298 Pāṇipādādharesveva - sārāgo tava dissati Dissate so'yamathavā - nātha! 4 Sādhuguṇesvapi. 299 Salakkhaṇo'tisubhago - tejassī niyatodayo Lokeso jitasaṃkleso - vibhātisamaṇissaro. 300 Asamo'pi samo loke - lokeso'pi naruttamo Sadayo'pyadayo pāpe - cittā'yaṃ munino gati. 301 Saṃsāradukkhopahatā - vanatā jajanatā tvayi Sukhamicchitamaccanta - mamataṇdada! Viṇdati. 302 Guṇayuttehi vatthūhi - samaṃ katvāna katthavi Saṅkittanaṃ bhavati yaṃ - sā matā tulyayogitā 303 Sampatta 5 sammado loko - sampattā'lo sampado Ubhohi raṃsimālī va -bhagavā catamonudo. 304 Atthantaraṃ sādhayatā - kiñcitaṃ sadisaṃ phalaṃ Dassīyate asantaṃ vā - santaṃ vā taṃ niddassanaṃ 305 Udayā samaṇiṇdassa - yanti pāpā parābhavaṃ Dhammarājaviruddhānaṃ - 6 dīpayantā durantataṃ 306 Sironikkhittacaraṇo - cchariyāna mbujāna'yaṃ Paramabbhutataṃ loke - viññāpetattano jino. 1 Virodhipi, virodhica 2 padajātipi 3 pīṇeti 4 sādhuguṇesupi 5 Sampado 6 sūcayantā. [SL Page 022] [\x 22/] 307 Vibhutiyā mahantattaṃ - adhippāyassa vāsiyaṃ Paramukkaṃsataṃ yātaṃ - taṃ mahantattamiritaṃ. 308 Kirīṭaratanacchāyā - nuviddhā'tapacāraṇo Purā paraṃ siriṃ viṇdi - bodhisatto'bhinikkhamā. 309 Satto sambodhiyaṃ bodhi - satto sattahitāya so Hitvā sneharasā'baddha - mapi rāhulamātaraṃ 310 Gopetvā vaṇṇanīyaṃ yaṃ - kiñci dassīyate paraṃ Asamaṃ vā samaṃ tassa - sadisā vañcanā matā. 311 Purato na vasahassesu - na pañcesucatādino Māro paresu 1 tasse'saṃ - sahassaṃ dasavaḍḍhitaṃ 312 Vivādamanuyuñjanto - muniṇdavadaniṇdunā Sampuṇṇo vaṇdimā nā'yaṃ - chattametaṃ manobhuno. 313 Parā'nuvattanādīhi - nibbiṇdeni'ha yā katā Thūkirappakate sā'yaṃ - siyā appakatatthuti. 314 Sukhaṃ jīvanti hariṇā 2 - vanesvaparasevino 3 Anāyāsopalāhehi - jaladabbhaṅkurādihi 315 Uttaraṃ uttaraṃ yattha - pubbapubbavisesanaṃ Siyā ekāvalī sā'yaṃ - dvidhā vidhinisedhato. 316 4Pādā nakhālirucirā - nakhālī raṃsibhāsurā Raṃsī tamopahāreka - rasā sobhanti satthuno. 317 Asantuṭṭho yatī neva - santoso nā'layāhato. Nā'layo yo sa jantunaṃ - nā'nantabyasanāvaho 318 5 Yahiṃ bhusiyabhusattaṃ - aññamaññantu vatthunaṃ Vinā'va sadisattaṃ tu - aññamaññavibhusanaṃ. 319 Vyāmaṃsumaṇḍalaṃ tena - muninā lokabaṇdhunā Mahantiṃ viṇdatī kantiṃ - so'pi teneca 6 tādisiṃ 320 Kathanaṃ sahabhāvassa - kriyāya ca guṇassa ca 7 Sahavuttīti viññeyyaṃ - tadudāharaṇaṃ yathā- 321 Jalanti caṇdaraṃsīhi - samiṃ satthunakhaṃsavo Vijambhati ca caṇdena - samaṃ tammukhacaṇdimā. 322 Jinodayena malinaṃ - saha dujjanavetasā Pāpaṃ disā suvimalā - saha sajjanacetasā 323 Virodhinaṃ padatthānaṃ - yattha saṃsaggadassanaṃ Samukkaṃsābhidhānatthaṃ - matā sā'yaṃ virodhitā. 1 Tassekaṃ 2 gariṇo 3 anāyāsenopalababha 4 padā 5 yamahi. 6 Tādisi 7 sahavuttanti. [SL Page 023] [\x 23/] 324 Guṇā sabhāvamadhurā - apilokekabaṇdhuno Sevitā pāpasevinaṃ - 1 sampadussanti mānasā. 325 Yassakassaci dānena - yassa kassaci vaṇthuno Visiṭṭhassa yamādānaṃ - parivuttīti sā matā. 326 Purā paresaṃ datvāna - manuññaṃ nayanādikaṃ Munināsamanuppattā - dāni sabbaññutāsiri. 327 Kiñci disvāna viññātā - paṭipajjati taṃ samaṃ Saṃsayāpagataṃ vatthuṃ - yattha so'yaṃ bhamo mato. 328 Samaṃ disāsujjalāsu -jinapādanakhaṃsunā Passantā abhinaṇdanti - caṇdātapamanā janā. 329 Pavuccate yaṃ nāmādi - kavīnaṃ bhāvabodhanaṃ Yena kenaci vaṇṇena - bhāvo namā'yamirito. 330 Nanu te yeva santā no - sāgarā na kulāvalā Manaṃpi mariyādaṃ ye - saṃvaṭṭe'pi jahanti no. 331 Aṅgāṅagibhāvā sadisa - balabhāvā ca baṇdhane Saṃsaggo laṅkatīnaṃ yo - taṃ missanti pavuccati 332 Pasatvā munino pāda - nakharaṃsimahānadī. Aho! Gāḷhaṃ nimugge'pi - 2 sukhayatyeva te jane. 333 Veso sabhāvamadhuro - rūpaṃ nettarasāyanaṃ Madhūva munino vāvā - na sampīṇeti kaṃ janaṃ. 334 Āsi nāma siyā'tthassa - iṭṭhassā siṃsanaṃ yathā- Tilokekagatī nātho - pātu lokamapāyato 335 Rasappatītijanakaṃ - jāyate yaṃ vibhusanaṃ Rasavantanti taṃ ñeyyaṃ - rasavantavidhānato. 336 Rāgā'natabbhutasarojamukhaṃ dharāya Pādā 3 tilokagurāno'dhikabaddharāgā. Ādāya niccasarasena karena gāḷhaṃ Saṃcumbayanti satatā'hitasambhamena. 337 Iccā'nugamma purimā'cariyānubhāvaṃ Saṅkhepato nigadito'yamalaṅkatīnaṃ Bhedo parūpari kavīhi vikappiyānaṃ Ko nama passitumalaṃ khalu tāsamantaṃ Iti saṅgharakkhita mahāsāmīpāda viracite subodhālaṅkāre Atthālaṅkārāvabodho nāma catuttho paricchedo. 1 Sampadūsenti 2 sukhayanteva 3 tilokagaruno. [SL Page 024] [\x 24/] 338 Paṭihānavatā loka - vohāramanusārinā 1Tato'vityasamullāsa - vedinā kavinā paraṃ- 339 hāyīsambaṇdhino 2 bhāvā - vibhāvā sānubhāvakā Sampajjanti nibaddhā te - rasassādāya sādhunaṃ. 340 Cittavuttivisesā tu - bhāvayanti rase yato Ratyādayo tato bhāva - saddena parakittito. 341 Virodhinā'ññabhāvena - yo bhāvo na tirokato Sīlena 3 tiṭṭhatīcceso - ṭhāyibhāvo'ti saddito. 342 Rati-hāsā ca soko ca - 4 kodhussāhā bhayampica Jigucchā-vimbhayā ceva-samo ca naca ṭhāyino. 343 Tirohāvā'vibhāvādi - visesenā'bhimukhyato Ye te caranti sīlena - te honti vyabhicārino. 344 Nibbedotakka-saṅkā sama-dhitu-jaḷatā dīnatuggālasattaṃ Suttaṃ tāso gilānu'ssuka-harisa-sati'ssā-5visādā'vahitthā Cintā-gabbā'pamarā'mariya-mada-matu'mmāda mohā vibodho Niddā-vegā savīḷā 6maraṇa-capalatā vyādhi tettiṃsa mete. 345 Samāhitattappabhavaṃ - sattaṃ teno'papādhitā 7Sattikā'pyanubhāvatte - visuṃ bhāvā bhavanti te. 346 Thamhopalaya-romañcā - tathā seda'ssu-vepathu Vevaṇṇiyaṃ vissaratā - bhāvā'ṭṭhete tu 7sattikā. 347 Yadā ratyādayo bhāvā - ṭhitisilā na honti ce Tadā sabbe'pi te bhāvā - bhavanti vyabhicārino. 348 Vibhāvo kāraṇaṃ tesu - ppattiyu'ddīpane tathā Yo siyā bodhako tesa - manubhāvo'yamirito. 349 Nekahetuṃ manovutti - visesañca vibhāvituṃ 8Bhāvaṃ vibhāvānubhāvā - vaṇṇiyā baṇdhane phuṭaṃ. 350 Savibhāvā'nubhāvehi - bhāvā te te yathārahaṃ Vaṇṇanīyā yathovityaṃ - lokarūpānugāminā. 351 Cittavuttivisesattā - mānasā 7 sattikā'ṅgato Bahi nissaṭasedādi - 9 ranubhāvehi vaṇṇiyā. 352 Sāmājikānamānaṇdo - yo baṇdhatthā'nusārinaṃ Rasīyatīti taññūhi - raso nāmā'yamirito. 1 Tathā 2 bhāvavibhāvā 3 tiṭṭhatecceso 4 kodhussāha bhayampica. 5 Visadāvahiddhā 6 maraṇasaḍapalā 7 sāntikā 8 bhāvā 9 anubhāvehi, [SL Page 025] [\x 25/] 353 Savibhāvā'nubhāvehi - sattikavyabhicārihi Assādiyattamānīya - māno ṭhāyeva so raso, 354 Siṅgāra-hakassa-karuṇa-rudda-vīra-bhayānakā Khībhaccha'bbhuta-santā ca - rasā ṭhāyīna nukkamā. 355 Dukkharupe'yamānaṇdo - kathaṃ nu karuṇādike? Siyā sotunamānatdo - soko vessantarassa hi. 356 Rammadesakalākāla - vesādipaṭisevanā Yuvānā'ññoññarattānaṃ - pamodo ratiruccate- 357 Yanutyā 'bhāvā'nubhāvāte - nibaddhā posayanti 1 taṃ So'pyāyogavippayoga - samhogānaṃ vasā tidhā. 358 Vikārākatiādīhi - attano'thaparassa vā Bhāso nīddā-samā'lassa - mucchādivyabhicārihi. Paripose siyā hasso - 2 bhiyyo'tthippabhutīna so. 359 Sitamiha vikāsinayanaṃ - kiñcālakkhyavijantunaṃ hasitaṃ 3Madhurassaraṃ vibhasitaṃ - saṃ'sasirokampamupahasitaṃ. 360 Aapahasitaṃ 4sajalakkhaṃ - vikkhittaṅgaṃ bhavatyatihasitaṃ Dve dve kathitā tesaṃ - 5jeṭṭhe majjhe'dhame pi ca kamaso. 361 Sokarūpo tu karuṇo - niṭṭhappatti ṭṭhānāsano Tatthā'nubhāvā rudita - palayatthamhakādayo Visādā'lassa-maraṇa-cintādivyabhicārino. 362 Kodho macchariyādīhi - pose tāsa-madādihī Nayanāruṇatādīhi - ruddo nāma raso bhave. 363 Patāpavikkamādīhu - ssāhoviro'ti saññito Raṇa-dāna-dayāyogā-vīro'yaṃ tividho bhave Tevā'nubhāvā dhitīma- tyādayo vyabhicārino. 364 Vikārā'sani-sattādi - bhayukkaṃ so bhayānako Sedādayonubhāvettha - tāsā'divyabhicārino. 365 Jigucchā rudhirādīhi - pūtyādīhi virāgato Bībhaccho khobhanu'bbegī -kamena karuṇāyuto Nāsā 6 vikuṇanādīhi - saṅkādīhi'ssa posanaṃ. 1 Naṃ 2 bhīyo 3 madhurassanaṃ 4 sajalakkhiṃ 5 jeṭṭhamajjhedhamepi Cakkamaso 6 vikuñcanā. [SL Page 026] [\x 26/] 366 Atilokapadatthehi - vimbhayo'yaṃ raso'babhuto Tassā'nubhāvā sedassu - sādhuvādādayo siyuṃ Tāsā'vega-dhiti-ppaññā-hontettha vyabhicārino. 367 hāyībhāvo samo mettā - dayā - modādisambhavo Bhāvādihi tadukkaṃso - santo santanisevito. Iti saṅgharakkhita mahāsāmipāda viracite Subodhālaṅkāre rasabhāvāvabodho nāma Pañcamo paricchedo. Ye'nantatantaratanākaramaṇthanena Maṇthācale llasitañāṇavarena laddhā Sārā'matā'tisukhitā sukhayanti ca'ññe Te me jayanti guravo guravo guṇehi. Subodhālaṅkāro niṭṭhito.